- Lalka Barbie pojawiła się 9 marca 1959 roku na targach w Nowym Jorku.
- Dziś występuje w wielu wersjach i wykonuje wiele różnych zawodów.
- Największa produkcja lalek Barbie na świecie jest w Indonezji.
- Mimo to, nadal jest to produkt luksusowy - drogi i rzadko dostępny.
Historia lalki Barbie
Po raz pierwszy Barbie zaprezentowano w 1959 roku na targach zabawek w Nowym Jorku. To był przełom - zamiast lalki-bobasa pokazano dorosłą kobietę.
- Lalki-bobasy przygotowywały małe dziewczynki do tradycyjnych ról matki, żony, gospodyni domowej - opowiadała w Czwórce Aleksandra Podżorska z Zamku Królewskiego w Poznaniu - Barbie pokazywała zupełnie inny model bycia, inny świat. Pierwsza była nastoletnią modelką, która buduje swoją niezależność.
Barbie buduje inkluzywny świat
Na przestrzeni lat Barbie wykonywała ponad 200 zawodów. Latała nawet w kosmos, a pierwszy dyplom wyższej uczelni "otrzymała" już w 1963 roku. Tym samym wyprzedziła decyzje wielu szkół wyższych, które nawet do 1969 roku nie dopuszczały kobiet do nauki w ich progach. Barbie buduje też inkluzywny świat. Pojawia się ze zmarszczkami i z siwymi włosami. Jest Barbie na wózku czy Barbie z protezą. Ta lalka ma też przyjaciółkę w trakcie chemioterapii. W 2023 filmową opowieść o Barbie wyreżyserowała Greta Gerwig. Film z udziałem Margot Robbie i Ryan Gosling jest nominowany do tegorocznych Oscarów i ma szansę otrzymać aż 8 statuetek.
07:51 CZWÓRKA Kto pytal - barbie 09.03.2024.mp3 Historia Barbie na świecie (Kto pytał?/Czwórka)
Azjatyckie konkurentki Barbie
Barbie znana jest na całym świecie, ale są takie miejsca, gdzie ustępuje miejsca lokalnym lalkom. - Azja słynie z teatrów lalkowych. Są one szczególnie popularne w Indonezji. Mamy tam lalki wykonane z drewna, trójwymiarowe i płaskie, a także lalki wykonane ze skóry bawolej, które wykorzystywane są w teatrze cieni - opowiada dr Maria Szymańska-Ilnata z Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie. - Są to lalki przeznaczone dla dorosłych, a nie do zabawy dla dzieci. Natomiast przedstawienia teatrów lalek oglądają widzowie w każdym wieku.
Lalkę Barbie stworzyła Ruth Handler. Po raz pierwszy zaprezentowano ją 9 marca 1959 roku na targach w Nowym Jorku.
W czasach, kiedy dzieci nie miały dostępu do "profesjonalnych" zabawek, same robiły lalki z zasuszonych roślin - żeby się nimi bawić, ale też, żeby naśladować dalangów z teatru cieni - lalkarzy, którzy uchodzili za celebrytów.
- Barbie również dotarła do Azji. I w wersji klasycznej "amerykańskiej", i w wersji przygotowanej z myślą o rynkach lokalnych - mówi kuratorka. - Figurą nawiązują do oryginalnego modelu, ale ubrane są zgodnie z tradycją danego kraju. W przypadku Indonezji są to lalki, które nazywają się "Anissa" i noszą chusty na głowie tak, jak robią to kobiety w krajach muzułmańskich. I one też reprezentują różne zawody.
Zobacz także:
W Indonezji Barbie jest produketm luksusowym
Indonezja znana jest również z tego, że to właśnie tutaj produkuje się najwięcej Barbie na świecie. - Mowa tu nawet o kilku milionach lalek miesięcznie, co sprawia, że jest to znaczący procent eksportu Indonezji - dodaje rozmówczyni Weroniki Puszkar. - Nie zmienia to jednak faktu, że oryginalna Barbie jest tam nadal produktem luksusowym, dostępnym tylko w większych miastach.
W 2017 roku pojawiła się Barbie Batik Kirana - lalka, której strój zaprojektowała indonezyjska projektantka Iwan Tirta, Był on wykonany z batiku - tradycyjnej tkaniny z Indonezji, którą maluje się przy pomocy wosku.
***
Tytuł audycji: Kto pytał?
Prowadzi: Weronika Puszkar
Gość: dr Maria Szymańska-Ilnata (Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie)
Data emisji: 09.03.2024
Godzina emisji: 13.15
kul