Nauka

Medycyna i okolice - szczepionki

Ostatnia aktualizacja: 10.07.2007 10:21
Prawdy i mity o szczepieniach ochronnych.

"Krosty są czerwone, żółte i białe, towarzyszy im uczucie pieczenia (...), skóra z jakby nawbijanymi ziarnkami ryżu" – tak w 400 r. n.e. opisuje śmiertelną chorobę przebiegającą z wysypką, hinduski podręcznik medycyny. Atak ospy prawdziwej na Indie, bo to ona została opisana, był tak potężny, że uznano ten stan rzeczy za karę boską. Ponieważ choroba w zastraszającym tempie roznosiła  się po świecie, ludzie zaczęli szukać na nią sposobu.

Najbieglejsi w medycynie Chińczycy w średniowieczu wdmuchiwali do nosa osoby zdrowej starte w pył strupy z ciała chorego na ospę prawdziwą. U pacjenta rozwijała się wtedy łagodna postać choroby, dzięki której nabywał odporności czynnej (choć zdarzyły się również przypadki śmiertelne). Dopiero u progu  XVIII wieku płyn surowiczy od chorego był celowo wcierany w zadraśnięcie (zadrapanie) lub nacięcie na skórze osoby niezainfekowanej, co, jeśli się powiodło, dawało szczepionemu odporność. Ta metoda  stała się prekursorem szczepień.

W 1757 roku w ten właśnie sposób w celach profilaktycznych dostał wirusa ospy angielski chłopiec, Edward Jenner. Walczył z chorobą cały miesiąc i, gdy w końcu wyzdrowiał, postanowił zostać lekarzem. Medyk z naukowym zacięciem zauważył, że osoby pracujące przy krowach nigdy nie chorują na ospę, a jedynie czasem zapadają na jej lekką odmianę – krowiankę. To spostrzeżenie otworzyło mu drogę do wynalezienia pierwszej w historii medycyny szczepionki. W 1796 roku podał zdrowym ludziom żywe i w pełni wirulentne wirusy krowianki właśnie, która wywołała niewielkie objawy. Piętnastokrotnie szybko nakłuwał skórę igłą uprzednio zanurzoną w szczepionce. Rankę poszczepienną zaklejał gazikiem, aby nie dopuścić do zakażenia pozostałych części ciała. W 4-14 dni później w miejscu szczepienia pojawiały się zmiany w postaci grudek, pęcherzyków i białawych, wklęsłych krost (w tej kolejności). Zazwyczaj okres ten przebiegał z gorączką, rzadko osiągającą 39°C, oraz powiększeniem regionalnych węzłów chłonnych. Postępowanie to znane jest dziś jako szczepienie ochronne.To był początek pokonywania pierwszego śmiertelnego wroga.

Koniec XIX i cały wiek XX to okres rozwoju nauki o szczepieniach i rozpoczęcie masowych szczepień przeciwko innym zabójcom, jak wścieklizna, tężec, cholera, dżuma, gruźlica,  żółta febra , krztusiec,  choć są kraje, gdzie nadal te choroby zbierają śmiertelne żniwo.

Małgorzata Kownacka

Czytaj także

8 faktów o grypie, świńskiej

Ostatnia aktualizacja: 03.11.2009 15:26
Świńska grypa – czyli rzeczy, o które chciałeś zapytać, ale nie wiedziałeś, o co pytać.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Afrykańska szczepionka

Ostatnia aktualizacja: 19.10.2009 15:01
Nowa, najbardziej skuteczna szczepionka na HIV.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Mango pogromcą raka piersi i jelita grubego

Ostatnia aktualizacja: 12.01.2010 16:47
Związki zawarte w mango mogą hamować wzrost raka piersi i raka okrężnicy - wynika z badań amerykańskich naukowców.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Plaster pomoże w leczeniu raka skóry

Ostatnia aktualizacja: 12.03.2010 21:59
Elektroniczne urządzenie ma ulżyć cierpieniom chorych na raka skóry. Plaster nie może być jednak stosowany w przypadku złośliwych odmian nowotworu. Urządzenie Ambulight PDT poprzez naświetlanie wywołuje reakcję chemiczną, która zabija zmienione patologicznie komórki.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Przed wirusem HIV mogą uchronić banany

Ostatnia aktualizacja: 16.03.2010 14:25
Według naukowców lektyna uzyskana z bananów jest równie skuteczna jak stosowane obecnie niektóre leki przeciw HIV
rozwiń zwiń
Czytaj także

Genialny wynalazek studentki ratuje życie na Haiti

Ostatnia aktualizacja: 22.03.2010 13:50
Studentka słynnej uczelni MIT (Massachusetts Institute of Technology) skonstruowała pompę, która pomaga w gojeniu rozległych ran ofiar trzęsienia ziemi na Haiti.
rozwiń zwiń