Franz Kafka - prekursor egzystencjalizmu

3 czerwca mija 90 lat od przedwczesnej śmierci Franza Kafki, który w jednym z listów do przyjaciółki pisał: "Moje życie składa się, i właściwie składało się zawsze z prób pisania, i to najczęściej prób nieudanych. Gdybym jednak nie pisał, to leżałbym już na ziemi, wart tylko tego, by zostać wymiecionym".

Franz Kafka w 1906 roku

Foto: http://commons.wikimedia.org/wiki/Franz_Kafka/File:Kafka1906.jpg

- Kafka należy do tych pisarzy, których twórczość można zrozumieć wyłącznie przez ich biografię – mówiła Anna Retmaniak w audycji z cyklu "Magazyn publicystyki kulturalnej - Franz Kafka” z 1984 roku.

Jak podają biografie pisarza, Franz Kafka był dzieckiem słabowitym, nieśmiałym, wiecznie zamyślonym. Często chorował i niemal co roku przebywał kilka tygodni w różnych sanatoriach. Stronił od ludzi, zawsze samotny. Mieszkał do 35. roku życia z rodzicami.

Mimo licznych romansów, nigdy nie założył rodziny. Swatano go z Felicją Bauer, sekretarką z Berlina, z którą prowadził ożywioną korespondencję przez ponad 5 lat. Kafka po zerwaniu z Felicją zniszczył jej listy do siebie, natomiast jego listy do Felicji przetrwały i zostały wydane w latach 50. XX w. przez jego przyjaciela, pisarza Maxa Broda.
Znaczną rolę odegrała w życiu Kafki tłumaczka jego dzieł na język czeski, Milena Jesenská, która stała się jego najbliższą powierniczką. Najbliżej związana z Franzem Kafką była najprawdopodobniej  Dora Diamant, jego ostatnia partnerka życiowa, dla której wyprowadził się z domu. Rok później, w wieku 40 lat, zmarł na gruźlicę, w sanatorium w Kierling koło Wiednia.

Franz Kafka przed 1924 rokiem

- Mimo, że otoczony znajomymi i kobietami, zawsze był samotny i dość tajemniczy. Przytłaczały go życiowe powikłania, konflikt z ojcem, otoczeniem, trudność dostosowania się do życia - Treugutt Stefan, krytyk teatralny, historyk literatury. – Dręczyło go wielkie pytanie o to, jak w ogóle można normalnie żyć, zdając sobie sprawę z tragizmu istnienia. I dał temu wyraz w twórczości.
Do popularyzacji dzieł Kafki przyczynił się jego przyjaciel Max Brod, pisarz, który "wydobył" dla czytelników twórczość Kafki w latach 40. i 50. na fali powojennej popularności egzystencjalizmu. Wydał trzy niedokończone powieści Kafki ("Ameryka”, "Proces” i "Zamek”) oraz liczne opowiadania i miniatury, pomimo że Kafka kazał mu spalić wszystkie teksty po swojej śmierci. Na szczęście jego przyjaciel nie wykonał tego polecenia. Max Brod wydał także "Dzienniki” Kafki, listy do siebie, Felicji Bauer, Mileny Jesenskiej i kilku innych osób.

Posłuchaj audycji i dowiedz się, dlaczego dzieła Kafki wystawiane są w teatrach, mimo że pisarz nie stworzył żadnej sztuki teatralnej.