Radiowe Centrum Kultury Ludowej

Kim jest etnograf?

Ostatnia aktualizacja: 15.06.2019 08:50
- Odpowiedź na pytanie, kim jest etnograf, wcale nie jest taka oczywista - w "Abecadle etnografa" zastanawiała się dr Maria Małanicz-Przybylska.
Audio
  • Dr Maria Małanicz-Przybylska opowiada, kim jest etnograf (Poranek Dwójki)
Bronisław Malinowski  (1884-1942) - zdjęcie  umieszczone na stronie przedtytułowej książki jego autorstwa pt. Argonauci zachodniego Pacyfiku.
Bronisław Malinowski (1884-1942) - zdjęcie umieszczone na stronie przedtytułowej książki jego autorstwa pt. "Argonauci zachodniego Pacyfiku".Foto: PAP/Jakub Grelowski

Z jednej strony etnograf to termin określający profesję i zajęcie, które w pewnym sensie jest już historyczne. Z takim określeniem tego słowa spotykamy się najczęściej w języku potocznym. Dawniej słowem etnograf opisywano ludzi, którzy zajmowali się zbieraniem i  opisywaniem kultury ludowej. W tym sensie słowo etnograf było używane zamiennie ze słowem ludoznawca, choć niekoniecznie słusznie, bo ludoznawstwo jako termin określający zainteresowanie kulturą europejskich wsi stało się popularne wcześniej, już w XVIII wieku i odnosiło się do amatorskiego, nieprofesjonalnego zbierania rzeczy ludowych. Takich zbieraczy na przełomie XVIII i XIX wieku było bardzo wielu, co miało związek z rodzącym się romantyzmem. Inteligenci i przedstawiciele warstw wyższych wędrowali po wsiach i zbierali literaturę ludową, podania, mity teksty pieśni, bajki. Zbiór bajek braci Grimm jest owocem właśnie takiego zbieractwa. Trzeba jednak podkreślić, że ci pierwsi badacze nie mieli żadnej metody i założeń teoretycznych, byli po prostu amatorami. Mieli jednak przekonanie że to, co ludowe jest wartościowe i trzeba to ocalać. Wierzyli, że to, co autentyczne dla kultury danego narodu miało zachować się pod strzechami wiejskich chat.

Etnografa od dawnego ludoznawcy różniło to, że miał on już założenia metodologiczne i teoretyczne. Kształtowały się one dosyć długo, jednak etnografia profesjonalna narodziła się w połowie XIX wieku. Współczesna etnografia badając europejskie wsie skupiała się na trzech podstawowych tematach. Interesowała ich kultura duchowa, wszelkie wierzenia i mitologie. Kultura materialna, narzędzia gospodarskie, budownictwo, stroje i przedmioty codziennego użytku, oraz po trzecie, kultura społeczna, czyli to, w jaki sposób było zorganizowane życie wsi, czym się mieszkańcy zajmowali, jak pracowali i jak funkcjonowały rodziny. Dziś nazywamy to nie etnografią, a etnologią i antropologią kulturową, albo antropologią społeczną.

Zapraszamy do odsłuchania całej audycji.

***

Przygotowała: Hanna Szczęśniak

Gość: dr Maria Małanicz-Przybylska

Data emisji: 15.06.2019 

Godzina emisji: 8.50

gs


Czytaj także

Rozumienie śmierci dawniej i dziś, cz. 1

Ostatnia aktualizacja: 03.11.2018 08:01
Śmierć była wydarzeniem ważnym, na które każdy człowiek musiał zwrócić uwagę. W chwili odchodzenia ten, kto umierał, stawał się najważniejszy dla całej okolicy, bo przekraczał próg życia. Trzeba go było odpowiednio pożegnać - mówiła o dawnych obrzędach pogrzebowych prof. Anna Zadrożyńska.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kultura masowa, czyli kultura dla wszystkich

Ostatnia aktualizacja: 06.10.2018 08:03
W "Abecadle etnografa" dr Ewa Klekot tłumaczyła, skąd w atnropologii wzięło się pojęcie "kultura masowa" i co ono dzisiaj oznacza.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Skąd się wzięły języki?

Ostatnia aktualizacja: 13.10.2018 08:08
W "Abecadle etnografa" razem z drem Łukaszem Sochackim zgłębialiśmy kulisy powstawania i funkcjonowania języków.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kosmos

Ostatnia aktualizacja: 30.03.2019 12:00
- Kosmos postrzegano w opozycji do świata ludzi: tego, co nieskończone, bezkresne, wobec tego, co skończone, ograniczone - pisała w swoim "Przewodniku po tradycji" prof. Anna Zadrożyńska.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Chrzest i chrzciny

Ostatnia aktualizacja: 08.06.2019 11:30
- Najważniejszym momentem recepcyjnym w życiu dziecka i niemowlęcia był obrzęd kościelny chrztu - mówiła w "Abecadle etnografa" dr Barbara Ogrodowska. - Dopiero wtedy dziecko zostawało przyjęte w świetle prawa zwyczajowego i kościelnego oraz przyjętego obyczaju do społeczności.
rozwiń zwiń