Historia

Walentyna Janta-Połczyńska. Osobista sekretarka generała Sikorskiego

Ostatnia aktualizacja: 02.04.2024 05:45
Miała 107 lat. Podczas II wojny światowej spisywała raporty Jana Karskiego. Była ostatnim z żyjących pracowników polskiego rządu na emigracji.
Generał Władysław Sikorski, premier Rządu RP na uchodźstwie i szef Walentyny Janta-Połczyńskiej,  podczas wizyty na Gibraltarze 4 lipca 1943 roku
Generał Władysław Sikorski, premier Rządu RP na uchodźstwie i szef Walentyny Janta-Połczyńskiej, podczas wizyty na Gibraltarze 4 lipca 1943 rokuFoto: Wikimedia Commons/domena publiczna

2 kwietnia 2020 roku w nowojorskim szpitalu na Forest Hills zmarła Walentyna Janta-Połczyńska. Była nazywana Pierwszą Damą Polonii Amerykańskiej.

Polscy żołnierze na frontach II wojny światowej - zobacz serwis historyczny

Walentyna Janta-Połczyńska pochodziła ze Lwowa, w którym urodziła się w 1913 roku. Była córką Williama Stockera, angielskiego przemysłowca naftowego. W 1938 roku wyjechała na studia do Londynu, w którym zastał ją wybuch II wojny światowej.

Pracowała w Rządzie Rzeczpospolitej na uchodźstwie jako osobista sekretarka premiera gen. Władysława Sikorskiego. W  tym czasie spisywała m.in. raporty przesyłane przez emisariusza władz Polskiego Państwa Podziemnego, Jana Karskiego. Była także spikerką rozgłośni radiowej "Świt", która nadawała audycja dla okupowanej Polski.

Karski-1200x660.jpg
Jan Karski - zobacz serwis specjalny

Po zakończeniu wojny przeprowadziła się do Stanów Zjednoczonych, w których poślubiła w 1949 roku pisarza, dziennikarza i podróżnika Aleksandra Jantę-Połczyńskiego. W Nowego Jorku prowadzili wspólnie popularny antykwariat unikalnych starodruków. Zbiory w nim zgromadzone przekazała po śmierci męża do Biblioteki Narodowej w Warszawie.

Ich dom w dzielnicy Elmhurst był ostoją polskości i miejscem spotkań elit emigracyjnych. Gościli w nim Czesław Miłosz, Jerzy Giedroyć, Jan Karski, Witold Gombrowicz i Marek Hłasko.

Walentyna Janta-Połczyńska pracowała także w Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz współpracowała z polonijnymi organizacjami, takimi jak Instytut Piłsudskiego, Polski Instytut Naukowy i Fundacja Kościuszkowska. Ufundowała stypendium imienia swojego męża dla szkoły dokształcającej im. Aleksandra Janty-Połczyńskiego w Lakewood, w stanie New Jersey. W 2017 roku została w uznaniu zasług została wybrana przez szkołę na Marszałka corocznie organizowanej przez amerykańską Polonię Parady Piłsudskiego.

W 2011 roku otrzymała odznakę honorową Zasłużony dla Kultury Polskiej. Pięć lat później została jej przyznana pierwsza Nagroda Specjalna Orła Jana Karskiego.

PAP/sa

Czytaj także

Władysław Sikorski - patriota i mąż stanu

Ostatnia aktualizacja: 20.05.2016 06:04
- Jestem człowiekiem, który jeśli mówi "tak", to jest tak, jeśli mówi "nie", to jest nie, a jeśli nie mówię nic, to albo nie mogę albo nie chcę powiedzieć prawdy - tak mówił o sobie gen. Władysław Sikorski.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Tajemnica katastrofy na Gibraltarze. Zginął w niej premier i Wódz Naczelny Władysław Sikorski

Ostatnia aktualizacja: 04.07.2022 06:00
Śmierć gen. Władysława Sikorskiego oznaczała całkowite osłabienie pozycji Polski w obozie sojuszników wobec otwarcie wysuwanych roszczeń terytorialnych ZSRR i polityki Stalina zmierzającej konsekwentnie do międzynarodowej izolacji Polski.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Układ Sikorski-Majski. Porozumienie, na którym zależało Anglikom

Ostatnia aktualizacja: 30.07.2024 05:50
30 lipca 1941 roku wznowione zostały stosunki dyplomatyczne między Polską a ZSRR. W trudnych rozmowach pośredniczyli Brytyjczycy. Generał Sikorski, podpisując układ, naruszał uprawnienia prezydenckie i łamał prawo konstytucyjne.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Pogrzeb gen. Władysława Sikorskiego. Unikatowa relacja z ostatniego pożegnania Naczelnego Wodza  

Ostatnia aktualizacja: 16.07.2024 06:00
16 lipca 1943 roku odbył się pogrzeb gen. Władysława Sikorskiego, premiera i Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych podczas II wojny światowej. Sikorski zginął dwa tygodnie wcześniej podczas katastrofy samolotowej na Gibraltarze.
rozwiń zwiń