"Józef Mackiewicz uważał, że bolszewików należało dobić"

- Rozmawiając o antykomunizmie Józefa Mackiewicza nie mówimy o wycinku. To jest wielonurtowa myśl, która wynika z doświadczeń pisarza - 1 kwietnia minęło 120 lat od chwili narodzin Józefa Mackiewicza. Była to najlepsza z możliwych okazji, aby porozmawiać o nim jako o najbardziej - z polskich intelektualistów - przenikliwym krytyku komunizmu. Rozmawialiśmy o nim z dr. Pawłem Chojnackim.

Józef Mackiewicz uznawany jest za jednego z najważniejszych polskich pisarzy XX wieku

Foto: NAC

Józef Mackiewicz przedstawiał się następująco: "zawód: pisarz; narodowość: antykomunista; przekonania: kontrrewolucjonista; kraj pochodzenia: Europa Wschodnia".

Dr. Pawła Chojnackiego zapytaliśmy o to, na jakim etapie życia ukształtowały się poglądy tego wybitnego pisarza, dziennikarza i publicysty na komunizm. O to, dlaczego uważał, że komunizm jest niereformowalny, dlaczego uważał, że jedyną możliwością zmiany ustroju komunistycznego jest obalenie go siłą.

- Najpełniej Mackiewicz wypowiedział się w powieści "Lewa wolna". Tam zarzuty wobec polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego i dwukrotnego zaniechania ofensywy, która mogłaby doprowadzić do rozbicia ofensywy Rosji bolszewickiej są najsilniej sformułowane - mówił nasz gość. - One wzbudziły najsilniejszą reakcję, kiedy książka się ukazała.

Czy pogląd Mackiewicza wyrażony w "Nie trzeba głośno mówić" zarzucający władzom podziemnym, że przez wymianę informacji de facto współpracowały z Armią Czerwoną, da się obronić? Zapytam też o jego raport w sprawie Katynia, czy to nie ten dokument spowodował, że autor "Drogi donikąd" był tak zaciekle atakowany przez komunistów.

W Polsce po II wojnie światowej książki Mackiewicza, zarówno powieści jak i publicystyka, były zakazane. Ale i w drugim obiegu wydawniczym były przynajmniej do pewnego momentu problemy z wydawaniem jego powieści (np. w największym wydawnictwie podziemnym - "NOW-ej" - nie ukazała się żadna jego książka). Wielu prominentnych ludzi podziemia uważało, że "zoologiczny" antykomunizm autora "Kontry" jest nie do przyjęcia. Zapytam więc mojego gościa także o to, czy po latach antykomunistyczne poglądy Mackiewicza przebiły się do powszechnej świadomości, czy Polacy uznali je za własne.

W nawiązaniu do trwającego Roku Józefa Mackiewicza od stycznia prezentujemy w Dwójce od stycznia cykl audycji "Zawsze w kontrze".

Posłuchaj

29:33 Strefa literatury Dwójka 1 kwiecień 2022 21_28_51.mp3 Rozmowa o Józefie Mackiewiczu najbardziej - z polskich intelektualistów - przenikliwym krytyku komunizmu (Strefa literatury/Dwójka)

 

***

Tytuł audycji: Strefa literatury

Prowadził: Wacław Holewiński

Gość: dr Paweł Chojnacki

Data emisji: 1.04.2022

Godzina emisji: 21.30