Redakcja Polska

Porozumienie na linii USA-Ukraina, polsko-amerykańska współpraca energetyczna oraz blackout na Półwyspie Iberyjskim

02.05.2025 17:30
W tym wydaniu: USA i Ukraina podpisały umowę o wspólnej eksploatacji minerałów ziem rzadkich, kolejny krok na drodze do budowy polskiej elektrowni jądrowej oraz hiszpańska awaria a bezpieczeństwo energetyczne Europy 
Audio
Po tygodniach negocjacji doszło do podpisania umowy o wykorzystaniu przez Amerykanów ukraińskich zasobów naturalnych
Po tygodniach negocjacji doszło do podpisania umowy o wykorzystaniu przez Amerykanów ukraińskich zasobów naturalnychRex Features/East News

Stany Zjednoczone i Ukraina podpisały umowę o wspólnej eksploatacji minerałów ziem rzadkich

Umowa jest efektem wielomiesięcznych nacisków ze strony prezydenta Donalda Trumpa by Ukraina zrekompensowała Waszyngtonowi miliardy dolarów pomocy wojskowej i gospodarczej.

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zeleński ocenia umowę jako uczciwą. Powiedział, że to pierwszy rezultat rozmów, które odbył w Watykanie z Donaldem Trumpem. Przywódcy spotkali się tam podczas pogrzebu papieża Franciszka. Prezydent Zeleński podkreślił, że umowa to szansa na modernizację ukraińskiego przemysłu: "Umowa znacznie zmieniła się w procesie przygotowań. Teraz to prawdziwie równa umowa, która stwarza możliwość dla inwestycji w Ukrainie." 

Prezydent Ukrainy podziękował Donaldowi Trumpowi za to, że w pełni wykorzystał czas przeznaczony na rozmowy. Zaznaczył, że czeka na kolejne rezultaty rozmów z Donaldem Trumpem. Umowa o wspólnej eksploatacji minerałów ziem rzadkich ma zapewnić Stanom Zjednoczonym dostęp do dochodów z ukraińskich rezerw minerałów i pomóc w finansowaniu odbudowy Ukrainy po zakończeniu walk.

Ekspert portalu polukr.net Dariusz Materniak uważa, że Ukraina stanie się istotnym partnerem gospodarczym USA Dariusz Materniak mówił, że Kijów będzie mógł kupować amerykańskie uzbrojenie, co jeszcze niedawno nie było oczywiste.

Administracja Donalda Trumpa nie ujawniła szczegółów porozumienia. Według nieoficjalnych informacji, ma ono charakter ramowy, a szczegóły mają być nadal negocjowane. Przebywająca w Waszyngtonie minister gospodarki Ukrainy Julija Swyrydenko powiedziała, że umowa przewiduje, że Ukraina wspólnie ze Stanami Zjednoczonymi utworzy fundusz odbudowy tego kraju. Według nieoficjalnych informacji, ostateczna umowa nie zawiera wyraźnych gwarancji bezpieczeństwa ze strony USA.

Ukraińskie media chwalą podpisaną w środę umowę o wydobyciu minerałów. Jednocześnie zwracają uwagę, że Kijów i Waszyngton na pierwsze zyski mogą czekać nawet kilkadziesiąt lat. Część ekspertów wojskowych sugeruje, że umowa ze Stanami Zjednoczonymi w niewielkim stopniu, ale jednak daje szansę na to, że Rosjanie ogranicza ataki na Ukrainę, przynajmniej tam gdzie pojawią się amerykańskie firmy. Dokument musi ratyfikować jeszcze ukraiński parlament.

Polsko-amerykańska współpraca energetyczna jest na najwyższym poziomie

- uważa premier Donald Tusk. Szef rząd spotkał się na początku tygodnia m z sekretarzem ds. energii USA Chrisem Writhem. W obecności polityków Polskie Elektrownie Jądrowe podpisały umowę z amerykańskim konsorcjum Westinghouse-Bechtel. Premier Donald Tusk, komentując wydarzenie, podkreślił, że to początek dobrej współpracy i przyczynek do rozwijania także innych projektów energetycznych.

