- Przez trzy dni w jednym miejscu spotkali się edukatorzy, naukowcy, nauczyciele, działacze społeczni, weterani, dzieci i młodzież, a także blogerzy, vlogerzy, pisarze, dziennikarze, pasjonaci historii. To pierwsze tak duże wydarzenie, w czasie którego można było podzielić się wiedzą na temat pamięci historycznej, tożsamości narodowej i wspólnie szukać sposobów na angażowanie kolejnych pokoleń do poznawania dziejów Ojczyzny.
Czytaj też: Nagrody IPN "Kustosz Pamięci Narodowej" zostały wręczone. Znamy laureatów
Na Kongresie Pamięci Narodowej prezentowany był ponad dwudziestoletni dorobek IPN. Instytut, wierny swojej misji, przywraca pamięć o historii najnowszej, prowadzi badania naukowe, poszukuje szczątków bohaterów – ofiar totalitaryzmów, edukuje, upamiętnia, prowadzi śledztwa, przywraca godność ofiarom. Stale szuka nowego języka opowiadania o przeszłości, dostosowując go do wyzwań XXI wieku. Sięga po nowe narzędzia i technologie, żeby dotrzeć do najmłodszych pokoleń.
W Warszawie trwa Kongres IPN
Aby jak najlepiej spełniać swoją misję, IPN zlecił w 2022 roku badania społeczne dotyczące pamięci i świadomości historycznej Polaków. Jednym z najważniejszych punktów Kongresu będzie prezentacja wyników raportu "Edukacja dla pamięci" podczas panelu dyskusyjnego otwierającego Kongres.
W czasie Kongresu zaproponowano opowieść o najnowszej historii Polski w sposób przemawiający do każdego pokolenia. 26 paneli dyskusyjnych w strefie naukowej, a w części edukacyjnej wystawy, hackaton historyczny, turniej gier planszowych, projekty gamingowe, interaktywny globus prezentujący "Szlaki Nadziei. Odyseję Wolności" czy przestrzenna szafa archiwalna, dzięki której poznamy historię zapisaną w dokumentach.
Strefa naukowa – debaty historyczne
26 paneli dyskusyjnych poświęconych XX-wiecznej historii Polski: to okazja do rozmowy z historykami, dyplomatami, publicystami, dziennikarzami, weteranami, świadkami historii i uczestnikami życia politycznego, takimi jak m.in.: prof. Stéphane Courtois, prof. Andrzej Nowak, prof. Stephen Hicks, Anna Maria Anders. Każdy dzień poświęcony był innej tematyce.
13 kwietnia 2023 r. (czwartek): tematy związane z polityką pamięci oraz polityką historyczną, jak poszukiwania i identyfikacja ofiar wojen i represji, opieka nad grobami weteranów walk o wolność czy zakaz gloryfikacji systemów totalitarnych. Na panelu blogerów można było podyskutować o tym, jak mówić, żeby zainteresować młodych historią.
14 kwietnia 2023 r. (piątek): dyskusje związane z II wojną światową, kwestia reparacji wojennych i ich znaczenia dla relacji polsko-niemieckich, problematyka powojennych rozliczeń z przeszłością oraz wiedzy Zachodu na temat charakteru okupacji niemieckiej w Polsce, pomoc udzielana Żydom przez Polaków pod okupacją niemiecką, zbrodnie niemieckie w okupowanej Polsce czy zaangażowanie Polski w walkę z totalitaryzmami.
15 kwietnia 2023 r. (sobota): rozmowy o "Solidarności" i jej fenomenie, transformacji ustrojowej w Polsce i mechanizmach ówczesnych przemian oraz o roli organizacji polonijnych i grup rekonstrukcyjnych w pielęgnowaniu i przekazywaniu dziedzictwa narodowego.
Data Kongresu Pamięci Narodowej nie jest przypadkowa. 80 lat temu ujawnione zostało ludobójstwo, jakie na polskich oficerach dokonało sowieckie NKWD w Katyniu, Charkowie i Miednoje. W czasie Kongresu Pamięci Narodowej odbywa się 4. Międzynarodowy Festiwal Filmowy o Totalitaryzmach "Echa Katynia".
