Historia

Poczdam 1945. Stalin, Truman i Churchill dzielą Europę

Ostatnia aktualizacja: 02.08.2022 05:40
- Poczdam to było przypieczętowanie zwycięstwa Stalina w wojnie, moment największego triumfu Związku Sowieckiego w jego całej historii - stwierdził profesor Paweł Wieczorkiewicz, komentując obrady Wielkiej Trójki w Poczdamie.
Churchill, Truman i Stalin w Poczdamie. Lipiec 1945. Wikimedia Commonsdp. Źr. Narodowe Archiwum Rządu Stanów Zjednoczonych
Churchill, Truman i Stalin w Poczdamie. Lipiec 1945. Wikimedia Commons/dp. Źr. Narodowe Archiwum Rządu Stanów Zjednoczonych

77 lata temu, 2 sierpnia 1945 roku, w pałacu Cecilienhof w Poczdamie pod Berlinem zakończyła się ostatnia konferencja przedstawicieli Wielkiej Trójki: ZSRS, USA i Wielkiej Brytanii. Jej postanowienia stały podstawą powojennego ładu w Europie.


Posłuchaj
09:53 Poczdam - dominacja radziecka [40]_1633612.mp3 Dominacja radziecka w Poczdamie, sytuacja międzynarodowa po zakończeniu konferencji. Aud. z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po najnowszej historii ZSRR", komentarz historyka, prof. Pawła Wieczorkiewicza. (PR, 27.10.1997) 

Losy Niemiec

Celem spotkania było uregulowanie problemów wynikających z kapitulacji III Rzeszy i zakończenia II wojny światowej. Na konferencji zdecydowano o całkowitym rozbrojeniu, zdenazyfikowaniu, zdemilitaryzowaniu oraz zdecentralizowaniu gospodarczym i administracyjnym Niemiec, a także o ukaraniu zbrodniarzy wojennych.

W trwającym od 17 lipca 1945 spotkaniu wzięli udział: prezydent Stanów Zjednoczonych Harry Truman, przywódca Związku Radzieckiego Józef Stalin oraz premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill, którego od 28 lipca zastąpił Clement Attlee.

- To była trzecia konferencja Wielkiej Trójki, w innym już jednak składzie - mówił prof. Paweł Wieczorkiewicz w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po najnowszej historii ZSRR", nadanej w październiku 1997 roku. - Umarł, trzeba powiedzieć: za późno dla świata, Franklin D. Roosevelt. Jego następca Harry Truman był słabo zorientowany w arkanach polityki międzynarodowej. Uczył się jej dość szybko, ale w Poczdamie nie mógł być jeszcze równoprawnym partnerem dla Stalina - wyjaśnił.

Polscy żołnierze na frontach II wojny światowej - zobacz serwis historyczny

Sprawa polska

W Poczdamie wytyczono też zachodnią granicę Polski na Odrze i Nysie Łużyckiej. Oddano w zarząd Polsce część terytorium III Rzeszy zwaną Ziemiami Odzyskanymi (Szczecin, ziemie na wschód od Odry i Nysy Łużyckiej, obszar Wolnego Miasta Gdańska, południowa część Prus Wschodnich). Podczas konferencji podjęto decyzję w sprawie wysiedlenia Niemców z obszaru Polski, Czechosłowacji i Węgier.


Posłuchaj
10:02 Znaczenie Konferencji w Poczdamie dla Polski "Znaczenie Konferencji w Poczdamie dla Polski" - opracowanie Andrzeja Pomiana. (RWE, 1985)

Zwycięska koalicja antyhitlerowska uzgodniła ponadto kwestię reparacji i odszkodowań wojennych, które miały zostać wyegzekwowane od Niemiec. Na wniosek Stalina Polskę wyłączono z bezpośredniego udziału w spłatach. W późniejszym czasie Moskwa miała przyznać Polsce 15 % swojej części odszkodowań.

Postanowienia konferencji poczdamskiej (zakończyła się 2 sierpnia 1943) stały się podstawą powojennego układu sił na kontynencie. Dały początek podziałowi Europy na dwa rywalizujące ze sobą bloki.

pd/bs

Czytaj także

Winston Churchill. Polityk, strateg, wybitny mówca

Ostatnia aktualizacja: 24.01.2024 05:35
59 lat temu, 24 stycznia 1965 roku zmarł Winston Churchill, polityk i strateg, dwukrotny premier Zjednoczonego Królestwa, wybitny mówca, a także pisarz nagrodzony w 1953 roku literacką Nagrodą Nobla. W 2002 roku wygrał plebiscyt BBC na najwybitniejszego Brytyjczyka w historii.
rozwiń zwiń
Czytaj także

79 lat temu w Jałcie Stalin wziął wszystko

Ostatnia aktualizacja: 04.02.2024 05:55
Na Krymie przywódcy ówczesnych mocarstw podjęli fatalne dla Polski decyzje. Przy większej determinacji państw zachodnich historia mogła potoczyć się inaczej.
rozwiń zwiń