"Siedem pustych domów" i "Maniak". Niepokojąca proza z Ameryki Południowej

W "Czytelni" opowiadaliśmy o nowościach od autorów południowoamerykańskich: "Siedem pustych domów" Argentynki Samanty Schweblin, i w tłumaczeniu Tomasza Pindla, oraz "Maniak" Chilijczyka Benjamina Labatuta (tł. Jarek Westermarek). Gośćmi audycji byli Marcin Gaczkowski i Piotr Kofta.

Okładki książek "Siedem pustych domów" Samanty Schweblin i "Maniak" Chilijczyka Benjamina Labatuta

Foto: materiały prom.

"Siedem pustych domów" (tł. Tomasz Pindel)

Trzykrotna finalistka Man Booker International Prize powraca ze zbiorem opowiadań, którego angielski przekład zdobył National Book Award w 2022 roku. Samanta Schweblin jak zawsze kieruje czytelnika nieoczywistymi, surrealistycznymi ścieżkami, przedstawia niezwykłą interpretację domu jako niekoniecznie bezpiecznej przystani. Siedem opowiadań, siedem domów, a w każdym czegoś brakuje – człowieka, prawdy, wspomnienia. I zawsze coś się do tych wnętrz zakrada, zakłócając spokój – duch, kłótnia, intruzi, lista rzeczy do załatwienia przed śmiercią, pierwsze spotkanie dziecka z ciemnością, słabość rodziców.

>>> Wejdź na podcasty.polskieradio.pl i posłuchaj audycji

W prozie Schweblin nic nie kończy się tak, jak moglibyśmy tego oczekiwać – matki i córki, ojcowie i synowie, żony, teściowie, siostry i mężowie często nie mają imion – autorka bowiem wiele pozostawia wyobraźni czytelnika. Powtarzające się codzienne motywy, na przykład pudła i pakowanie rzeczy, zestawia z godnymi najlepszego horroru opisami, jak na przykład utrata zmysłów wywołana izolacją, którą tak dobrze znamy z niedawnego czasu pandemii. Zamiast filmowych potworów mamy tu jednak nieustający niepokój, czy to jawa, czy sen, oraz świadomość, że w zakamarkach naszych umysłów szaleństwo może kryć się za najbliższymi drzwiami.

"Maniak" (tł. Jarek Westermarek)

Kiedy pod koniec II wojny światowej John von Neumann, pochodzący z Węgier genialny naukowiec i współtwórca projektu Manhattan, wymyślił komputer o nazwie MANIAC, niewielu zdawało sobie sprawę, że od tego momentu świat zmieni się już na zawsze. Rewolucyjne urządzenie – dzieło umysłu jednocześnie wizjonerskiego i cynicznego – nie tylko otworzyło przed ludzkością nieograniczone możliwości, ale też doprowadziło ją na skraj zagłady, uwalniając widmo wojny jądrowej.

Autor zagłębia się we wspaniałe, a zarazem przerażające wizje, które zrodziły się w umysłach naukowców. W tym quasi-biograficznym tryptyku portretuje również Paula Ehrenfesta, wielkiego przedwojennego fizyka, który przyjaźnił się z Einsteinem, oraz Lee Sedola – południowokoreańskiego mistrza go, który jako jedyny człowiek pokonał w grze program wykorzystujący sztuczną inteligencję. Znajdziemy się w laboratorium Oppenheimera w Los Alamos, wśród "węgierskich Marsjan", którzy zbudowali pierwszą bombę atomową, a także na Uniwersytecie Princeton, w pokojach, gdzie położono podwaliny pod znane nam doskonale dzisiaj cyfrowe technologie.

Benjamin Labatut wciąga czytelnika w labirynty historii i nauki, mistrzowsko splatając prawdę i zmyślenie, fikcję i fakty. Zostawia nas z pytaniem, jak cienka jest granica dzieląca geniusz od szaleństwa, i konfrontuje z wyzwaniami, przed którymi stoimy jako ludzkość.

[opisy pochodzą od wydawców]

***

Tytuł audycji: Czytelnia

Prowadzenie: Małgorzata Szymankiewicz

Data emisji: 15.11.2025

Godzina emisji: 12.00

pg