W Lizbonie, w ukrytych przed opinią publiczną lokalizacjach, grupa uchodźców wojennych z Ukrainy montuje drony bojowe dla swojej armii. Jak ustaliła telewizja CNN Portugal, działalność prowadzona jest w zmieniających się miejscach ze względów bezpieczeństwa. O adresie montażu pracownicy dowiadują się dopiero na dzień przed pracą, otrzymując zaszyfrowaną wiadomość. Powód? Obawa przed sabotażem ze strony osób powiązanych z Rosją.
Produkcja odbywa się dzięki wsparciu portugalskich wolontariuszy. Drony, wyposażone w system FPV przesyłający obraz na żywo do operatora, trafiają bezpośrednio na front – m.in. do Donbasu. Mogą służyć zarówno do obserwacji, jak i do precyzyjnych ataków na pozycje przeciwnika.
Podobne inicjatywy działają jednak nie tylko w Portugalii. W wielu krajach, gdzie znalazła się ukraińska diaspora, powstają warsztaty i firmy zajmujące się budową bezzałogowców. W Czechach, Niemczech czy Kanadzie działają niewielkie manufaktury prowadzone przez uchodźców i wolontariuszy. Zasada działania jest podobna – dyskrecja, własne zaplecze techniczne, finansowanie z prywatnych darowizn i ścisła współpraca z ukraińskimi siłami zbrojnymi.
W samej Ukrainie ruch wolontariacki w zakresie produkcji dronów urósł do ogromnych rozmiarów. Projekty takie jak Aerorozvidka czy Wild Hornets zaczynały od niewielkich warsztatów i amatorskich konstrukcji tworzonych na drukarkach 3D. Dziś realizują zamówienia na tysiące sztuk miesięcznie, dostarczając zarówno lekkie drony zwiadowcze, jak i cięższe konstrukcje bojowe. Państwo wspiera te działania poprzez program „Armia Dronów” oraz klaster technologiczny Brave1, który finansuje i testuje nowe rozwiązania.
Do produkcji włączyły się także państwa sojusznicze. Finlandia i Holandia ogłosiły wspólne projekty budowy fabryk dronów z udziałem ukraińskich inżynierów. W ramach unijnego wsparcia trwają prace nad zwiększeniem zdolności produkcyjnych, tak by Europa mogła dostarczać miliony bezzałogowców rocznie.
Choć skala i zaplecze poszczególnych inicjatyw są różne, łączy je wspólny cel – dostarczenie na front nowoczesnych narzędzi walki, które zwiększają skuteczność i bezpieczeństwo ukraińskich żołnierzy.
PAP/CNN Portugal/Euronews/BusinessInsider/bs