Majowie na Euro 2020 graliby w "pitz"

Ostatnia aktualizacja: 12.06.2021 15:59
Trwa Euro 2020 i dostarcza kibicom niemałych emocji. Podobnie było wiele setek lat temu. Dziś piłkarska przegrana bywa bolesna, w czasach Majów mogła się skończyć dekapitacją. 
Zdj. ilustracyjne
Zdj. ilustracyjneFoto: Shutterstock/topseller
Shutterstock kadra Polska kibice 1200F.jpg
Kibicuj Polskiej Reprezentacji i wygrywaj

Początków gry w piłkę nożną można doszukiwać się w różnych dyscyplinach sportowych, grach cywilizacyjnych. Jedną z nich jest "ulama". 


Posłuchaj
14:17 czwórka zaklinacze czasu 12.06.2021.mp3 Jak Majowie grali w piłkę? (Czwórka/Zaklinacze czasu)

 

- Jednymi z pierwszych, którzy grali w piłkę, choć nieco inną, byli Majowie - mówi prof. Jarosław Źrałka z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. - Ta gra u Majów nazywała się "pitz", Aztekowie nazywali ją "tlacztli" albo "ujamalistli". Dziś dość powszechnie funkcjonuje termin "ulama". Na terenie Meksyku wciąż się w nią gra, ale ma ona wiele odmian - dodaje. 

Badania wykazują, że na terenie Meksyku to nie Majowie grali w piłkę jako pierwsi, a Olmekowie.  - Ten termin jest dość mylący, a najprawdopodobniej odnosi się on do kultury, która rozkwitała nad Zatoką Meksykańską od 1600 - 1700 roku przed naszą erą - wyjaśnia profesor. - Ziemie olmeckie są jednymi z tych ziem, gdzie można odnaleźć najstarsze świadectwa występowania gry w pikę. Odkryto tam około 20 piłek kauczukowych, świetnie zachowanych - dodaje. 


1260x350-baner-EURO2020-25-05.jpg-BBB.jpg

Zwykło się przyjmować, że na terenie Mezoameryki występuje jedna gra w piłkę, ale wiemy, że tych gier było kilka. - Najpopularniejszy jej rodzaj polegał na tym, że piłkę odbijano gównie za pomocą bioder albo pośladków - wyjaśnia gość Czwórki. - Zawodnicy posiadali odzież ochronną. Piłkę można było też odbijać okolicami brzucha. Innym rodzajem gry było odbijanie piłki za pomocą zagiętych kijów. Trochę przypominało to grę w hokeja, ale nie na lodzie - dodaje. 

W czasach Majów gra w piłkę nie była tylko sportem, a przegrana mogła się skończyć śmiercią, dla kapitana przegranej drużyny. Drużyny tych czasów też nie były zbyt duże zwykle 2 - 4 zawodników, jak mówią przekazy. - Śmierć mogła być zadana przez obcięcie głowy, lub przyczepienie zawodnika do dużej piłki, strącenie go po stopniach piramidy. Zdarzało się, że ich ciało było krępowane w kształt piłki i w ten sposób staczane, co miało symbolizować toczącą się piłkę - wyjaśnia.

Czytaj także:

Piłka służyła do rozwiązywania konfliktów, tarć, z czasem zaczynała zyskiwać charakter sportowy, a nawet hazardowy. - Jednak najważniejsza była ta płaszczyzna rytualna - ocenia profesor i przywołuje legendę o dwóch braciach, zawodnikach gry w piłkę, którzy zostali zwabieni przez panów śmierci. - Kiedy Majowie rozgrywali mecze - jedna drużyna symbolizowała panów życia, druga panów śmierci - dodaje. 

Posłuchaj także:

Ciekawe są też boiska Majów. Ważnym elementem były na nich pętle, umieszczone wysoko, to w nie zawodnicy mieli wcelować piłką. - Boisk używano też do aktywności rytualnych, społecznych i politycznych - zdradza prof. Jarosław Źrałka. - Nie jest wykluczone, że dawni zawodnicy mieli swoich fanów, swoje fankluby. Największe piłki ważyły około 5 kg, a ich średnica miała nawet 50 cm - dodaje. 

***

Tytuł audycji: Zaklinacze czasu

Prowadzi: Anna Hardej

Gość: prof. Jarosław Źrałka z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego

Data emisji: 12.06.2021

Godzina emisji: 14.16

pj

Czytaj także

Majowie - Grecy Nowego Świata. Co zostało do odkrycia?

Ostatnia aktualizacja: 16.05.2021 09:20
Kultura Majów kojarzy nam się z tajemniczymi, porośniętymi roślinami, kamiennymi pozostałościami ich architektury. Do naszych czasów przetrwały ślady imponującej cywilizacji - miasta, pałace, piramidy i drogi, a nawet księgi. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Mecz Polska-Słowacja tuż, tuż. Co powiedzą słowaccy komentatorzy?

Ostatnia aktualizacja: 13.06.2021 12:00
Polacy pierwszy mecz na Euro 2020 zagrają ze Słowakami już w poniedziałek, 14 czerwca. Języki obu narodów należą do rodziny języków słowiańskich, bez problemu powinniśmy móc zrozumieć słowackich kibiców, ale musimy uważać na "fałszywych przyjaciół".  
rozwiń zwiń
Czytaj także

Rywalizacja i reprezentacja - to one dostarczają w sporcie emocji!

Ostatnia aktualizacja: 10.06.2021 17:00
Fani sportu długo czekali na wydarzenia sportowe - mecze, mityngi. Po zniesieniu części obostrzeń mogli je obserwować na ekranach telewizorów, dziś mogą też iść na stadion, choć nadal obowiązuje ograniczona liczba widzów na trybunach. 11 czerwca startuje Euro 2020, które z pewnością śledzić będzie wielu kibiców. 
rozwiń zwiń