Historia

Karta Atlantycka – cynizm polityków

Ostatnia aktualizacja: 24.09.2022 05:40
Karta Atlantycka głosiła pokój, demokrację i sprawiedliwość. Wszystkie najszczytniejsze hasła, którymi ludzkość upaja się od czasów rewolucji francuskiej. Praktyka wyglądała całkowicie odwrotnie.
Prezydent Roosevelt i premier Churchill na pokładzie HMS Prince of Wales
Prezydent Roosevelt i premier Churchill na pokładzie HMS Prince of WalesFoto: Wikimedia Commons/dp

Podczas międzynarodowej konferencji, która odbyła się 80 lat temu, 24 września 1941 roku w Londynie Kartę Atlantycką podpisali członkowie koalicji antyhitlerowskiej m.in. Australia, ZSRR, emigracyjne władze Polski, Belgii, Luksemburga, Francji, Norwegii, Czechosłowacji i Grecji oraz Jugosławia i Kanada. Uznano w niej m.in. prawo wszystkich narodów do posiadania własnych rządów i własnego niepodległego państwa.

Ponad miesiąc wcześniej, 12 sierpnia 1941 roku Winston Churchill i Franklin D. Roosevelt podpisali na pokładzie brytyjskiego pancernika "Prince of Wales" podpisali jako pierwsi porozumienie o takiej treści.

- To idealny przykład na ukazanie, co się dzieje, gdy idealizm zderzy się z politycznymi realiami. W takim wypadku zawsze triumfuje realizm. Karta Atlantycka głosiła pokój, demokrację i sprawiedliwość. Wszystkie najszczytniejsze hasła, którymi ludzkość upaja się od czasów rewolucji francuskiej - komentował prof. Paweł Wieczorkiewicz w audycji "Postacie i wydarzenia II wojny światowej". 

Posłuchaj
02:52 postacie i wydarzenia ii wojny światowej (35)___100_05_iv_tr_0-0_99051476f2f53a2[00].mp3 Karta Atlantycka - audycja z cyklu "Postacie i wydarzenia II wojny światowej" z komentarzem prof. Pawła Wieczorkiewicza. (PR, 18.02.2005)

Naczelne hasło mówiło "nic o nas bez nas". Postanowiono, że nie będzie tajnej dyplomacji. Losy państw i narodów nie będą rozstrzygane poza ich wolą i chęcią. Jak dodał historyk, postanowienia Karty Atlantyckiej stanowiły 

- Praktyka wyglądała diametralnie odwrotnie. Europę wbrew jej chęci podzielono na dwie części, a jej połowę oddano Józefowi Stalinowi. Przede wszystkim zaś decyzje podjęte przez Brytyjczyków i Amerykanów w sprawie Polski stanowiły jawne pogwałcenie zasad Karty Atlantyckiej - komentował prof. Paweł Wieczorkiewicz w audycji "Postacie i wydarzenia II wojny światowej". 

Tym samym Karta Atlantycka była niczym więcej, jak papierowym aktem propagandowym, dającym aliantom oręż ideologiczny do dalszej walki z Niemcami. Amerykańskie społeczeństwo uwierzyło w swoją misję wyzwolenia świata od nazizmu zapominając, że równocześnie popycha znaczną część Europy w objęcia równie ludobójczego komunizmu sowieckiego.

Innymi słowy dokument nie spełnił żadnej praktycznej roli, a późniejsze odwoływanie się do niego trąciło czystym cynizmem. W czym zwłaszcza przodował prezydent Stanów Zjednoczonych Franklin Delano Roosevelt.

"Wspólne zasady w polityce państwowej"

W Karcie znalazło się osiem postanowień dotyczących "wspólnych zasad w polityce państwowej". Sygnatariusze deklarowali, że nie dążą do zysków terytorialnych i nie życzą sobie zmian w tej dziedzinie sprzecznych z życzeniami krajów, których dotyczą. Dokument uznał prawo wszystkich narodów do wyboru formy własnego rządu, podkreślił chęć przywrócenia niepodległości krajom jej pozbawionym oraz zapewnienia równego dostępu o światowego handlu i surowców wszystkim państwom.

Sygnatariusze wyrazili wolę dążenia do współpracy pomiędzy narodami na polu gospodarczym, by zapewnić polepszenie warunków pracy, rozwój ekonomiczny i dobre warunki społeczne. Zaznaczyli także pragnienie by, po ostatecznym pokonaniu III Rzeszy, zapanował pokój zapewniający narodom bezpieczne życie, wolne od lęku i nędzy. Morza i oceany miały być otwarte dla wszystkich, a sygnatariusze podkreślili wiarę, iż wszystkie narody świata w przyszłości wyrzekną się przemocy.

PAP/im

Czytaj także

Winston Churchill. Polityk, strateg, wybitny mówca

Ostatnia aktualizacja: 24.01.2024 05:35
59 lat temu, 24 stycznia 1965 roku zmarł Winston Churchill, polityk i strateg, dwukrotny premier Zjednoczonego Królestwa, wybitny mówca, a także pisarz nagrodzony w 1953 roku literacką Nagrodą Nobla. W 2002 roku wygrał plebiscyt BBC na najwybitniejszego Brytyjczyka w historii.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Bitwa o Atlantyk. Jak ocean stał się grobem dla 50 tysięcy ludzi

Ostatnia aktualizacja: 16.09.2023 05:49
Od ładunków przewożonych przez atlantyckie konwoje, kursujące przez ocean ze Stanów Zjednoczonych, zależało przetrwanie Wielkiej Brytanii walczącej z Niemcami o przetrwanie. Atlantyk był jedną z kluczowych aren zmagań sił zbrojnych w trakcie II wojny światowej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Lend-Lease Act – tysiące ton sprzętu dla walczących z Osią Berlin-Tokio-Rzym

Ostatnia aktualizacja: 11.03.2022 05:35
- II wojnę światową w Europie wygrał żołnierz sowiecki, ale na amerykańskiej ciężarówce, posilający się amerykańskimi konserwami, w mundurze z amerykańskiego sukna i strzelający pociskami napełnionymi amerykańskim prochem – mówił prof. Paweł Wieczorkiewicz na antenie Polskiego Radia.
rozwiń zwiń