Od 2020 r. festiwal gromadzi twórców różnych gatunków filmowych z całego świata. Jak co roku, to doskonała okazja do obejrzenia polskich i zagranicznych filmów, ukazujących zmagania jednostki z systemami totalitarnymi. Prezentowany będzie m.in. tegoroczny ukraiński kandydat do Oscara – film "Klondike". Projekcjom towarzyszą liczne panele dyskusyjne i spotkania z twórcami.
Źródło: serwis YouTube.com/ IPNtvPL
Gale
Zwieńczeniem każdego dnia Kongresu Pamięci Narodowej były uroczyste gale. Pamięć historyczna, sposób prezentowania historii, zachowania dziedzictwa narodowego, to elementy łączące wszystkie nagrody przyznawane przez IPN. Transmisje z każdej gali na kanale IPNtv:
* Sygnety Wydawnictwa IPN – 13 kwietnia 2023 r., godz. 16.30
* Debiut Historyczny Roku – 14 kwietnia 2023 r., godz. 16.00
Źródło: YouTube IPNtv PL
* Gala Nagrody "Kustosz Pamięci Narodowej" oraz wręczenie medali "Reipublicae Memoriae Meritum" – 15 kwietnia 2023 r., godz. 16.00
dr Karol Nawrocki, prezes Instytutu Pamięci Narodowej.
Strefa edukacyjna
Nowe Technologie – atrakcje przygotowane przez Biuro Nowych Technologii IPN.
Dla 59 proc. uczniów najważniejszym źródłem wiedzy historycznej są filmy i gry komputerowe – wynika z raportu "Edukacja dla pamięci".
W Strefie Nowych Technologii każdy uczestnik mógł złamać bolszewickie szyfry w "Grze Szyfrów" (projekcie gamingowym Instytutu) oraz wejść do mieszkania w peerelowskim bloku, gdzie ukryta jest konspiracyjna drukarnia, aby wydrukować bibułę "Solidarności Walczącej" (aplikacja "Szybowcowa '87"). Oba tytuły są dostępne dla uczestników Kongresu z obsługą Virtual Reality (VR). Można je pobrać na platformie STEAM.
W ramach Kongresu Pamięci Narodowej Biuro Nowych Technologii IPN zorganizowało także Histhack: hackathon dla młodych programistów ze szkół ponadpodstawowych. Zadaniem finalistów było rozwiązanie zadania przygotowanego przez IPN w trakcie trwania Kongresu. Główną nagroda to Gogle Oculus Quest II i 3 zestawy gogli dla szkoły. W ten sposób poprzez rywalizację uczniowie mogli zgłębiać tajniki programowania, a także zdobędą wiedzę na temat historii własnej Ojczyzny.
Oto zwycięzcy:
I miejsce – Zespół Szkół Technicznych im. Tadeusza w Kościuszki w Leżajsku za holistyczne podejście do rozwiązania, stworzenie grywalnej wersji produktu pt. „Taśmy Historii”.
II miejsce – Zespół Szkół Informatycznych im. Gen. Józefa Hauke-Bosaka w Kielcach za przygotowanie kreatywnego narzędzia dla nauczycieli i edukatorów, gdzie rozrywka elektroniczna łączy się z edukacją.
III miejsce – Technikum nr 7 w Zespole Szkół im. inż. Stanisława Wysockiego w Warszawie za przedstawienie projektu wzmacniającego doświadczenia immersyjne w nauce historii.
Zwycięzcy konkursu #HistHack i prezes IPN dr Karol Nawrocki
Edukacyjna Podróż Historyczna
W pięciu strefach ze stanowiskami multimedialnymi dla dzieci i młodzieży edukatorzy IPN przygotowali m.in. gry, quizy, warsztaty. Są to: strefa "Walka o niepodległość i granice", "II RP", strefa "II wojna światowa", "Powojenny opór antykomunistyczny" oraz strefa "Solidarność (do 1989 r.)". Z kolei na zewnątrz prezentowane są rekonstrukcje historyczne. To doskonała okazja do obejrzenia z bliska pojazdów i samolotów z minionej epoki.
Olimpiada Gier Planszowych
Podczas Kongresu odbywał się wielki finał Olimpiady Gier Planszowych, w którym weźmie udział ponad 200 graczy z całego kraju. Uczestnicy rozegrają turnieje gier wydanych przez IPN, m.in.: "Bitwa Warszawska", "ORP Orzeł" czy "ZnajZnak".
