74 lata temu urodził się Przemysław Gintrowski, pieśniarz, kompozytor, współtwórca „Murów”

Dziś przypada rocznica urodzin Przemysława Gintrowskiego – kompozytora, pieśniarza i twórcy, którego muzyka na trwałe wpisała się w historię polskiej kultury. Choć artysta zmarł 20 października 2012 roku, jego utwory wciąż pozostają żywe i aktualne, wykraczając poza czas, w którym powstawały.

Bard polskiej poezji zaangażowanej Przemysław Gintrowski

PAP/A. Grygiel

Najszersze uznanie przyniosły mu kompozycje do wierszy Zbigniewa Herberta oraz Jacka Kaczmarskiego. To właśnie dzięki muzyce Gintrowskiego poezja ta zyskała nowy wymiar – pełen napięcia, emocji i dramatyzmu. Jego interpretacje sprawiły także, że publiczność sięgnęła po twórczość Krzysztofa Marii Sieniawskiego, wcześniej znaną w węższym kręgu odbiorców.

Z muzyką był związany od początku lat siedemdziesiątych. Przełomowe okazało się spotkanie z Jackiem Kaczmarskim w 1976 roku podczas „Jarmarku piosenki”. Wkrótce wokół nich powstał „Piosenkariat” – środowisko łączące twórców piosenki autorskiej i kabaretu. Z tej formuły wyłoniło się trio Gintrowski–Kaczmarski–Łapiński, działające do końca 1981 roku, a następnie – z przerwami – także po 1990 roku. Współpraca ta zaowocowała programami „Mury”, „Raj”, „Muzeum” oraz „Wojna postu z karnawałem”, które stały się ważnym głosem epoki.

W czasie stanu wojennego Gintrowski skupił się na działalności solowej, tworząc i nagrywając poza oficjalnym obiegiem. Wówczas powstały programy „Pamiątki” oraz „Raport z oblężonego miasta”, oparte na tekstach Herberta, Kaczmarskiego, a także Marka Tercza, Lothara Herbsta, Tomasza Jastruna i Leszka Szarugi. Z tego okresu pochodzą jego najbardziej rozpoznawalne utwory, wśród nich „Raport z oblężonego miasta”, „Karzeł”, „Pieśń o śnie” czy „A my nie chcemy uciekać stąd”.

Po 1989 roku artysta stopniowo poszerzał swoje środki wyrazu. W 1991 roku nagrał program „Kamienie” do słów Jerzego Czecha, oparty głównie na elektronicznych aranżacjach. Ten kierunek kontynuował na późniejszych płytach: „Odpowiedź”, „Tren” – z wierszami Zbigniewa Herberta – oraz „Kanapka z człowiekiem i trzy zapomniane piosenki”, gdzie sięgnął po teksty Kaczmarskiego, Olewicza, Szymańskiej, Bursy oraz Leonarda Cohena w przekładzie Macieja Zembatego.

Znaczącą część dorobku Gintrowskiego stanowi muzyka filmowa. Jego kompozycje towarzyszą kilkudziesięciu produkcjom, w tym filmom „Matka Królów”, „Dziecinne pytania”, „Ostatni prom”, „Tato” i „Dorastanie”, a także serialom „Zmiennicy” oraz „13 posterunek”.

Twórczość Przemysława Gintrowskiego wyróżniało charakterystyczne brzmienie, rozbudowane instrumentarium i wyrazista barwa głosu. Jako ceniony kompozytor muzyki filmowej miał dostęp do profesjonalnych studiów nagraniowych, z których korzystał również przy rejestrowaniu utworów funkcjonujących poza oficjalnym obiegiem. Dzięki temu ich poziom realizacyjny znacząco odbiegał od standardów drugiego obiegu.

W rocznicę urodzin artysty jego muzyka pozostaje nie tylko świadectwem epoki, lecz także zapisem uniwersalnych emocji i doświadczeń. To twórczość, która nadal wybrzmiewa z pełną siłą.

Polskie Radio/pż