"Wszystko na darmo" i "Toń". Prusy Wschodnie literacko sportretowane

Ostatnia aktualizacja: 18.11.2023 19:30
W tym wydaniu "Czytelni" omawialiśmy książki "Wszystko na darmo" Waltera Kempowskiego i "Toń" Ishbel Szatrawskiej. Gośćmi audycji byli Magdalena Mikołajczuk i Piotr Kofta.
Okładki książek Wszystko na darmo Waltera Kempowskiego i Toń Ishbel Szatrawskiej
Okładki książek "Wszystko na darmo" Waltera Kempowskiego i "Toń" Ishbel SzatrawskiejFoto: materiały prom.

"Wszystko na darmo" (w tłumaczeniu Małgorzaty Gralińskiej)

Jedna z najwybitniejszych powieści o II wojnie światowej

Prusy Wschodnie, styczeń 1945 roku. Wojska niemieckie są w odwrocie, nadciąga Armia Czerwona. Dworek rodziny von Globig, Georgenhof, popada w ruinę. Ciocia zarządza majątkiem najlepiej, jak potrafi, odkąd Eberhard von Globig, oficer specjalny niemieckiej armii, poszedł na wojnę, zostawiając w domu piękną żonę Katharinę i jej dwunastoletniego syna Petera. Niemcy uciekają z okupowanych terytoriów i w Georgenhof pojawiają się kolejni nieoczekiwani goście: nazistowska skrzypaczka, malarz-dysydent, baron, a nawet żydowski uchodźca. Ale życie rodziny toczy się dalej tak samo banalnie jak zawsze.

"Wszystko na darmo" to najpełniejszy obraz zagłady niemieckiego świata w Prusach Wschodnich, jego moralnej, kulturowej i materialnej klęski. Walter Kempowski przedstawia ją bez patosu i sentymentalizmu, nieraz z sarkastycznym poczuciem humoru, stawiając fundamentalne pytania o winę, odpowiedzialność i stopień uwikłania przedstawicieli elit – mieszczan, posiadaczy ziemskich, urzędników, nauczycieli, duchownych – w narodowy socjalizm.

Książka ukazała się w Niemczech w 2006 roku i przez niemiecką, a później także anglojęzyczną krytykę zgodnie uznana została za dzieło wybitne. To ostatnia powieść w dorobku autora.

Ishbel Szatrawska "Toń"

Nowa książka Ishbel Szatrawskiej.

Kiedy Eichmedien stały się Nakomiadami? Kiedy Rastenburg był Rastemborkiem i kiedy stał się Kętrzynem? Carlshof – Karolewem, a Groß Stürlack – Sterławkami?

"Toń" opowiada losy kilku pokoleń rodziny związanej z dawnymi Prusami Wschodnimi, gdzie od wieków mieszały się tożsamość polska, mazurska, niemiecka i litewska: Historię babki Janki, arystokratki Gudrun i jej ukochanego Maxa – niemieckiego chirurga, ciotki Gertraud, syna Janki – Wolfa, i wreszcie Alicji – najmłodszej z rodziny, antropolożki, która musi zmierzyć się z koniecznością sprzedaży rodzinnej siedziby nad Gubrem – domu pełnego wspomnień i naznaczonego tajemnicą.

Śledzimy losy bohaterów i bohaterek, począwszy od czasów wojny, katastrofy Königsbergu i Rastenburga, sowieckiej nawałnicy, przez komunistyczną Polskę – już odmienioną, gdzie o przeszłości nie mówi się wcale lub mówi się szeptem – aż do czasów współczesnych, w których rozgrywa się nowy uchodźczy dramat.

Posłuchaj
30:02 Dwójka czytelnia 18.11.2023.mp3 Walter Kempowski "Wszystko na darmo" i Ishbel Szatrawsksa "Toń" (Czytelnia/Dwójka) 

[opisy pochodzą od wydawców]

***

Tytuł audycji: Czytelnia

Prowadziła: Małgorzata Szymankiewicz

Goście: Magdalena Mikołajczuk i Piotr Kofta

Data emisji: 19.11.2023

Godz. emisji: 19.00

pg/pj

Czytaj także

Marytė przypomina tragedię dzieci z Prus Wschodnich

Ostatnia aktualizacja: 09.08.2016 16:48
- Książka "Mam na imię Marytė" opowiada o ludziach, którzy mimo wszystko starali się bezinteresownie pomóc "wilczym dzieciom" - mówi Katarzyna Wójcik.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Splot wpływów cywilizacyjnych". Prof. Kucharczyk o swojej nowej książce "Prusy. Pięć wieków"

Ostatnia aktualizacja: 16.02.2021 12:17
- Warto sobie przypomnieć, patrząc na takie budowle, jak np. Zamek Cesarski w Poznaniu, skąd on się wziął, dlaczego akurat w 1910 roku był inaugurowany i co miała wizualizować właśnie architektoniczna strona obecności pruskiej na polskich ziemiach. Jest parę takich przykładów, które można podać, dlaczego powinniśmy przypominać sobie o dziejach Prus - mówił w Polskim Radiu 24 prof. Grzegorz Kucharczyk, historyk, autor książki "Prusy. Pięć wieków".
rozwiń zwiń