Tryumf stalinizmu. Radziecki minister na czele Wojska Polskiego

Nominacja obywatela radzieckiego, marszałka ZSRR, Konstantego Rokossowskiego na głównodowodzącego polskiej armii miała symbolizować pełną zależność od władz radzieckich.

Powitanie delegacji radzieckiej przybyłej na obrady w Warszawie (maj 1955 r.) Od lewej marszałkowie: Iwan Koniew, Konstanty Rokossowski i Georgij Żukow. PAP/CAF

W czasach stalinizmu (1948-1956) Polska była całkowicie podporządkowana ZSRR. Chociaż oficjalnie władzę w Polsce sprawował Bierut, to nie miał on prawie żadnego wpływu na wojsko. Tą dziedziną rządził niepodzielnie sowiecki marszałek, Konstanty Rokossowski. Otrzymywał on dokładne instrukcje od sztabu głównego Armii Czerwonej.

Był z pochodzenia Polakiem, ale z wyboru obywatelem Związku Sowieckiego. Na różnych stanowiskach w Armii Czerwonej dowodził pułkiem, brygadą, dywizją i korpusem kawalerii. W 1937 roku stał się ofiarą stalinowskich czystek, oskarżono go o szpiegostwo dla wywiadu japońskiego i polskiego. Był torturowany i więziony w łagrach. W 1940 roku zwolniony z więzienia i przywrócony do służby wojskowej. W czasie II wojny światowej dowodził kolejno kilkoma frontami, był jednym z najwybitniejszych dowódców wojskowych.

– Rokossowski nie tylko potrafił bardzo umiejętnie dowodzić. Był jedynym dowódcą sowieckim, co podkreślają wszyscy jego podkomendni, który rachował koszty ludzkie, brał pod uwagę minimalizację strat. To powodowało, że oficerowie i żołnierze marzyli, żeby znaleźć się pod rozkazami Rokossowskiego – mówi historyk prof. Paweł Wieczorkiewicz.

Posłuchaj

03:38 Postacie i wydarzenia II wojny światowej.mp3 - Polak z pochodzenia, ale obywatel Związku Sowieckiego z wyboru - o postaci Konstantego Rokossowskiego mówił prof. Paweł Wieczorkiewicz w audycji z cyklu "Postacie i wydarzenia II wojny światowej".

 

74 lata temu, 6 listopada 1949 roku na polecenie Stalina, Rokossowski, na podstawie porozumienia rządu polskiego i ZSRR, został polskim ministrem obrony narodowej. Mianowano go marszałkiem Polski. Od 1950 roku został członkiem Biura Politycznego PZPR, a w 1952 roku wicepremierem.

Wśród historyków istnieje opinia, że Rokossowski w pewnym stopniu ponosi odpowiedzialność za represje wobec przedwojennych polskich oficerów, czystki oraz sowietyzację w Legionach Wojska Polskiego po II wojnie światowej. Dla młodzieży z rodzin antysocjalistycznych, w miejsce służby wojskowej, wprowadził represyjny system pracy przymusowej w kamieniołomach, kopalniach węgla i rud uranu.

W trakcie wydarzeń poznańskich w 1956 roku to on zaproponował Biuru Politycznemu KC PZPR wysłanie wojsk do Poznania w celu stłumienia strajku.

W październiku 1956, w czasie trwania VIII Plenum Komitetu Centralnego PZPR, wydał rozkaz okrążenia Warszawy przez wojska radzieckie i polskie, który wycofał po wizycie w Polsce delegacji radzieckiej z Chruszczowem na czele.

Posłuchaj

03:42 Rokossowski w aktach bezpieki - Za kulisami.mp3 Konstanty Rokossowski w aktach bezpieki. Fragment audycji Józefa Światły "Za kulisami bezpieki i partii" z archiwum Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.

 

Po objęciu funkcji I sekretarza KC PZPR przez Władysława Gomułkę w październiku 1956 roku Konstanty Rokossowski odszedł ze składu Biura Politycznego KC PZPR. Wkrótce odwołano go ze stanowiska ministra obrony narodowej i wicepremiera. Rokossowski opuścił Polskę wraz z 500 doradcami, zajmującymi do tamtej pory stanowiska w wojsku polskim. Wrócił do ZSRR, gdzie w latach 1958-1962 został wiceministrem obrony narodowej ZSRR.

Konstanty Rokossowski zmarł 3 sierpnia 1968 w Moskwie. Jako wybitnie zasłużony dla ZSRR został pochowany pod murami Kremla.

Więcej o Konstantym Rokossowskim w serwisie Radiach Wolności>>>

mk