- Czytanie nie jest dziś popularne. Świat zna mnóstwo jego zalet, dlatego warto jednak sięgać po książki.
- Program polskiej szkoły przeładowany jest lekturami. Nauczycielom i uczniom trudno znaleźć czas na czytanie dla przyjemności czy zwykłą rozmowę o książkach.
- "Nad Niemnem" - lektura Narodowego Czytania 2023. Młodych ta książka nuży, ale ma ona mnóstwo zalet.
- Szukając dobrej literatury, warto zerknąć na alternatywną listę lektur.
Dlaczego warto czytać?
- Teoretycznie dziś wszyscy wiemy, że czytanie jest istotne. Jest ono nie tylko hobby, choć może nim być, ale przede wszystkim jest kompetencją, na której stoi cała edukacja i szkoła - mówi Edyta Plich, założycielka i dyrektorka Towarzystwa Inteligentnej Młodzieży oraz prezeska Fundacji Edico. - Ostatnie badania wskazują, że dzieci, które czytają dla przyjemności, lepiej radzą sobie w szkole i życiu. Okazuje się, co wynika z badania na 250 tysiącach młodych ludzi z 32 krajów, że czytanie dla przyjemności ma większy wpływ na sukces edukacyjny, życiowy niż pochodzenie społeczne. Czytanie to darmowy i fascynujący sposób, by sięgnąć po szansę. Trzeba zachęcać dzieci do czytania, bo to może odmienić ich los.
Wśród innych walorów czytania ekspertka wymienia:
- wydłużoną koncentrację,
- rozwój zasobu słów - ci, którzy książki czytają, znają o 100 procent więcej słów niż ci, którzy nie czytają,
- obniżenie stresu - po 6 minutach czytania stres obniża się aż o 60 procent,
- nawiązywanie i podtrzymywanie relacji - gdy rodzic czyta dziecku, ta relacja jest lepsza,
- zmniejszenie poziomu agresji - co wykazują szwajcarskie badania,
- rozwój wyobraźni,
- zmniejszenie ryzyka demencji w starszym wieku.
Jako ludzie potrzebujemy czytania do rozwoju. Dzięki niemu jesteśmy ciekawsi i rozwijamy kompetencje przyszłości, których podstawą jest elastyczność i krytyczne myślenie.
Niewielu Polaków czyta książki
Niestety Biblioteka Narodowa przedstawia smutne dane. Z jej badań wynika, że jedynie 34 procent respondentów zadeklarowało, iż w 2022 roku przeczytało co najmniej jedną książkę. - To brzmi strasznie - przyznaje gość Martyny Matwiejuk. - Niestety trzeba powiedzieć, że złą robotę robi szkoła, która nie uczy czytania dla przyjemności, a pokazuje, że tekst jest zawsze po coś. Szkoła uczy obróbki wokół tekstu, rozumienia poleceń, czytania ze zrozumieniem - to bardzo pozytywne. Niestety program jest przeładowany, nauczyciele pędzą z tematami, a w dodatku żyjemy w czasach testów, gdzie potrzebne są konkretne, wypełnione wg. klucza odpowiedzi.
20:39 czwórka kto pytał 09.09.2023 lektury.mp3 O czytelnictwie i lekturach opowiada Ewa Plich (Kto pytał?/Czwórka)
Edyta Plich zauważa, że w programie szkół brakuje miejsca na rozmowy o tekstach w formie innej, niż wymaga tego wyznaczony rytm realizacji materiałów.
"Nad Niemnem" na Narodowym Czytaniu
Podczas tegorocznego Narodowego Czytania, niezwykłego corocznego święta książki, któremu patronuje para prezydencka, lekturą było "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej. - Nie jest to ulubiona lektura młodzieży - przyznaje gość Czwórki. - To książka daleka od realiów współczesnej młodzieży, od tego, co dla nich ciekawe i fajne. Dzieje się gdzieś nad Niemnem, w jakimś dworku. W dodatku świat przedstawiony płynie bardzo wolno. Tempo tekstu i jego świat są dalekie współczesnemu czytelnikowi. Ten tekst jest trudny, ale ma mnóstwo atutów. To językowy majstersztyk. Orzeszkowa w swoich czasach była niezwykle nowoczesną kobietą, porusza uniwersalne problemy.
Edyta Plich widzi mankamenty tej lektury, jednak zaleca, by po nią sięgnąć, jeśli nie w formie pisanej, to w formie audiobooka lub filmu.
Alternatywna lista lektur
Aby odpowiedzieć na aktualne potrzeby młodych ludzi, Fundacja Edico stworzyła alternatywną listę lektur. - Pomysł na tę listę wziął się z tego, że te obowiązkowe lektury bywają trudne i żmudne, choć niewątpliwie to wysokiej klasy literatura - podkreśla gość Czwórki. - Jednak dobrze jest czytać i mieć z tego przyjemność. Stworzyliśmy listę książek, które polecamy przedszkolakom, uczniom szkół podstawowych i średnich. To są świetne książki, a wśród nich są też klasyki.
Wśród wybranych 450 tytułów znalazły się m.in.:
- "Duma i uprzedzenie" Jane Austen
- "Pierwszy krok w chmurach" Marka Hłaski
- "Miedzianka" Filipa Springera.
Po publikacji listy okazało się, że czytelnikom brakuje na niej wielu książek. Dlatego dziś Fundacja buduje portal pełen świetnych lektur. Z pomocą polonistów, bibliotekarzy, redaktorów i młodzieży wybierają znamienite tytuły, dzielą je wg. polecanego wieku, tematyki. - Mamy różne perspektywy, różne rzeczy nam się podobają - z tego czerpiemy - mówi gość Martyny Matwiejuk.
***
Tytuł audycji: Kto pytał?
Prowadzi: Martyna Matwiejuk
Gość: Edyta Plich (Towarzystwo Inteligentnej Młodzieży)
Data emisji: 09.09.2023
