Jan Sebastian Bach we współpracy z artystami

- Jak się zajrzy na jeden z najpopularniejszych serwisów filmowych, to tam Bach jest wymieniany jako kompozytor muzyki filmowej. Ma 243 wpisy - do tylu filmów skomponował muzykę. Jest tam też kategoria "często pracuję z" i mamy wszystkich wielkich: Kubricka, Bergmana. Wydaje się, że to jest artysta, który pracował ze wszystkimi. W tym sensie nie wiemy, jakie jest oddziaływanie Bacha - smówił w Dwójce Piotr Borkowski, literaturoznawca i scenarzysta, autor poematu "W stronę Bacha".

Partytury dzieł Bacha znajdujące się muzeum kompozytora w niemieckim Eisenach

Foto: Shamsiya Saydalieva/Shutterstock

Poemat "W stronę Bacha" powstał w trakcie prac nad scenariuszem do filmu Pawła Pawlikowskiego o Janie Sebastianie.

Tekst Piotra Borkowskiego jest, jak czytamy we wstępie, "jednocześnie zbiorem aforyzmów, uwag i wierszy dotyczących w szczególny sposób postaci Bacha, jego muzyki i jego czasów, jak też poetycką metaopowieścią odzwierciedlającą proces, w trakcie którego podjęta jest próba wyobrażenia sobie, czy też powołania do życia, postaci Wielkiego Kompozytora". 

Tak zwyczajny, że fascynujący

- Bach jest trudny, bo jego życie zewnętrzne jest niewygodne do opowiadania - mówił Piotr Borkowski. - Tam się nie zdarzyło nic spektakularnego. Jest jakaś szokująca różnica między zewnętrznością a tym, co się wydarzyło w jego pisaniu, kim był. Dotrzeć do niego, spotkać się z nim - to jest fascynująca przygoda - dodał.

Tekst poematu jest zatem zapisem czegoś, co się zdarzyło - spotkania. - W tej chwili Bach jest dla mnie kimś, kto się wyłonił z tego tekstu. To próba znalezienia w sobie Bacha - zaznaczył autor. - Bo wszyscy go mamy.

Osoba czy zjawisko

Piotr Borkowski mówi o Bachu nie jako o osobie, ale zjawisku zamieszkującym każdego, szczególnie artystów. - Dotykając Bacha, dotykamy ten rodzaj sztuki, który wykracza poza medium. Bach nie jest tylko muzykiem, jest także filozofem, myślicielem.

Posłuchaj audycji Przypadki Bacha >>>

W swoich kompozycjach odzwierciedla on świat wielowymiarowo. Według Piotra Borkowskiego widać to dzięki rozpiętości gatunkowej dzieł. Znajdziemy wśród nich muzykę koronacyjną, kompozycje na wielkie okazje i utwory pisane dla dzieci, błahe, zwyczajne. - Z Bachem cudownie jest być na co dzień. Ja nigdy nie grałem publicznie Bacha, to jest dla mnie coś prywatnego. Wiele osób ma to doświadczenie.

Posłuchaj

07:00 Poranek 17.02. W STRONĘ BACHA Gacek.mp3 Rozmowa o poemacie "W stronę Bacha" (Poranek Dwójki)

Wróćmy jeszcze do źródła, inspiracji dla poematu "W stronę Bacha", którym były prace koncepcyjne nad filmem. Czy powstanie? - To zależy od Pawła Pawlikowskiego - tłumaczył nasz gość. - Tak jest z tego typu filmami, czasem trzeba zatrzymać się na ileś lat i coś się musi dalej zdarzyć.

Czytaj także:

• "Muzyka w zamku niebios. Portret Jana Sebastiana Bacha"
•  Bach i krewniacy. Klucz do niemieckiego baroku

***

Rozmawiała: Dorota Gacek

Gość: Piotr Borkowski (literaturoznawca, scenarzysta)

Data emisji: 17.02.2022

Godzina emisji: 7.35

Materiał wyemitowano w "Poranku Dwójki".