Nagroda Kościelskich za lata 2020 i 2021: literatura faktu i poezja

Ostatnia aktualizacja: 22.10.2021 22:00
- Wątki z mojego trzeciego tomu wierszy pojawiały się już wcześniej. Ten zbiór jest w jakimś stopniu wywiedziony z rzeczywistości, ale też z wyobraźni i języka. Książka zrodziła się z potrzeby przepracowania rodzinnej historii i poradzenia sobie z traumą przekazywaną przez pokolenia. Niektóre moje wiersze stały się bardzo aktualne. To dla mnie zaskakujące i bolesne - mówił na antenie Dwójki poeta Jan Baron, laureat Nagrody Fundacji im. Kościelskich za 2021 rok.
Zdj. ilustracyjne
Zdj. ilustracyjneFoto: Shutterstock/Valeriy Karpeev

Małgorzata Rejmer 1200.jpg
Małgorzata Rejmer i Jan Baron laureatami Nagrody Fundacji im. Kościelskich za lata 2020 i 2021

Posłuchaj
28:25 2021_10_22 21_29_36_PR2_Strefa_literatury.mp3 Nagroda Kościelskich za lata 2020 i 2021: literatura faktu i poezja (Strefa literatury/Dwójka)

 

17 października poznaliśmy laureatów Nagrody Fundacji im. Kościelskich za dwa ostatnie lata - ubiegłorocznych obrad jury nie dokończono ze względu na pandemię. Wyróżnienie za rok 2020 zdecydowano przyznać Małgorzacie Rejmer - prozaiczce i autorce reportaży literackich za książkę "Błoto słodsze niż miód. Głosy komunistycznej Albanii", natomiast w roku bieżącym wyróżniono poetę Jana Barona, przede wszystkim za znakomitą książkę "Psińco".

"Strefie literatury" o tym werdykcie rozmawialiśmy z członkami kapituły - prof. Janem Zielińskim i przewodniczącym gremium - prof. François Rossetem, a także z laureatami, o ich książkach i nagrodzie, która, niepoprzedzona nominacjami, zawsze jest niespodzianką.

Albania, której nie znamy

Jak podkreślił prof. Jan Zieliński, książka Małgorzaty Rejmer pokazuje kraj, który w Polsce jest właściwie nieznany. - Doznał on głębokich ran, autorka ujęła mnie tym, że poświęciła kilka lat na poznanie Albanii i przybliżenie jej czytelnikom.

Przewodniczący jury prof. François Rosset docenił sposób pracy autorki nagrodzonej książki. - Powolne oswajanie się z bardzo obcą rzeczywistością to świadectwo rzetelnego jej opisania. To pisarka, która o niej pisze, a nie reportażystka, która stara się pięknie pisać. Mocnymi stronami współczesnego piśmiennictwa w Polsce są poezja i literatura faktu. To już bodaj czwarta taka nagradzana przez nas książka w ciągu ostatnich 15 lat - stwierdził.

Małgorzata Rejmer przyznała, że obecnie pracuje nad zbiorem opowiadań i książką o współczesnej Albanii. - Jednocześnie byłam też zajęta "Błotem", gdyż wyszło po hiszpańsku, ukaże się w Wielkiej Brytanii i w Czechach. Myślałam, że będzie powracać tylko w takiej formie, a tu nagle pojawiła się kompletnie nieoczekiwana Nagroda Fundacji im. Kościelskich - mówiła.

Co? "Psińco"

Prof. François Rosset powiedział, że twórczość Jana Barona jest osobliwa. - Jednocześnie jest prosta pod względem środków poetyckich, z drugiej strony bogata językowo z leksykalnymi elementami śląskimi. To wszystko nas szybko przekonało do tej poezji. Przy pozornej prostocie tych wierszy, one odwołują się do różnych planów.

Prof. Jan Zieliński dodał, że Jan Baron pochodzi z Rudy Śląskiej i pracuje jako specjalista od literatury barokowej w Bibliotece Śląskiej. - Zainteresowania naukowe w jakiś sposób przekładają się na kształt jego poezji. 

Jan Baron powiedział, że "Psińco" było książką pisaną z pewnym pomysłem. Mówił również o swych spostrzeżeniach dotyczących języka śląskiego. - Pomyślałem, że może on pozwolić na odświeżenie języka poetyckiego. Ze śląskich słów starałem się czerpać energię, niektóre wiersze są wyprowadzane z tych słów, które są punktem wyjścia do opowieści. 

Poeta podkreślił znaczenie nagrody. - Jestem zaszczycony, czuję się wyróżniony, ale też onieśmielony jej wspaniałą historią. Wśród laureatów Nagrody Fundacji im. Kościelskich są pisarze dla mnie bardzo ważni. Ale nie byłoby "Psińca" bez takich książek jak "Nagrobek ciotki Cili" Stefana Szymutki, "Listy z Rzymu" Zbigniewa Kadłubka - zaznaczył Jan Baron.

***

Tytuł audycji: Strefa literatury

Prowadziła: Katarzyna Hagmajer-Kwiatek

Goście: Małgorzata Rejmer (prozaiczka i autorka reportaży literackich), Jan Baron (poeta), prof. François Rosset (przewodniczący jury Nagrody Fundacji im. Kościelskich), prof. Jan Zieliński (członek kapituły)

Data emisji: 22.10.2021

Godzina emisji: 21.30

mo

Czytaj także

Grzegorz Jankowicz: współczesność domaga się języka opowieści

Ostatnia aktualizacja: 18.10.2021 12:00
- To, co obserwujemy w przestrzeni publicznej, to w zasadzie nie są dyskusje, tylko kłótnie prowadzone z bardzo twardych pozycji ideologicznych. Ma się wrażenie, że wszystko jest czarno-białe, podczas gdy nasze myśli są płynne, nasze tożsamości niejednoznaczne. To wszystko domaga się bardziej elastycznego języka opowieści, a literatura daje taką przestrzeń - mówił w "Poranku Dwójki" Grzegorz Jankowicz, dyrektor programowy Festiwalu Conrada.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Konstanty Jeleński. Menadżer polskiej literatury na Zachodzie

Ostatnia aktualizacja: 18.10.2021 19:33
W "Śladach pamięci" prezentowaliśmy część drugą wspomnień o Konstantym Jeleńskim. Mówiono o nim "menadżer literatury polskiej na Zachodzie". Według Wojciecha Karpińskiego był działającym alter ego Witolda Gombrowicza. Sam Gombrowicz napisał przy jakiejś okazji: "Wszystkie wydania moich dzieł w obcych językach powinny być opatrzone pieczątką »dzięki Jeleńskiemu«".
rozwiń zwiń