Białoruś - więzienie dla narodu [FELIETON]

„Jeśli boisz się otworzyć usta, by nie trafić za to do więzienia, to znaczy, że już tam jesteś”- powiedział ostatnio pewien mój znajomy, podsumowując obecną sytuację Białorusi. Patrząc z tej perspektywy,  natychmiastowa deportacja 52 białoruskich więźniów politycznych „wyhandlowanych” u Łukaszenki przez delegację USA w zamian za zniesienie sankcji, nałożonych wcześniej na państwowe linie lotnicze Belavia, paradoksalnie uczyniła ich najbardziej wolnymi ludźmi Białorusi.

Prawnicy zajmujący się prawami człowieka podkreślili, że sytuacja, w której więźniowie są całkowicie pozbawieni kontaktu ze światem zewnętrznym, jest "w praktyce międzynarodowej kwalifikowana jako tortura".

Shutterstock/BRAIN STORM

Ponad tysiąc innych więźniów politycznych wciąż jest za kratami, a ponad 9 milionów Białorusinów, niezależnie od ich sympatii politycznych, pozostaje więźniami systemu, który szybko zamienia się z autorytarnego na totalitarny. Widać to na każdym kroku. Kamery z rozpoznawaniem twarzy są instalowane w Mińsku na większości przystanków komunikacji miejskiej, aparat państwowy instaluje swoich „ideologów” nawet w firmach prywatnych, poziom propagandy w szkołach i na uczelniach wyższych w nowym roku szkolnym jest bezprecedensowy.

Po ponad pięciu latach od przegranych ze Swiatłaną Cichanouską wyborów uzurpator władzy w kraju, Aliaksandr Łukaszenka, wciąż wzmacnia represje przeciwko własnemu narodowi, by jak najdłużej utrzymać władzę w białoruskim, marionetkowym wobec Moskwy, państwie.

Opinie na temat czwartkowego uwolnienie więźniów są tu podzielone, zaś emocje mieszane. Oczywiście, niemal wszyscy – oprócz łukaszenkowskiej propagandy - cieszą z wyzwolenia kilkudziesięciu osób odsiadujących długie wyroki więzienia z artykułów politycznych. Mimo to w białoruskich sieciach społecznościowych panuje umiarkowany pesymizm co do dalszego rozwoju wydarzeń w kraju. Co tydzień bowiem obrońcy praw człowieka publikują do kilkunastu nazwisk nowych zakładników Łukaszenki, skazanych przez jego kieszonkowe sądy na wiele lat więzienia.

Wygląda więc na to, że „żywego towaru” do handlu z Zachodem białoruskiemu dyktatorowi starczy jeszcze na długo. Każda kolejna partia niewolników reżimu,„kupiona” przez Zachód w zamian za zniesienie części sankcji, będzie nieuchronnie umacniać reżim w Mińsku – zarówno ekonomicznie, jak i politycznie. Białorusini dobrze widzą bowiem odwrót administracji waszyngtońskiej od dotychczasowych zasad na rzecz „zawierania dealów” w imię interesów biznesowych. Ale ta gorzka pigułka do przełknięcia może być również dla Białorusinów zbawienna, bo pomału popycha ich do zrozumienia faktu, że podmiotowość narodu nie przychodzi z zewnątrz, lecz zależy od samego narodu i jego postawy.

Do części społeczeństwa białoruskiego ta prawda ewidentnie dotarła. Zorganizowana w czwartek wieczorem zbiórka na rzecz wyzwolonych więźniów politycznych w wysokości 50 tysięcy euro została sfinalizowana w trzy godziny. A do rana w piątek w skarbonce było już 78 tysięcy na pierwszą pomoc dla deportowanych z kraju ludzi, których władze pozbawiły nawet paszportów.

Solidarność, jak widać, nie jest już dla Białorusinów tylko pustym słowem. I to daje nadzieję, że kiedyś z białoruskiego narodowego więzienia uwolni się cały kraj.  

 

Z Białorusi dla Polskiego Radia – Jan Krzysztof Michalak