O pszczołach Piotr Dorosz rozmawiał także ze swoim synkiem Stasiem. Staś ze swoim tatą często jeździ na wieś, więc i o pszczołach wie dość dużo, bo częściej to właśnie na wsi można spotkać ule, w których mieszkają te owady. Dowiedzieliśmy się na przykład, że pszczelarze dymią specjalnym „podkurzaczem” (który trochę przypomina konewkę, z której leci dym), gdy chcą zajrzeć do ula. Przez dym pszczoły robią się na chwilę senne i nie robią krzywdy pszczelarzowi, kiedy wybiera miód z ula. Staś i pan Piotr mieli dla nas też kilka innych ciekawostek! Posłuchajcie koniecznie! Ale to nie koniec naszych przygód z pszczółkami! Przenieśliśmy się też do Skansenu Pszczelarskiego w Swarzędzu nieopodal Poznania. To bardzo ciekawa placówka edukacyjna, którą można zwiedzać także zimą! Oprowadzała nas po niej pani Joanna Sprys.
- Nie tylko pszczoły miodne mieszkają w Polsce. Mamy jeszcze około 450 gatunków pszczół samotnic – mówiła pani Joanna. Pszczoły samotnice wcale nie są takie samotne! Od miodnych, czyli tych, które ludzie hodują dla miodu, różnią się tym, że nie ma królowej rządzącej całym rojem. Każda samica-samotnica zakłada własne gniazdo i sama opiekuje się swoim potomstwem.
Pamiętajcie, że zimą pszczoły również nie próżnują! Może nie latają po łąkach, jak wiosną i latem, ale ul funkcjonuje, tyle tylko, że w czasie zimy jest zamknięty, a pszczoły z niego nie wylatują! Działają w środku. Ruch wewnątrz nie może ustać choćby ze względu na to, że w ulu musi być utrzymana wysoka temperatura! Krótko mówiąc, „ruch jak w ulu” czyli duży i cały czas! Gdy przyjdzie wiosna, pszczółki znów rozpoczną swą pracę związaną z lataniem i zapylaniem… No dobrze, ale co to wszystko ma wspólnego ze wsią? Bardzo dużo!
Po pierwsze, ŻADNA roślina ogrodowa i polna nie mogłaby wyrosnąć bez udziału owadów-zapylaczy (takich jak pszczoły czy trzmiele, ale i motyle). To o tyle ważne, że dawniej to, co uprawiano i hodowano, stanowiło podstawę wyżywienia (lub wręcz jedyne pożywienie!) przez cały rok! Sklepy? Nikomu się o nich nie śniło! Praca rolnika na nic by się więc zdała, gdyby nie miliony uwijających się owadów. Po drugie, wielu mieszkańców dawnej wsi trudniło się pszczelarstwem. Na przykład Kurpie byli mistrzami w zakładaniu leśnych barci! Czym są barcie? To takie pradawne ule. Na pewno kojarzycie, jak wygląda ul – to taki niewielki drewniany domek, często kolorowy, na przykład żółty. Jednak kiedyś pszczoły nie mieszkały w takich kolorowych budkach. Budowały swoje domy… na drzewach! Tak! Czasem zasiedlały stare dziuple w lasach. Kurpie to ludzie, którzy dawniej żyli przede wszystkim w lasach, dlatego bardzo dużo o nich wiedzieli. Obserwowali też dzikie, zamieszkujące dziuple pszczoły. Dzięki temu nauczyli się, jak zbierać ich miód i – powoli – jak je hodować. Zakładali więc barcie – ule na drzewach! I jeszcze po trzecie –w kulturze ludowej jest wiele pięknych legend i wierzeń dotyczących pszczół. Na przykład: nasi przodkowie wierzyli, że pszczoły są posłankami z niebios, z kolei w pięknej kolędzie z Białorusi to właśnie pszczoły budują cały świat!
W naszej audycji Nie zabrakło oczywiście ludowej mądrości, którą interpretowaliśmy z przedszkolakami z House of Montessori. Przysłowie też było „owadzie”! Oto ono: „Musiała mu mucha usiąść na nosie”. Hmm… czy to oznacza, że mucha chciała powąchać czyjś nos? A może nie chciało jej się już latać i musiała odetchnąć? Nie do końca. Podpowiemy, że to przysłowie mogliście słyszeć w nieco innej wersji. Znacie powiedzenie „Ktoś ma muchy w nosie”? Otóż to! Oznacza ono, że ktoś jest zdenerwowany albo naburmuszony. Być może to powiedzenie wzięło się stąd, że ludzie obserwowali pasące się na pastwiskach krowy, którym nieznośne muchy siadały właśnie na nosie albo, co gorsza, w nosie! Taka krówka była bardzo niezadowolona, wierzgała i kręciła łbem, by odgonić nieprzyjemnego owada. Dlatego o kimś, kto jest nieprzyjemny w obyciu możemy powiedzieć, że „muca usiadła mu na nosie”!
Nasz wspaniały gawędziarz Wiktor Vargas przedstawił kolejny odcinek niezwykłych przygód równie niezwykłego i zabawnego Kłobuka Pietucha. Tym razem nasz skrzydlaty bohater ratował swojego pana Macieja przed podstępną, piękną rusałką! Rusałki, choć bardzo śliczne, są potwornie niebezpieczne. Często siedzą sobie nad rzeką albo na leśnej polanie, czesząc swoje piękne długie włosy i śpiewając. Albo tańcząc wkoło. Mogą z łatwością zauroczyć każdego mężczyznę! A wtedy – kiedy taki nieszczęśnik zbliży się do nich – biada! Porywają go do tańca i tańczą tak długo, aż padnie ze zmęczenia! Albo… potrafią załaskotać człowieka na śmierć! Nic dziwnego, że Kłobuk Pietuch postanowił ratować Macieja! Czy mu się udało? Posłuchajcie koniecznie kolejnej części opowieści!
Z kolei Karolina Ociepka opowiadała nam o kolejnych kolędniczych zwyczajach! Tym razem mówiła o takim, który już prawie został zapomniany. A chodziło o… kolędnicze opowieści! W niektórych miejscach Polski zwane „godnymi gadkami”. Gadkami od słowa „gadać” czyli „opowiadać”, nie od „gaci” czyli „majtek”! A co oznacza słowo „godne”? To znaczy dobre i mądre. Ale też, w tym wypadku,”takie, które opowiada się w Gody”. Bo musicie wiedzieć, że dawniej tak właśnie nazywano grudniowy okres świąteczny – Szczodre Gody! Pani Karolina opowiedziała nam piękną historię o Aniele i zwierzętach, którą poznała od swojej przyjaciółki Kseni. Tak właśnie roznoszą się piękne historie – opowiadają je sobie przyjaciele i znajomi, a czasem zupełnie obcy sobie ludzie, po czym słuchacze przekazują je dalej i w ten sposób sami stają się opowiadaczami!
***
Tytuł audycji: Źródełko
Prowadził: Piotr Dorosz
Data emisji: 23.01.2022
Godzina emisji: 11.00
