Po wojnie Adolf Dymsza zagrał niezapomniane role w filmach: "Skarb", "Irena do domu!", "Nikodem Dyzma". Publiczność i krytycy mówili o nim "polski Charlie Chaplin". W 1969 roku na antenie Programu Trzeciego Polskiego Radia w rozmowie z Lidią Nowicką artysta wspominał początki swojej kariery w 1917 roku.
00:34 Dymsza początki kariery.mp3 Adolf Dymsza o początkach swojej kariery (Archiwum Polskiego Radia/ IAR)
W tej samej rozmowie Adolf Dymsza mówił też o relacjach z publicznością:
00:21 o relacjach z publicznością.mp3 Adolf Dymsza o relacjach z publicznością (Archiwum Polskiego Radia/ IAR)
"Dodek" czyli zaradny warszawiak, optymista
Adolf Dymsza poprzez swoje kreacje aktorskie stworzył typ dzielnego, zaradnego warszawiaka optymisty. Jak opowiadał na antenie Polskiego Radia w 1969 roku, w życiu zrobił tysiące dowcipów. Wspominał sytuację, gdy jego samochodem chciał przejechać się aktor Ludwik Lawiński:
00:34 Ludwik Lawiński.mp3 Adolf Dymsza i przejażdżka samochodowa z Ludwikiem Lawińskim (Archiwum Polskiego Radia/ IAR)
Na antenie Polskiego Radia aktor opowiadał też, skąd się wziął jego pseudonim artystyczny "Dymsza". Po odrzuceniu propozycji, które otrzymał w teatrze - "Scipio del Scampio" i "Cyprian Norwid" - sam znalazł odpowiednie nazwisko.
00:26 pseudonim.mp3 Adolf Dymsza o pseudonimie artystycznym (Archiwum Polskiego Radia/ IAR)
Czytaj także:
"Skarb", "Irena do domu!", "Nikodem Dyzma" i inne...
Adolf Dymsza zagrał w kilkudziesięciu obrazach, między innymi - "Każdemu wolno kochać" Mieczysława Krawicza, "Antek policmajster" Michała Waszyńskiego i "Skarb" Leonarda Buczkowskiego z 1948 roku. W filmach wykonywał piosenki i tańczył - między innymi z obrazu "Dodek na froncie" pochodzi fox-polka "A u mnie siup, a u mnie cyk" z muzyką Henryka Warsa i słowami Emanuela Szlechtera.
00:26 dymsza piosenka.mp3 Role Adolfa Dymszy (Archiwum Polskiego Radia/ IAR)
W 1956 roku Adolf Dymsza zadebiutował w stołecznym Teatrze Syrena jako reżyser. W czasie prób do przedstawienia "Rym cym cym" według Juliana Tuwima, Polskie Radio zapytało wtedy artystę, jak czuje się w nowej roli.
00:18 %22Rym cym cym%22.mp3 Adolf Dymsza o spektaklu "Rym cym cym" według Juliana Tuwima (Archiwum Polskiego Radia/ IAR)
Teatr Syrena i wyprawa za ocean
W latach 1918-1920 Adolf Dymsza występował w teatrach Warszawy, Grodna i Mińska. Po wojnie należał do zespołu Teatru Syrena w Łodzi. Występował też dorywczo w teatrach Gong i Osa. W 1951 powrócił do Warszawy i aż do emerytury grał na deskach Syreny.
Kreował między innymi role Pedra Apriori w "Jego ekscelencji" Zdzisława Gozdawy i Wacława Stępnia, a także Mariusza w "Pani prezesowej" Maurice'a Hennequina i Pierre'a Vebera. W 1959 roku wziął udział w występach gościnnych Teatru Syrena w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.
Adolf Dymsza zmarł w 1975 roku, w wieku 75 lat. Został pochowany na warszawskich Powązkach Wojskowych. W 2020 jego imieniem nazwano ulicę w Śródmieściu, w pobliżu Teatru Syrena.
***
Adolf Dymsza:
- Urodził się jako Adolf Bagiński 7 kwietnia 1900 roku w Warszawie. Wychował się na Starym Mieście, które wówczas było ubogą dzielnicą.
- Popularność zdobył dzięki występom kabaretowym. Te zapewniły mu pierwsze poważne role filmowe.
- Prawdziwą gwiazdą został wraz z pojawieniem się filmu dźwiękowego, który pozwolił objawić mu w całości komediowy talent.
- Do najsłynniejszych filmów aktora należą "Antek policmajster", "Dodek na froncie", "ABC miłości", "Dwanaście krzeseł", "Sportowiec mimo woli".
- Dymsza był nazywany "królem polskich komedii". To określenie odnosi się nie tylko do błyskotliwego okresu jego twórczości przedwojennej, ale także do jego kariery po II wojnie światowej.
- Aktor i reżyser zmarł 20 sierpnia 1975 roku w podwarszawskiej Górze Kalwarii.
***
IAR/ArchiwumPolskiegoRadia/PRHistoria/zuzannachowaniec/am