Sigrid Undset musiała wcześnie zmierzyć się z dorosłym życiem i porzucić nadzieje o wyższym wykształceniu. Po śmierci ojca, który utrzymywał rodzinę, 16-letnia Undset dostała pracę sekretarki, która mocno nudziła dziewczynę. Wtedy właśnie zaczęła pisać.
Wielka miłość
Debiutancka powieść, którą Sigrid Undset wydała w wieku 25 lat, była osadzona we współczesności i opowiadała skandalizującą jak na owe czasy historię kobiety zdradzającej swojego męża. "Pani Marta Oulie" (1907) wywoływała oburzenie: "Byłam niewierna mężowi" - brzmiało pierwsze jej zdanie. Książka ta była początkiem wielkiej popularności autorki.
- Jej pierwsza książka sprzedała się bardzo szybko - mówiła dyrektor muzeum Sigrid Undset, Marit Neubauer w audycji Marty Strzeleckiej w Polskim Radiu. - Ale druga i trzecia były wykupione jeszcze przed oficjalną publikacją - opowiadała.
06:29 pop-południe___v2014006095_tr_0-0_11767628cd424259[00].mp3 Marit Neubauer o norweskiej laureatce Nobla - pisarce, Sigrid Undset. Audycja Marty Strzeleckiej z cyklu "Pop-południe". (PR, 18.07.2014)
Po kolejnej wydanej książce Undset otrzymała państwowe stypendium, które pozwoliło jej zrezygnować z pracy biurowej i wyjechać w podróż. Zmieniła ona życie pisarki, ponieważ będąc we Włoszech zakochała się w norweskim malarzu, który dla niej zostawił dotychczasową rodzinę. Trzy lata później - w 1912 roku - wzięli ślub i doczekali się trojga dzieci. Jednak już w 1919 roku Undset zdecydowała się zamieszkać osobno - był to początek jej zbliżania się do Kościoła katolickiego, który nie uznawał rozwodu.
Nieciemne średniowiecze
Undset ma w swoim dorobku literackim kilka powieści wybitnych wynikających z jej rozważań nad katolicką moralnością i wiarą, zwłaszcza należy w tym kontekście wymienić najważniejsze jej dzieło "Krystyna, córka Lavransa" (1920-22) - trzyczęściową powieść rozgrywającą się w średniowiecznej Norwegii. Jest to historia życia tytułowej Krystyny, jej dążenia do ślubu z miłości w zderzeniu z tradycyjnymi zwyczajami wydawania za kandydata wybranego przez rodziców.
Kolejną wielką powieścią, znów rozgrywającą się w średniowieczu, był "Olaf, syn Auduna" (1925-27), który próbuje sobie poradzić z winą za poważne grzechy życia, toczy się w nim wewnętrzna walka pomiędzy silną wolą a pokorą wobec Boga.
Zainteresowanie dawnymi epokami wynikało u Undset z głębokiej niechęci do nowoczesności, choć interesowała się tak zwaną kwestią kobiecą, feminizmem, równouprawnieniem kobiet, choć była bardzo silna i samodzielna, pracowała choć chodziła do postępowej, koedukacyjnej szkoły.
- Była wielką przeciwniczką nowoczesnego życia - stwierdzała Marit Neubauer w Polskim Radiu. - Uważała, że myślenie ówczesnych ludzi było bardzo krótkowzroczne, skupione tylko na subiektywnej jednostce. To bardzo ciekawe, bo można to odczytać w sposobie jej pisania - dodawała.
Pod znakiem wiary
W roku 1928 Sigrid Undset odebrała Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury, której przyznanie komitet noblowski uzasadniał "niezapomnianym opisem skandynawskiego średniowiecza". Wcześniej pisarka przyjęła chrzest (1924) i oficjalnie rozwiodła się z mężem, choć wychowywała jego dzieci z poprzedniego małżeństwa. Katolicyzm był w Norwegii zdominowanej przez luteran nie tylko niepopularny ale wręcz dyskryminowany, w związku z czym Undset niejednokrotnie musiała stawać w obronie swojej religii.
Światopogląd pisarki ukształtowany przez głęboką i konsekwentną wiarę nie pozwalał jej również milczeć wobec wydarzeń mających miejsce w Niemczech. Undset stawała w obronie Żydów oraz wszystkich innych krzywdzonych ludzi i sprzeciwiała się polityce NSDAP, publikując wiele artykułów w gazetach, czym wchodziła w spór z innym wpływowym pisarzem z Norwegii - Knutem Hamsunem, który popierał niemieckich nazistów i koncepcję nowej, germańskiej Europy.
- Było bardzo dużo polemik Undset z innym norweskim noblistą w dziedzinie literatury - Knutem Hamsunem na łamach prasy, w artykułach i esejach - opowiadała Marit Neubauer w Polskim Radiu. - Cała Norwegia obserwowała ten spór. Dyskutowali o aborcji, roli starszych ludzi, na wiele różnych tematów - wyliczała.
W czasie II wojny światowej Undset straciła dwoje dzieci i musiała uciekać przed Niemcami z kraju. Po 1945 roku wróciła jednak i dalej pisała.
Zmarła 10 czerwca 1949 roku.
az
