- W audycji "O wszystkim z kulturą" rozmawialiśmy o transkrypcji pierwszej polskiej tragedii - "Odprawy posłów greckich" Jana Kochanowskiego - na współczesną polszczyznę.
- Opowiedzieli o niej nasi goście: jej autor Antoni Libera i literaturoznawca prof. Paweł Stępień.
Antoni Libera i uwspółcześniona wersja "Odprawy posłów greckich"
Znakomity tłumacz, reżyser i pisarz Antoni Libera podjął się karkołomnego i w obrębie polskiej literatury pionierskiego zadania i opracował uwspółcześnioną wersję "Odprawy posłów greckich". W zasadzie można pokusić się o stwierdzenie, że przetłumaczył znakomite dzieło Kochanowskiego z polskiego na polski, czyniąc je dostępnym dla współczesnych czytelników i widzów. - Na tę propozycję zareagowałem z mieszanymi uczuciami. Z jednej strony wiadomo o co tam chodzi, a z drugiej jest inna składnia i sposób używania niektórych słów. Zdecydowałem się na ten eksperyment - stwierdził tłumacz.
Idiom tłumaczenia wypracowany na tytanach literatury
Mówił również o pracy nad transkrypcją. - Gdybym wcześniej nie zajmował się tłumaczeniem klasyki, Sofoklesa, Szekspira, to nie wiem, czy bym się tego podjął. Przy okazji tamtych przekładów wypracowałem lekcję języka polskiego na tytanach literatury. Miałem przygotowany pewien idiom, którym mogłem się posłużyć. Różnica wieku między Kochanowskim a Szekspirem jest niewielka, gdy w 1577 roku powstawała "Odprawa posłów greckich", to Szekspir miał 13 lat. Zaledwie 25 lat później napisał "Troilusa i Kresydę", które to dzieło ma wiele punktów wspólnych z dramatem Kochanowskiego, to ta sama epoka - zaznaczył Antoni Libera.
29:45 2023_11_10 17_29_06_PR2_O_Wszystkim_z_Kultura.mp3 "Odprawa posłów greckich". Antoni Libera: uwspółcześniłem Kochanowskiego (O wszystkim z kulturą/Dwójka)
"Odprawa posłów greckich" to pierwsza humanistyczna i polityczna tragedia w języku polskim
Prof. Paweł Stępień przypomniał, że "Odprawa posłów greckich" to pierwsza humanistyczna i polityczna tragedia w języku polskim. - Prapremiera odbyła się w obecności króla Stefana Batorego, jego małżonki, dostojników, posłów i magnatów. Kochanowski przez swój dramat ma szansę przemówić do tych, którzy stoją na czele Rzeczypospolitej. W renesansie poeta był uważany za kogoś, kto ma prawo pouczać królów - stwierdził gość Dwójki.
Aby człowiek rządził się rozumem
Dodał, że Kochanowski niczym filozof przekazuje fundamentalne prawdy i nauki. - Dotyczą one każdego człowieka, nie tylko ludzi władających Rzecząpospolitą. Idzie o to, żeby człowiek rządził się rozumem, mając świadomość, że kosmos jest rozumnie urządzony. Tak to sobie wyobrażano, a Kochanowski przekonuje do tego, aby uniknąć nieszczęść, które opisuje jego dramat - mówił prof. Paweł Stępień.
***
"Odprawa posłów greckich" Jana Kochanowskiego to tragedia nawiązująca do form antycznych i homeryckich wątków.
- Wydaje mi się, że Kochanowski chciał się zmierzyć z napisaniem polskiej tragedii na wzór klasyczny. Forma trzyma się zasad dramatu, ale raczej nie myślał o jej wystawianiu. To tekst o problemach zawsze aktualnych, wszystko zależy od ludzi, nie od losu i fatum - mówił w Dwójce profesor Krzysztof Koehler, historyk literatury.
***
Tytuł audycji: O wszystkim z kulturą
Prowadził: Jakub Kukla
Goście: Antoni Libera (tłumacz, reżyser, pisarz), prof. Paweł Stępień (literaturoznawca z Uniwersytetu Warszawskiego)
Data emisji: 10.11.2023
Godzina emisji: 17.30
pg/mo
