17 września przypada 83. rocznica agresji ZSRR na Polskę, która wówczas - w 1939 roku - od ponad dwóch tygodni walczyła również z niemieckim okupantem. Dzień później - 18 września - mija 250 lat od I rozbioru Polski.
Czy istnieją analogie między tymi dwoma okresami naszej historii? Czy o podobnych zagrożeniach dla polskiej państwowości możemy mówić także w dzisiejszych czasach? W jaki sposób im przeciwdziałać? O tym rozmawialiśmy z Grzegorzem Lewickim - ekspertem ds. nowych technologii, filozofem i publicystą.
Suwerenność sieciowa
Gość Dwójki podkreślił, że obecnie zmienia się pojęcie suwerenności. - Z klasycznego jej rozumienia przechodzi ona w suwerenność sieciową. Sieci społeczne są jednak asymetryczne, prowadzą czasami wręcz do zwiększenia nierówności - mówił.
Wielka szansa dla Polski
Dodał, że Polska powinna wykorzystać dziejową wręcz przewagę nad innymi państwami. - Jesteśmy centrum pomocy militarnej i humanitarnej dla Ukrainy. Bez lotniska w Rzeszowie i naszego zaangażowania ta wojna wyglądałaby zupełnie inaczej. Poza tym mieliśmy rację co do natury Rosji, teraz cały świat to widzi. Nasz kraj przyjął milion migrantów, nie budując dla nich obozów dla uchodźców. To nowe otwarcie geopolityczne i wielka szansa dla Polski - zaznaczył Grzegorz Lewicki.
26:54 2022_09_15 17_32_19_Dwojka_O_wszystkim_z_kultura.mp3 Grzegorz Lewicki o współczesnych zagrożeniach dla suwerenności państw (O wszystkim z kulturą/Dwójka)
Niezgoda rujnuje
Mówił także o popularnym powiedzeniu "od Sasa do Lasa". - Kojarzy się ono słusznie z pewnym rozedrganiem i chaosem. Ta fraza była używana w odniesieniu do Polski przed rozbiorami, kiedy lobby francuskie chciało, aby królem został Stanisław Leszczyński, a Sasowie popierali Augusta II Mocnego. Władza króla polskiego słabła w porównaniu z monarchiami absolutnymi, szlachta ciągle działała przeciw królowi. Ostatnie sejmy przed rozbiorami skończyły się tym, że nie uchwalono żadnej ustawy - podkreślił Grzegorz Lewicki.
***
Do I rozbioru...
Po zajęciu przez Prusy i Austrię fragmentów ziem polskich ogarniętych partyzantką barską caryca Katarzyna II podjęła ostateczną decyzję o rozbiorze Rzeczypospolitej z udziałem dwóch pozostałych mocarstw Europy Środkowej. 5 sierpnia 1772 w Petersburgu podpisano traktat rozbiorowy. Na jego mocy Rzeczpospolita utraciła łącznie 211 tys. km kwadratowych powierzchni i około 4,6 mln mieszkańców.
19 kwietnia 1773 na żądanie zaborców powołano w Warszawie Sejm Rozbiorowy, aby zatwierdzić cesję ziem zabranych krajowi. 18 września 1772 r. Rosja, Austria i Prusy notyfikowały Rzeczypospolitej fakt rozbioru, żądając zwołania sejmu dla przeprowadzenia cesji.
Trwał on prawie dwa lata i zakończył się 11 kwietnia 1775 uchwaleniem szeregu decyzji, istotnych dla dalszych losów państwowości polskiej.
...do IV rozbioru
17 września 1939 roku, zgodnie z wcześniejszymi niemiecko-rosyjskimi układami sojuszniczymi, do Polski wtargnęli Sowieci. Zaskoczona polska armia była wówczas zaangażowana w działania związane z obroną przed Niemcami.
17 września 1939. Zdradziecki atak Stalina na Polskę - zobacz serwis specjalny >>>
Konsekwencją sojuszu Hitlera i Stalina był podział ziem osamotnionej w walce Polski, często nazywany IV rozbiorem.
***
Tytuł audycji: O wszystkim z kulturą
Prowadził: Michał Szułdrzyński
Gość: Grzegorz Lewicki (ekspert ds. nowych technologii, filozof i publicysta)
Data emisji: 15.09.2022
Godzina emisji: 17.30
mo
