Średniowieczne karty z Berlina opatrzone są przedwojennymi pieczątkami Biblioteki Seminaryjnej w Płocku. Instytucja została zrabowana w czasie II wojny światowej przez Niemców. Odnaleziony fragment rękopisu jest najprawdopodobniej jedną ze strat wojennych, jakie poniósł nasz kraj.
18:02 W2 2024_12_06-17-10-42.mp3 Nieznany przekaz "Gaude, mater Polonia" znaleziony w Berlinie (Wybieram Dwójkę)
- Na dokumencie znajdują się pieczątki Biblioteki Seminaryjnej w Płocku. To są te same przedwojenne pieczątki, jakie występują na wszystkich dokumentach z Płocka, które dotąd oglądałem - zaznaczył dr Paweł Figurski, historyk z Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk.
Czytaj także:
"Gaude, mater Polonia"
Prawykonanie "Gaude, mater Polonia" ("Raduj się, matko Polsko") miało miejsce 8 maja 1254 roku. Pieśń zaintonowana została przy okazji uroczystości kanonizacyjnych Stanisława ze Szczepanowa.
Trudno pojąć znaczenie "Gaude, Mater Polonia" bez przedstawienia historii Stanisława ze Szczepanowa i jej późniejszego wpływu na dzieje wczesnośredniowiecznej Polski. Święty Stanisław, biskup krakowski, zginął niemal dwa wieki przed premierowym wykonaniem "Raduj się, Matko Polsko". Został zgładzony z rozkazu króla Bolesława Śmiałego.
Postać św. Stanisława
Historycy do dziś spierają się o to, jakie było tło konfliktu między monarchą i hierarchą. Mógł być pokłosiem rywalizacji o inwestyturę, czyli przyznawanie godności i włości biskupich. Inna teoria zakłada, że był wynikiem zawiązania się antykrólewskiej opozycji wewnątrz państwa. Niezależnie od przyczyn, spór skończył się dla biskupa tragicznie. Oskarżony o zdradę, został stracony przez żołnierzy.
Budowa wspólnego mitu
Z biskupa-męczennika starano się uczynić symbol, który wspomoże dzieło zjednoczenia. "Gaude, Mater Polonia" skomponowana na melodię chorału gregoriańskiego "Oh salutaris Hostia" zawierała odniesienia do stołecznej roli Krakowa. Najistotniejszy jest sam tytuł pieśni. "Raduj się, Matko-Polsko" odnosi się do całości ziem państwa piastowskiego, nie do poszczególnych jego dzielnic. Jest to wyraźny podtekst dotyczący zjednoczenia kraju.
***
Rozmawiał: Jakub Kukla
Gość: dr Paweł Figurski (historyk z Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk)
Data emisji: 6.12.2024
Godzina emisji: 17.10
Materiał wyemitowano w audycji Wybieram Dwójkę.