Amerykański sekretarz ds. energii chwalił relacje z naszym krajem. Chris Wright przypomniał, że o rozwijaniu współpracy w dziedzinie energetyki USA i Polska rozmawiają od kilku lat. Dziś - jak mówił polityk - inicjujemy przedsięwzięcie, które pozwoli stworzyć dziesiątki tysięcy miejsc pracy nad Wisłą i za oceanem.
Chris Wright zapowiedział, że administracja Donalda Trumpa jest zainteresowana rozwijaniem współpracy: "Współpraca energetyczna, o której wspomniał premier, to nie jest tylko rozwijanie tego dużego atomowego projektu, który właśnie podpisaliśmy. To także rozwijanie nuklearnego potencjału oraz współpraca gazowa, którą mają nasze kraje, co pozwoli - wierzę w to - rozwijać się nam w przyszłości. Dla mnie energetyka to esencja społecznego sukcesu." 

Umowa, którą podpisały Polskie Elektrownie Jądrowe z amerykańskimi partnerami z Westinghouse'a i Bechtela, przewiduje rozpoczęcie budowy elektrowni za trzy lata. Według szacunków rządu budowa ma potrwać w sumie 14 lat a sama elektrownia ma być gotowa do uruchomienia w 2036 roku.
Koszt inwestycji szacowany jest na niemal 200 miliardów złotych. 1/3 środków zapewni rząd. Reszta ma pochodzić z pożyczek i od inwestorów w ramach pomocy publicznej. Odpowiedni wniosek w tej sprawie został już wysłany do Komisji Europejskiej.

Czy Europie grozi blackout?

Potężna awaria zasilania, która doprowadziła do paraliżu logistycznego i komunikacyjnego w Hiszpanii i Portugalii, wywołała u wielu obawy o odporność infrastruktury energetycznej w innych krajach europejskich. W poniedziałek 28 kwietnia w Hiszpanii i w Portugalii doszło do całkowitej przerwy w dostawie prądu. Pociągi utknęły w tunelach, pracownicy biurowi w windach, przestały też działać usługi telefonii komórkowej. Była to największa przerwa w dostawie prądu w Europie od dwóch dekad.

Komisja Europejska uspokaja, że wyciągnie wnioski z awarii zasilania na Półwyspie Iberyjskim. Rzeczniczka Komisji Paula Pinho zastrzegła, że Bruksela czeka na ostateczny raport ekspertów co do przyczyn blackoutu: "Skala awarii była bezprecedensowa. Bardzo ściśle współpracujemy nie tylko z krajowymi operatorami systemów przesyłowych, ale także z europejskim operatorem. Uważnie przyglądamy się przyczynom i temu, jak dobrze byliśmy przygotowani oraz jakie wnioski można wyciągnąć z tego incydentu." 

Gigantyczną awarię zasilania spowodował nagły spadek mocy w systemie energetycznym Hiszpanii. Hiszpański operator sieci energetycznej poinformował, że wstępnie wykluczono cyberatak jako przyczynę awarii.

Ekspert od energetyki Wojciech Jakóbik wskazał, że dopóki tamtejsze władze nie wskażą powodów blackoutu, trudno odpowiedzieć, czy na podobne zdarzenia odporne byłyby systemy energetyczne innych europejskich państw. 

O tym, że blackout na Półwyspie Iberyjskim nie miał przełożenia na krajową sieć w Polsce, poinformowały Polskie Sieci Energetyczne. Wskutek awarii Hiszpania straciła w ciągu pięciu sekund 15 gigawatów energii, co odpowiada 60 procentom krajowego zapotrzebowania. Mimo zwołanych sztabów kryzysowych i Rady Bezpieczeństwa Narodowego władze nie poinformowały jeszcze o przyczynach awarii.

Na magazyn Mija Tydzień zaprasza Katarzyna Semaan.

Rozmowy o zakończeniu wojny w Paryżu, rosyjskie groźby wobec Polski oraz unijna debata o kolejnym pakiecie sankcji wobec Moskwy

18.04.2025 17:30
W tym wydaniu: rozmowy USA z przedstawicielami Francji, Niemiec i Wielkiej Brytanii na temat działań zmierzających do zakończenia wojny na Ukrainie, szef rosyjskiego wywiadu o ataku NATO na Rosję lub Białoruś oraz spotkanie szefów dyplomacji państw UE.

Burzliwe negocjacje w sprawie pokoju, expose szefa polskiej dyplomacji oraz ostrzeżenia przed rosyjską dezinformacją przed wyborami

25.04.2025 17:30
W tym wydaniu: amerykański prezydent chce poświęcić Krym aby osiągnąć pokój, szef dyplomacji Radosław Sikorski przestrzega przed Rosją oraz próby Moskwy oraz Mińska wpłynięcia na wybór polskiego prezydenta.