Maria Skłodowska‑Curie na banknocie euro? Polska apeluje o pełne nazwisko

Polskie Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego wystosowało oficjalny apel do Europejskiego Banku Centralnego (EBC), w którym domaga się, by na planowanym banknocie euro o nominale 20 euro widniało pełne, polskie imię i nazwisko wybitnej uczonej: Maria Skłodowska-Curie, a nie wyłącznie francuska forma "Marie Curie".

Maria z mężem w laboratorium

Domena publiczna/wikipedia

Minister nauki Marcin Kulasek podkreślił w liście do prezes EBC Christine Lagarde, że nie chodzi jedynie o kwestie formalne, ale o symboliczne docenienie kulturowych korzeni i narodowej tożsamości noblistki, która jest jedną z ikon światowej nauki i jedyną osobą uhonorowaną dwiema Nagrodami Nobla w dwóch różnych dziedzinach – fizyce i chemii.

„Musimy pamiętać o korzeniach i walczyć o widoczność polskiego wkładu w światowe osiągnięcia naukowe” – zaznaczył Kulasek.

Minister dodał również, że inne postaci historyczne rozważane jako motywy graficzne nowych banknotów, jak Miguel de Cervantes czy Ludwig van Beethoven, zachowały oryginalne brzmienie swoich imion i nazwisk, co – jego zdaniem – dodatkowo uwypukla niesprawiedliwe potraktowanie Skłodowskiej-Curie.

EBC: To kwestia „rozpoznawalności”

W odpowiedzi na publiczne i polityczne reakcje, Europejski Bank Centralny wydał oświadczenie, w którym tłumaczy, że wybór formy „Marie Curie” podyktowany był chęcią użycia „najbardziej rozpoznawalnej wersji nazwiska”, jaką posługuje się międzynarodowa literatura naukowa i społeczna.

„Celem nie było pomniejszenie roli żadnego kraju, a jedynie wybór imienia i nazwiska, które w kontekście międzynarodowym będzie najlepiej identyfikowalne przez obywateli strefy euro” – poinformował EBC w cytowanym przez Dzieje.pl oświadczeniu.

EBC zaznaczył również, że projekt graficzny nowej serii banknotów wciąż jest w fazie konsultacji i ostateczna decyzja dotycząca wyboru postaci i formy zapisu ich imion zapadnie do końca 2026 roku. Nowa seria banknotów euro ma trafić do obiegu najpóźniej w 2028 roku.

Para noblistów na banknocie 500-frankowym z 1995 r. Zdjęcie: Monnaie de Paris (banknote), European Central Bank (photograph)

Międzynarodowy spór o tożsamość

Kontrowersje wokół nazwiska Marii Skłodowskiej-Curie wywołały szeroką reakcję nie tylko w Polsce. Według doniesień portalu Money.pl, głos w sprawie zabrali również europarlamentarzyści z innych państw, odwołując się m.in. do znaczenia symboliki feministycznej i potrzeby widoczności kobiet w przestrzeni publicznej.

W sprawę zaangażowali się także polscy dyplomaci w Brukseli oraz prezes Narodowego Banku Polskiego Adam Glapiński, który – jak poinformowano – również skierował list do EBC. Według nieoficjalnych źródeł, pod uwagę brana jest teraz kompromisowa forma zapisu: „Marie Curie (born Skłodowska)”.

Kultura Europejska na banknotach

Tematem nowej serii banknotów euro ma być szeroko pojęta „Kultura Europejska”, a Maria Skłodowska-Curie – jako postać łącząca wiele europejskich wątków – ma szansę być jedną z głównych bohaterek graficznych banknotu 20 euro. Polskie władze podkreślają jednak, że europejskość tej postaci nie powinna odbywać się kosztem jej polskich korzeni.

PAP/Dzieje.pl/bs