Redakcja Polska

Węgierski pisarz László Krasznahorkai laureatem literackiego Nobla 2025

09.10.2025 15:00
Literacka Nagroda Nobla trafiła w tym roku do Węgra László Krasznahorkaiego za „wizjonerskie dzieło, które przypomina nam o sile sztuki w samym środku apokaliptycznej grozy”. Pisarz znany jest w Polsce jako autor takich powieści, jak „Szatańskie tango", Melancholia sprzeciwu", „Wojna i wojna”.
Audio
  • Dyrektor Węgierskiego Instytutu Kultury o Noblu z Literatury
Lszló Krasznahorkai z literacką Nagrodą Nobla 2025
László Krasznahorkai z literacką Nagrodą Nobla 2025fot. PAP/EPA/Gyula Czimbal

László Krasznahorkai to wielki pisarz z tradycji środkowej Europy, tradycji Franza Kafki i Thomasa Bernharda z ich charakterystycznym poczuciem absurdu i groteski - podkreśla Szwedzka Akademia w uzasadnieniu decyzji.

László Krasznahorkai urodził się 5 stycznia 1954 r. w Gyuli na południu Węgier. Studiował prawo na uniwersytetach w Segedynie oraz Budapeszcie. Ostatecznie zdobył dyplom na wydziale humanistycznym Uniwersytetu Loránda Eötvösa w ramach specjalności hungarystyczno-nauczycielskiej. Jego pierwsza nowela „Tebenned hittem” ukazała się w 1977 r. na łamach „Mozgó Világ”. W latach 1977–1982 pracował jako dokumentalista w Gondolat Könyvkiadó, od 1982 r. pozostaje pisarzem niezależnym.

Pisarz spotkał się z dużym uznaniem: Susan Sontag nazwała Krasznahorkaiego „mistrzem apokalipsy cytującym Gogola i Melville’a”, a W.G. Sebald pisał o nim: „uniwersalność wizji Krasznahorkaiego rozwiewa wszystkie wątpliwości dotyczące współczesnej literatury”. W 1993 r. otrzymał nagrodę dla najlepszej książki w Niemczech (Bestenliste-Preis) za „Melancholię sprzeciwu”.

Od 1985 r. jego przyjaciel Béla Tarr kręci filmy niemal wyłącznie na podstawie jego książek. W ten sposób powstały „Szatańskie tango” oraz „Harmonie Werckmeistera”. Pracowali również razem przy ostatnim filmie Tarra, „Koniu turyńskim”, a autor pomagał reżyserowi w każdej istotnej kwestii.

Otrzymał wiele nagród i odznaczeń, między innymi najważniejszą nagrodę państwową, Nagrodę Kossutha, nagrodę Brücke Berlin, America Award? czy National Book Award w kategorii najlepsze tłumaczenie.

W listopadzie 2010 r. László Krasznahorkai był gościem 2. Międzynarodowego Festiwalu Literatury im. Josepha Conrada w Krakowie.

IAR/PAP/pż

Zobacz więcej na temat: KULTURA pisarz nagroda Nobla

Polskie noblistki bohaterkami świetlnych instalacji w Sztokholmie

09.12.2024 15:07
Maria Skłodowska-Curie, Wisława Szymborska i Olga Tokarczuk – polskie laureatki Nagrody Nobla – zostały wyróżnione podczas świetlnych instalacji w Sztokholmie, które towarzyszą Tygodniowi Noblowskiemu. Ich wizerunki oraz twórczość przypominają o znaczącym wkładzie kobiet w naukę i literaturę, podkreślając rolę polskich noblistek na arenie międzynarodowej.

Inauguracja kampanii „Polacy Światu. Nobliści” z udziałem polskich nauczycieli z całego świata

24.02.2025 16:45
Inspirujące warsztaty dydaktyczne, spotkania integrujące literaturę z nowoczesnymi metodami edukacji, wykład prof. Michała Rusinka, spacery literackie poświęcone polskim noblistom, koncert muzyki Antoniego Vivaldiego w Operze Krakowskiej, spektakl Teatru Groteska, a także uroczysta gala inaugurująca projekt „Polacy Światu. Nobliści”– to tylko kilka z wydarzeń, które odbędą się w stolicy Małopolski 25-27 lutego, w ramach konferencji „Kraków śladami Szymborskiej i Miłosza”.

Nobel z medycyny przyznany. Laureatami Mary E. Brunkow, Fred Ramsdell i Shimon Sakaguchi

06.10.2025 16:28
Tegorocznego Nobla z medycyny otrzymali Mary E. Brunkow i Fred Ramsdell z USA oraz Shimon Sakaguchi z Japonii. Prace tegorocznych noblistów stały się początkiem nowego rozdziału immunologii – oceniła reumatolożka prof. Marie Wahren-Herlenius z Karolinska Institute w Sztokholmie. Zmieniły one spojrzenie na rozwój immunotolerancji w naszym organizmie.

Nobel z fizyki dla trzech naukowców z Uniwersytetu w Kalifornii

07.10.2025 19:00
John Clarke, Michel Devoret oraz John Martinis wykazali, że tunelowanie kwantowe można zaobserwować w makroskali, z udziałem wielu cząstek. Dzięki nim możliwy jest rozwój technologii kwantowej kolejnej generacji, w tym komputerów kwantowych, kwantowej kryptografii i kwantowych czujników.

Nobel z chemii za opracowanie nowej formy architektury molekularnej

08.10.2025 15:20
Królewska Szwedzka Akademia Nauk przyznała Nobla z chemii Susumu Kitagawie, Richardowi Robsonowi oraz Omarowi M. Yaghiemu - „za rozwój szkieletów metaloorganicznych”. Chodzi o nową architekturę molekularną materiałów zawierających wolne przestrzenie, przez które mogą przepływać gazy i inne substancje chemiczne.