Redakcja Polska

Film dokumentalny "Porozmawiajmy" czyli zaproszenie do wyjątkowego zakątka Litwy

19.09.2025 15:11
"Padudenam", czyli "Porozmawiajmy" – to tytuł nowego filmu dokumentalnego autorstwa Antoniego Radczenki, dziennikarza i publicysty z Wilna. Pomysłodawca projektu w swoim filmie przenosi widzów do tzw. wyrostka dziewieniskiego, wyjątkowego zakątka Litwy, niemal całkowicie otoczonego granicą z Białorusią.
Audio
  • "Padudenam", czyli "Porozmawiajmy" – to tytuł nowego filmu dokumentalnego autorstwa Antoniego Radczenki, dziennikarza i publicysty z Wilna. Rozmowa Kamila Zalewskiego [posłuchaj]
Flaga Litwy
Flaga LitwyMNStudio/Shutterstock

Jak mówi Polskiemu Radiu dla Zagranicy twórca filmu, region Dziewienszek to miejsce niezwykłe nie tylko ze względu na położenie geograficzne, ale też na wielokulturową historię. Jeszcze przed II wojną światową granicy w tym rejonie nie było, a mieszkańcy swobodnie przemieszczali się między wsiami. Od czasu, gdy jest to granica Unii Europejskiej i NATO, życie lokalnej społeczności uległo zmianie. Spotkania z rodziną po białoruskiej stronie wymagają wielokilometrowych objazdów i kontroli na przejściach granicznych.

Antoni Radczenko pokazuje przede wszystkim bogactwo lokalnej kultury. W rejonie Solecznik, gdzie większość mieszkańców deklaruje narodowość polską, wciąż żywa jest tradycja litewska. Jednym z motywów dokumentu są tzw. "zamawiaczki", czyli osoby uzdrawiające modlitwami i zaklęciami. Zdaniem Radczenki przypominają one podlaskie "szeptuchy". Te dawne zwyczaje w innych częściach Litwy już dawno zanikły, ale w Dziewieniszkach nadal funkcjonują i są przedmiotem badań naukowych.
Twórca filmu podkreśla także wyjątkowe przenikanie się języków i kultur litewskiej, polskiej i białoruskiej. Codzienna mowa mieszkańców pełna jest słowiańskich zapożyczeń, a tożsamość lokalnej społeczności kształtowała się przez wieki w atmosferze wielokulturowości.

O filmie "Padudenam", którego pierwszą część w sobotę o 10.30 pokaże litewska telewizja "Lietuvos Rytas", z Antonim Radczenką rozmawiał wileński korespondent Polskiego Radia Kamil Zalewski

Litwa: ponad 10 tysięcy dzieci rozpoczyna rok szkolny w polskich szkołach

01.09.2025 12:45
Nowy rok nauki rozpoczynają uczniowie przedszkoli i szkół polskich na Litwie. Działa tam około takich 70 placówek, funkcjonują jednak w ramach litewskiego systemu oświatowego.

Czesław Okińczyc o Polskim Radiu, Polakach na Litwie i miłości do golfa

08.09.2025 17:57
W studiu Polskiego Radia dla Zagranicy gościł Czesław Okińczyc, sygnatariusz Aktu Odrodzenia Niepodległości Litwy, prezes Radia znad Wilii, prawnik i działacz społeczny. Rozmawialiśmy między innymi o Polskim Radiu, Polakach na Litwie i tunieju golfowym, którego jest pomysłodawcą i organizatorem. 

Czesław Okińczyc uhonorowany "Gwiazdą Dyplomacji Litwy”

13.09.2025 13:30
Litewski MSZ wyróżnił Odznaką Honorową "Gwiazda Dyplomacji" wileńskiego Polaka Czesława Okińczyca. To prawnik, sygnatariusz Aktu Przywrócenia Państwa Litewskiego z 11 marca 1990 roku oraz twórca i właściciel jedynej rozgłośni na Litwie nadającej w języku polskim - "Radia znad Wilii". Rozgłośnia współpracuje z Polskim Radiem. 

Wyjątkowa muzyka zabrzmi w Wilnie i Warszawie. Zaproszenie na koncert „MŁODZI–POLSCY pomimo granic”

16.09.2025 13:40
W Wilnie i w Warszawie wystąpi orkiestra MŁODZI–POLSCY. Jest to projekt, w którym już po raz kolejny, na scenie spotykają się młodzi muzycy polskiego pochodzenia z Litwy, Białorusi, Łotwy, Niemiec, Ukrainy oraz Polski. Ich wspólne muzykowanie, pod batutą dyrygenta Huberta Kowalskiego, zaowocuje koncertem pełnym emocji i wyjątkowej muzyki. W programie znajdą się dzieła m.in. Wojciecha Kilara, Zbigniewa Wodeckiego, Grażyny Bacewicz, Stanisława Moniuszki, Krzysztofa Pendereckiego oraz Mieczysława Karłowicza.