Dla najmłodszych
Warsztaty "Drużyna Inki" prowadzone przez Biuro Przystanków Historia to zajęcia, podczas których uczestnicy poznają historię sanitariuszki „Inki” – Danuty Siedzikówny i jej rodziny oraz zasady pierwszej pomocy. Najmłodszym edukatorzy IPN przybliżą historię „Misia Wojtka” w formie spektaklu teatralnego.
Otwarcie Kongresy Pamięci Narodowej 2023 w Warszawie.
Wystawy
"Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności": międzynarodowy projekt edukacyjno-memoratywny, mający na celu upamiętnić wysiłek Polskich Sił Zbrojnych podczas II wojny światowej oraz losy ludności cywilnej ewakuowanej z ZSRS wraz z armią gen. Andersa. Wystawa przypomina bohaterskie czyny naszych lotników w Bitwie o Anglię, polskich żołnierzy spod Tobruku, Narwiku czy Monte Cassino. Częścią wystawy jest wirtualny globus prezentujący szlaki cywilne, wojskowe, morskie i lądowe, którymi przemieszczali się Polacy podczas II wojny światowej. Poprzez interaktywny panel sterujący globusem, każdy będzie mógł wybrać region świata oraz poznać historię i losy Polaków z nim związanych.
"Patrioci. Żołnierze. Żydzi": prezentacja sylwetek Żydów walczących o niepodległość i granice Polski w latach 1914–1921 oraz ich późniejsze losy.
"20–40–23": wystawa przedstawia wielkie zwycięstwo 1920 r. oraz tragedię roku 1940. To podróż po najtrudniejszych momentach polskiej historii widzianej przez pryzmat wybranych postaci historycznych.
wystawę grafik obozowych Marii Hiszpańskiej-Neumann oraz prezentacja najcenniejszych archiwaliów z okresu II wojny światowej.
Fragmenty wystawy "Ramię krzep – Ojczyźnie służ. 135. rocznica powstania Sokolstwa Polskiego w Ameryce", czyli kolekcji pozyskanej ze Związku Sokolstwa Polskiego w Ameryce.
Źródło: serwis YouTube.com/ IPNtvPL
Sercem Instytutu Pamięci Narodowej jest Archiwum, w którym znajdują się ponad 92 kilometry dokumentów. W czasie Kongresu został zaprezentowany projekt Archiwum Pełne Pamięci: prywatne kolekcje polskich rodzin i organizacji polonijnych, które w Archiwum stają się częścią narodowego dziedzictwa. Zbierane historie żyją nowym życiem, opowiadane za pośrednictwem powstających publikacji, wystaw i akcji upamiętniania.
Odwiedzający ekspozycje mogli dowiedzieć się o losach swoich przodków w Centrum Informacji o Ofiarach II Wojny Światowej. Poznali znaczeniu programu dokumentacyjnego „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939–1945”.
Zaproszono do zapoznania się z przestrzenną instalacją, która poprzez swoją meblarską formę w metaforyczny sposób nawiązuje do starego strychu, sekretarzyka przodków, w którym zaklęta jest pamięć o przeszłości. Publiczność mogła samodzielnie rozszyfrować historie ukryte w dawnych dokumentach, z wykorzystaniem multimediów i nowych technologii.
Wydawnictwo IPN zaprezentowało nowości wydawnicze i bestsellery, a także komiksy i gry planszowe dla najmłodszych.
Kongres Pamięci Narodowej to niepowtarzalna szansa odkrycia historii Polski XX wieku. Żeby wiedzieć, kim jestem, muszę wiedzieć, skąd pochodzę, jakie mam korzenie. Naród to wspólnota pamięci, sztafeta pokoleń, a historia to klucz do przyszłości. W trakcie 3 dni wydarzenia każdy – niezależnie od wieku – znajdzie w naszej ofercie coś dla siebie. Przyjdź, razem ze swoimi dziećmi, rodzicami i dziadkami. Razem porozmawiajmy o naszej historii i o dziedzictwie narodowym. Wstęp był wolny. Wystarczyło się jedynie zarejestrować na stronie Kongresu: https://kongrespamiecinarodowej.pl !
Wydarzenie objęte patronatem honorowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy.
mat. pras. / rk
