Granice Polski w kosmosie. Czas na nowe regulacje?

Polski przemysł kosmiczny od lat bierze udział w międzynarodowej "grze o kosmos". - Światowi gracze korzystają z usług polskich firm i instytucji naukowych - mówi prof. Katarzyna Malinowska, ekspert z Centrum Studiów Kosmicznych ALK. - Mamy zasoby kadrowe i edukację techniczną na wysokim poziomie. Krajowe prawo kosmiczne będzie naszą dźwignią rozwoju.

Traktat o przestrzeni kosmicznej podpisano w 1967 roku, ustawodawstwo międzynarodowe wymaga aktualizacji

Foto: shutterstock/Dima Zel

Międzynarodowe regulacje prawne dotyczące przestrzeni kosmicznej funkcjonują od 1967 roku. Traktat o przestrzeni kosmicznej podpisali wtedy przedstawiciele rządów Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Związku Radzieckiego. W tamtym czasie nie było jednak mowy o podbijaniu kosmosu przez prywatne firmy. Choćby z tego powodu, zdaniem ekspertów z Centrum Studiów Kosmicznych Akademii Leona Koźmińskiego, ustawodawstwo międzynarodowe wymaga aktualizacji. Przekonują oni, że trzeba wyznaczyć granicę Polski w kosmosie. Uzgodnić, kto ubezpieczy stłuczki, a także uregulować, kto i jak może zarobić na przestrzeni kosmicznej. Trwają prace nad pierwszą polską ustawą o działalności kosmicznej. Regulacji możemy spodziewać się już w 2022 roku.  

- Traktat o przestrzeni kosmicznej z 1967 to nasza konstytucja kosmiczna. Jednak wiele europejskich, firm kosmicznych nie ma rodzimego, branżowego kodeksu przepisów, który może regulować ich działalność w przestrzeni kosmicznej. Te przepisy są potrzebne, by wskazywać prawa, ale też obowiązki poszczególnych podmiotów zaangażowanych w kosmiczną grę - mówi prof. Katarzyna Malinowska. - Przykładowymi problemami do rozstrzygnięcia jest na przykład odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez śmieci kosmiczne, które pojawiają się w kosmosie w wyniku działalności człowieka i postępu techniki.

Kosmos jest olbrzymi, do tego to gigantyczny biznes, za którym stoi wielki potencjał. Jest to komunikacja, informacja, obserwacja kosmosu i nawigacja. Na co dzień bez tego nie wyobrażamy sobie funkcjonowania, jednak użyteczna część kosmosu, ta najbliższa Ziemi to zasoby ograniczone. - Choćby orbity geostacjonarne, gdzie są wystrzeliwane satelity, to jest łączność, duże pieniądze i duże zyski. Każdy chciałby mieć kawałek tego tortu dla siebie. Tymczasem miejsca i częstotliwości nie starczy dla wszystkich - tłumaczy gość Czwórki. - Spektrum częstotliwości jest uznawane za zasoby naturalne, tak jak kopalnie, a ich zasoby są ograniczone. Niestety orbity są już mocno zatłoczone i problem śmieci kosmicznych jest już powszechnie znany. Czas to uregulować.

Sprawdź także:

• Innspace. Polscy naukowcy podbiją kosmos?
• Mata, Young Leosia, a może Quebonafide - kto jest twoim genetycznym bliźniakiem?

Przed nami wielka niewiadoma, jeżeli chodzi o regulacje prawne. Tak naprawdę to narody, które najmocniej partycypują w eksploracji kosmosu, powinny się ze sobą dogadać, mimo że ich interesy czasem są sprzeczne. - Jestem jednak optymistycznie nastawiona, bo proszę pamiętać, że nawet w czasach zimnej wojny mimo wszystko mocarstwa w tym zakresie dogadywały się. Choćby w kwestii transportu astronautów na międzynarodową stację kosmiczną - tłumaczy gość audycji. - Wierzę więc, że te interesy są do pogodzenia w skali międzynarodowej i regionalnej. Europejska Agencja Kosmiczna zrzesza z sukcesem członków, do jej grona należy m.in. Polska. My stoimy przed mniejszymi wyzwaniami, ale dla nas bardzo ważnymi. Mianowicie przed polskim prawem kosmicznym, mogącym wiele ułatwić polskiemu sektorowi kosmicznemu, który jest bardzo ambitny.

Eksperci mają nadzieję, że w przyszłym roku ustawa ujrzy światło dzienne. Podstawowym zadaniem będzie zapewnienie zgodności regulacji krajowych ze zobowiązaniami międzynarodowymi, m.in. Traktatem o przestrzeni kosmicznej, Konwencją o międzynarodowej odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez obiekty kosmiczne i Konwencją o rejestracji obiektów wypuszczonych w przestrzeń kosmiczną.

***

Tytuł audycji: Czat Czwórki

Prowadzi: Piotr Firan

Gość: prof. Katarzyna Malinowska (ekspert z Centrum Studiów Kosmicznych Akademii Leona Koźmińskiego)

Data emisji: 22.12.2021

Godzina emisji: 15.42

aw/www.kozminski.edu.pl/