W 1964 roku Aeroklub Krakowski zorganizował na terenie byłego lotniska Rakowice-Czyżyny wielką Wystawę Lotniczą. Eksponaty lotnicze zaczęto gromadzić już rok wcześniej. Po zakończeniu wystawy, w oparciu o zgromadzone zbiory, powstał Ośrodek Ekspozycji Sprzętu Lotniczego przy Aeroklubie Krakowskim. W 1967 roku Ośrodek został przejęty przez Naczelną Organizację Techniczną i nazwany "Muzeum Lotnictwa".
Jedno z najstarszych stałych lotnisk w Europie
Placówka zajmowała mały fragment terenu i część obiektów dawnego lotniska wojskowego Rakowice-Czyżyny. Było to jedno z najstarszych stałych lotnisk w Europie. Założone zostało w 1912 roku dla potrzeb lotnictwa Austro-Węgier. Na przełomie XIX i XX wieku na tym terenie stacjonował forteczny oddział balonowy 2 Pułku Artylerii Fortecznej twierdzy Kraków. W 1912 roku dowództwo austriackie utworzyło tu Flugpark 7.
W 1917 roku lotnisko na Rakowicach stało się jednym z punktów etapowych pierwszej w Europie regularnej pocztowej linii lotniczej łączącej Wiedeń z Kijowem i Odessą. Pod koniec tego roku baza lotnicza przeszła pod komendę polskich władz wojskowych, stając się tym samym pierwszym lotniskiem niepodległej Polski. Zaczęto na nim organizować pierwszą na ziemiach polskich jednostkę lotniczą nazwaną "1 Eskadra Bojowa".
W 1939 roku, we wrześniu, obiekt został zbombardowany przez niemieckie bombowce. W okresie II wojny światowej był wykorzystywane przez niemiecką Luftwaffe. W styczniu 1945 roku lotnisko zajęli Rosjanie. W połowie tegoż roku przekazali je polskim władzom wojskowym. W 1963 roku lotnisko Rakowice-Czyżyny zostało zlikwidowane z powodu rozbudowy kombinatu metalurgicznego i towarzyszących mu osiedli mieszkaniowych. Podjęto decyzję o utworzeniu na części jego terenu muzeum.
Jeden z najnowocześniejszych obiektów w Polsce
W 2010 roku do użytku oddano nowy Gmach Główny. Obiekt z lotu ptaka przypomina formą wirujące śmigło. To jeden z najnowocześniejszych, stworzonych od podstaw, obiektów muzealnych w Polsce. Wprowadza widzów w świat dawnego lotniska, przygotowuje ich do odwiedzenia m.in.: ekspozycji samolotów z okresu I wojny światowej, statków powietrznych zgromadzonych w głównym hangarze ekspozycyjnym i jednej z największych na świecie kolekcji silników lotniczych.
W nowym budynku zostało zaprezentowanych 21 statków powietrznych, m.in. jeden z pierwszych samolotów francuskich - Blériot XI (skonstruowany w 1909 roku), polski RWD‑13 z lat 30. (jeden z dwóch zachowanych na świecie egzemplarzy) czy uważany za pierwszy w powojennej Polsce nowoczesny samolot krajowej konstrukcji – TS‑8 Bies.
Najsłodszy samolot w przestrzeni powietrznej
Jednym z ciekawszych eksponatów jest polski samolot sportowo-turystyczny RWD-13. Dlaczego nazywany jest "słodkim"? - Samolotów RWD-13 wyprodukowano 83 egzemplarze. My mamy jeden z dwóch zachowanych. Jednym z użytkowników tych samolotów przed wojną, w latach 30., były Zakłady Cukiernicze Emila Wedla - powiedział Jarosław Dobrzyński z Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Co ciekawe, samolot ma rejestrację: SP-WDL. Gdzie latały wedlowskie czekoladki? - Były one przewożone do salonów firmowych Wedla. Również były transportowane - by zachować świeżość - z Zakładów Wedla w Warszawie do Gdyni, na pokłady transatlantyków, które pływały przede wszystkim do Ameryki Północnej i Ameryki Południowej - wskazał Dobrzyński. Dlaczego RWD-13 ma składane skrzydła?
Rozmówca Romana Czejarka opowiedział także o Kukułce. To samolot amatorski, który zbudował we własnym mieszkaniu, w pokoju córki, w Lesznie Eugeniusz Pieniążek. Pieniążek, z powodu szykan władz, tym samolotem 13 września 1971 roku nielegalnie opuścił terytorium Polski, przez Słowację i Węgry dotarł do Suboticy w Jugosławii. Kto wymyślił nazwę Kukułka?
Salonka Władysława Gomułki i samolot-legenda
W Muzeum Lotnictwa Polskiego można też zobaczyć... salonkę Władysława Gomułki. - Samolot Il-14 był używany przez lotnictwo transportowe do przewożenia VIP-ów, między innymi właśnie I sekretarza, w latach 60. Jest on wyposażony trochę inaczej niż wersja pasażerska. Jednak wciąż wyposażenie to jest dość siermiężne. Komfort lotu nie był zbyt duży - zwrócił uwagę Dobrzyński. Jak eksponat trafił do muzeum?
Na szlaku naszej wycieczki po Muzeum Lotnictwa Polskiego nie mogło zabraknąć samolotu-legendy. Republic F-105 Thunderchief był największym kiedykolwiek produkowanym jednomiejscowym i jednosilnikowym samolotem myśliwsko-bombowym. - Amerykanie wykorzystywali ten samolot podczas wojny w Wietnamie do nalotów na Wietnam Północny. Naszym latał Amerykanin polskiego pochodzenia - powiedział nasz przewodnik. Kim był pilot?
Z jakiego samolotu wyskoczył Franek Dolas? W jakim filmie można zobaczyć jeden z eksponatów Muzeum Lotnictwa Polskiego? Zapraszamy do wysłuchania całej audycji!
Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. Profil: Strefa Przestrzeni
***
Lato z Radiem 2020
Dziennikarze Jedynki wyruszają w Polskę, by od poniedziałku do soboty, do końca sierpnia, odwiedzać najciekawsze turystycznie, historycznie i kulturowo miejsca w kraju. To, które miejsca znajdą się na mapie reporterskich wyjazdów, zależy od Słuchaczy biorących udział w plebiscycie Turystyczna Lista Przebojów PL!
TLP powstaje dzięki Państwu. Czekamy na zgłoszenia interesujących miejsc w Państwa regionach i pomysłów na spędzanie czasu wolnego dla całych rodzin! Zdjęcia i filmiki pięknych, nieodkrytych dotąd miejsc można przesyłać za pośrednictwem internetowego formularza na stronie turystycznego plebiscytu.
Relacje reporterskie z wyjazdów w wybrane regiony Polski można śledzić na antenie radiowej Jedynki, pod adresem latozradiem.pl oraz w mediach społecznościowych Polskiego Radia.
***
Tytuł audycji: Lato z Radiem
Prowadzi: Sława Bieńczycka
Reporter w terenie: Roman Czejarek
Data emisji: 10.07.2020 r.
Godzina emisji: 9.00 -12.00
Jedynka/muzeumlotnictwa.pl/kk
