Światło przeszłości. Historia przełomowej lampy, którą wynalazł Polak

Ostatnia aktualizacja: 27.08.2025 13:17
Dziś lampy naftowej kojarzą się z antykwariatami, jednak przez dekady były niezastąpionym źródłem światła zarówno w małych gospodarstwach, jak w najpiękniejszych salonach. W audycji "Science zone" Janusz Surwalski, pasjonat lamp naftowych, opowiada o tym historycznym wynalazku.
Zdjęcie ilustracyjne
Zdjęcie ilustracyjneFoto: Shutterstock

Lampa naftowa została wynaleziona w 1853 roku przez Ignacego Łukasiewicza. Właśnie jemu udało mu się wydestylować naftę, co po dalszej pracy i skonstruowaniu samej lampy pozwoliło na stworzenie intensywnego jak na tamte czasy źródła światła. Lampa naftowa generowała światło na poziomie ponad 30 kandeli, czyli paliła się z mocą równej co najmniej trzydziestu konwencjonalnych świec.


Posłuchaj audycji "Science zone" o lampach naftowych


Lampa naftowa i lampucerzy

Choć sam termin jest owiany złą sławą, lampucer to po prostu dawny zawód związany z lampami naftowymi. - Był wykonywany do początku XX wieku, kiedy lampy naftowe jeszcze istniały i z nich korzystano. Do takiej osoby można było przyjść, oddać lampę do naprawy, wymienić knoty; wszystko co było związane z lampą naftową, to taki człowiek wykonywał - opowiada Janusz Surwalski.


Janusz Surwalski Janusz Surwalski

- Teraz używamy bardzo dużo sztucznego światła, wtedy używało się naturalnego: z ogniska, kominka, lampy naftowej czy świeczek - opowiada Surwalski. - Lubię ogień, siedzieć przy ognisku, czy zapalić i patrzeć się na świeczkę. Jest dużo ludzi, którzy siedzą przy świecach i to ich uspokaja. Jest coś w tym, bo człowiek przez tyle lat używał tego naturalnego światła - dodaje.


Naprawa lamp naftowych

Surwalski chętnie korzysta z lamp naftowych, a także zajmuje się ich naprawą. - Dwa miesiące temu skończyłem naprawiać lampę naftową dla państwa z Krakowa. Lampa w rękach jednej rodziny od 1895 roku, zakupiona na warszawskiej Pradze. Przeżyła dwie wojny, podczas drugiej wojny światowej była używana jako kuchenka do gotowania; była rozebrana, sam kielich był używany jako palenisko - mówi gość Czwórki.


Zobacz także:


Choć naprawa i czyszczenie tej wiekowej lampy trwało ponad rok, nie przetrwała ona transportu w paczce. Jednak po ponownej naprawie Janusz Surwalski osobiście zawiózł już sprawną lampę do właścicieli.

***

Tytuł audycji: Science zone

Prowadzi: Weronika Puszkar

Gość: Janusz Surwalski (pasjonat lamp naftowych)

Data emisji: 26.08.2025 

Godzina: 12.26

kajz

Czytaj także

Bartosz Cruz: kompetencje poznawcze potrafią zanikać, jeżeli za dużo używamy AI

Ostatnia aktualizacja: 16.05.2025 12:40
Myślenie analityczne, kreatywność i krytyczne podejście - między innymi tym umiejętnościom może szkodzić powierzanie sztucznej inteligencji zbyt dużej ilości naszych zadań. Razem z Bartoszem Cruzem - ekspertem zajmującym się wdrażaniem narzędzi AI w biznesie - rozmawialiśmy o mniej oczywistej stronie rewolucji technologicznej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Sztuczna inteligencja. Jak odpowiedzialnie wprowadzić AI do szkół?

Ostatnia aktualizacja: 18.06.2025 13:55
Sztuczna inteligencja wychodzi z laboratoriów i trafia do szkolnych klas. Jak przygotować kolejne roczniki uczniów, by AI stała się wsparciem w nauce, a nie tylko szybkim sposobem na odrabianie zadań?
rozwiń zwiń