Historia

Pierwsza centrala telefoniczna w Warszawie

Ostatnia aktualizacja: 16.11.2019 05:40
W 1876 roku Amerykanin szkockiego pochodzenia Alexander Graham Bell skonstruował pierwszy telefon. 16 listopada 1904 roku w Warszawie oddano do użytku pierwszą centralę telefoniczną
Audio
  • O pierwszych telefonach na ziemiach polskich mówił prof. Maciej Józef Kwiatkowski w audycji Alicji Jarzęckiej "Z historii radia". (PR, 28.11.1992)
  • O polskim wkładzie w rozwój telekomunikacji w Polsce mówił prof. Maciej Józef Kwiatkowski w audycji Alicji Jarzęckiej "Rozwój techniki radiowej". (PR, 5.12.1992)
Fragment obrazu Maxa Schlera Dziewczyna rozmawiająca przez telefon z 1912 roku
Fragment obrazu Maxa Schülera "Dziewczyna rozmawiająca przez telefon" z 1912 rokuFoto: Wikipedia/ domena publiczna

Bell początkowo chciał stworzyć urządzenie pomagające lepiej komunikować się osobom niedosłyszącym. Jednak w trakcie testów, okazało się, że urządzenie jest w stanie przenosić dźwięk na odległość.

Telefony na ziemiach polskich

Pierwszy telefon w Królestwie Polskim pojawił się już w 1877 roku, a więc zaledwie rok po rewolucyjnym wynalazku Bella. Urządzenie przywieziono prawdopodobnie z Niemiec. W tym samym roku wykonano także pierwsze próby przesyłania sygnału telefonicznego, wykorzystując telegraf na odcinku Warszawa – Skierniewice. Wynalazek spodobał się na tyle, że w tym samym roku w Królestwie Polskim ruszyła produkcja aparatów. Rozpoczęto także budowę oddzielnych linii dla telegrafu i telefonu.

W Warszawie pierwsza publiczna prezentacja działania telefonu miała miejsce w 1878 roku. W obecności licznie zgromadzonej publiczności wykonano wtedy rozmowę pomiędzy cukiernią w Ogrodzie Saskim a położonym niedaleko zakładem optycznym. Wkrótce takie pokazy telefonowe stały się bardzo modne. W prasie z tamtego okresu można znaleźć relacje z takich widowisk. Niedługo potem w gazetach pojawiły się pierwsze reklamy zachęcające do zakupu "urządzeń fizycznych". Do sieci początkowo podłączono 600 numerów. Abonament za rozmowy opłacano z góry za pół roku lub rok.

Telefon był dobrem luksusowym. Jego cena równała się przeciętnej rocznej pensji robotnika. Na taką techniczną nowinkę znana pisarka Eliza Orzeszkowa pozwoliła sobie dopiero w 1909 roku, a w 1914 roku Henryk Sienkiewicz.

Centrala telefoniczna

Wraz ze wzrastającą liczbą chętnych, 16 listopada 1904 roku w Warszawie oddano do użytku pierwszą centralę telefoniczną. Zainstalowano wtedy pierwsze sieci kablowe: najpierw podwieszane, montowane na dachach, a następnie wkopywane w ziemię. Tworzeniem centrali zajęło się Towarzystwo Akcyjne Telefonów "Cedergren" prowadzone przez szwedzkiego inżyniera Henrika Cedergena, które otrzymało od rządu carskiego 18-letnią koncesję na rozbudowę sieci telefonicznej. To właśnie na potrzeby przedsiębiorstwa zaczęto budować pierwszy warszawski wysokościowiec zwany PAST-ą. Jego nazwa pochodzi od Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej, która w 1922 roku przejęła majątek szwedzkiego przedsiębiorstwa. PAST-a zajmowała się rozwojem telekomunikacji i obsługą abonentów w okresie międzywojennym.

Polski wkład w rozwój telekomunikacji

 - Polacy nie tylko korzystali z tego wynalazku, ale również wnieśli swój wkład w rozwój telekomunikacji. Mają na tym polu znaczne osiągnięcia – mówił profesor Maciej Józef Kwiatkowski w audycji "Z historii radia" nadanej 28 listopada 1992 roku.

Lwowski inżynier kolejowy Henryk Machalski wynalazł i zastosował mikrofon ze sproszkowanym węglem. Uzyskał na niego patent w Rosji w 1879 roku. Jednak z nieznanych względów wynalazek został zapisany na jego brata Maurycego.

Machalski miał w tej dziedzinie osiągnięcia i odnosił sukcesy na wielu zagranicznych wystawach. Na jakich wystawach i za co dokładnie został nagrodzony? Posłuchaj audycji "Z historii radia".

Telefonami interesował się także docent psychologii i filozofii natury, a także fizyk i literat Julian Ochorowicz. W 1882 roku skonstruował nowy system przenośnika mikrofonowego, a kilka lat później system telefoniczny odtwarzający głośną mowę.

Henryk Machalski, by przybliżyć szerszemu gronu działanie urządzenia, zorganizował specjalny pokaz. W 1881 roku w sali lwowskiej opery tłumnie zebrała się publiczność. Dzięki telefonowi wysłuchano koncertu odbywającego się w Żółkwi. Zebrani na sali ludzie byli zachwyceni wynalazkiem. Posłuchaj szczegółów tego koncertu w audycji "Rozwój techniki radiowej".

seb

 

 


Czytaj także

Hilary Koprowski – wynalazca szczepionki przeciwko polio

Ostatnia aktualizacja: 06.08.2018 10:46
Po zakończeniu studiów miał dwa dyplomy: pianisty i lekarza. Bardziej chciał być muzykiem, jednak to w medycynie odegrał znaczącą rolę. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Stefan Drzewiecki – wynalazca łodzi podwodnej

Ostatnia aktualizacja: 22.10.2018 11:00
– Dzięki niemu mamy łodzie w takim kształcie, w jakim są do dzisiaj – mówi Jerzy Lemański z Narodowego Muzeum Techniki.  
rozwiń zwiń