Historia

Aleksander Kiereński - obalony przez bolszewików

Ostatnia aktualizacja: 11.06.2023 05:35
Przywódca rewolucji lutowej nie doceniał bolszewików. Nie zdołał się z nimi rozprawić, gdy miał ku temu okazję. Przegrał walkę o demokrację w Rosji. Skutki jego błędów świat odczuwał jeszcze przez 70 lat.
Aleksander Kiereński w swoim biurze w Pałacu Zimowym w 1917 roku
Aleksander Kiereński w swoim biurze w Pałacu Zimowym w 1917 rokuFoto: Wikimedia Commons/dp

11 czerwca 1970 roku zmarł Aleksander Kiereński, premier rządu po rewolucji lutowej, człowiek, któremu władzę odebrała rewolucja październikowa.

Urodzony 4 maja (22 kwietnia według kalendarza juliańskiego), początkowo skłaniał się ku karierze prawniczej. Talent oratorki połączony z zapałem rewolucyjnym, jakim zaraził się w 1905 roku, uczynił go politykiem.

- W 1916 roku, jesienią, wygłosił kilka  bardzo napastliwych przemówień pod adresem caratu - wyjaśniał prof. Leszek Jaśkiewicz w audycji ławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku".

Dziecko rewolucji lutowej

8 marca 1917 roku (według obowiązującego wówczas w Rosji kalendarza juliańskiego był 23 lutego) na ulicach Piotrogrodu wrzało. Rosjanie mieli dość carskiego absolutyzmu, nędzy i tkwienia w bezsensie Wielkiej Wojny.

- To była eksplozja wolności, żywiołowo, spontanicznie opróżniały się więzienia, zaczęła funkcjonować prasa, która była dotychczas zakazywana, odbywały się mitingi i zgromadzenia. Tak te zdarzenia rozumiał Kiereński przez całe życie - mówił prof. Leszek Jaśkiewicz w audycji Polskiego Radia z 1995 roku. - Od razu zostaje członkiem Tymczasowego Komitetu Dumy Państwowej, który natychmiast się zawiązuje po zawieszeniu zajęć Dumy Państwowej, a jednocześnie wchodzi w skład Komitetu Wykonawczego Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych, później Żołnierskich, stając się wiceprzewodniczącym.


Posłuchaj
28:51 aleksandr kiereński___3469_95_iv_tr_0-0_108087909f9008fd[00].mp3 Sylwetkę Aleksandra Kiereńskiego w audycji Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku" przybliżają prof. Aleksander Achmatowicz i prof. Leszek Jaśkiewicz. (PR, 5.02.1995)

 

Minister i premier

Te dwa organy, jeden reprezentujący parlament, drugi – zrewolucjonizowane masy robotnicze i żołnierskie, przejęły władzę. 15 marca 1917, w wyniku ich porozumienia doszło do powołania Rządu Tymczasowego księcia Gieorgija Lwowa, tego samego dnia abdykował car Mikołaj II.

W nowym rządzie Kiereński otrzymał teki ministra sprawiedliwości, a następnie ministra wojny i marynarki. To drugie stanowisko było szczególnie newralgiczne. Rosja od trzech lat wmieszana była w wyniszczający konflikt. Jednym z punktów zapalnych rewolucji lutowej był właśnie sprzeciw mas wobec dalszego udziału w Wielkiej Wojnie. Kiereński był zwolennikiem wywiązania się Rosji z sojuszniczych zobowiązań i prowadzenia działań na froncie aż do zwycięstwa.

Ofensywa, która okazała się klęską

Miała ją przynieść planowana na lipiec (czerwiec w kalendarzu gregoriańskim) wielka ofensywa. Kiereński znów okazał się charyzmatycznym przywódcą. - Agitacja Kiereńskiego była prawie cały czas pasmem jego sukcesów, wszędzie noszono go na rękach i obsypywano kwiatami, wszędzie rozgrywały się sceny niebywałego entuzjazmu – mówił drugi gość audycji, prof. Aleksander Achmatowicz. - On ten kapitał stracił po paru tygodniach.

Ofensywa załamała się. Spadek popularności premiera (funkcję tę objął w lipcu) wykorzystali bolszewicy. Ci jednak zostali skompromitowani po ujawnieniu dokumentów świadczących o tym, że są finansowani przez Niemców. Kiereński nie zdecydował się jednak na ostateczną rozprawę z komunistami, czego miał później gorzko pożałować. - Kiereński nie wierzył w to, że bolszewicy, najbardziej radykalny, ekstremistyczny ruch rewolucji rosyjskiej, skoczy mu do gardła. Bardziej się bał kontrrewolucji z prawa, miał obsesyjną obawę przed dyktaturą wojskową - mówił prof. Leszek Jaśkiewicz.

Po rewolucji październikowej Kiereński musiał udać się na emigrację, gdzie pozostał do końca życia.

O Kiereńskim posłuchaj w audycji Sławomira Szofa z cyklu "Postaci XX wieku".

bm

Czytaj także

Rewolucja lutowa - koniec caratu w Rosji

Ostatnia aktualizacja: 03.03.2021 05:30
Skutki I wojny światowej były coraz bardziej odczuwalne przez rosyjski lud. Brak rąk do pracy, problemy z zaopatrzeniem w żywność i drożyzna przelały czarę goryczy. Rosjanie postanowili się zbuntować.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Mikołaj II Romanow. Car, który nie sprostał swoim czasom

Ostatnia aktualizacja: 15.03.2024 05:30
- Rosja w tym bardzo szczególnym okresie, tak dramatycznym, tak brzemiennym w konsekwencje potrzebowała samowładcy o silnej osobowości - wyjaśniał prof. Leszek Jaśkiewicz. - Mikołaj nią nie dysponował.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Bronisław Piłsudski. Brat Marszałka na Dalekim Wschodzie

Ostatnia aktualizacja: 02.11.2023 05:45
- Na Sachalinie Bronisław Piłsudski jest znacznie bardziej znany niż w Polsce. Jest uważany za bohatera narodowego - mówił na antenie Polskiego Radia Józef Żytek. Dzięki działaniom Piłsudskiego wiemy, jak brzmiał język Ajnów.
rozwiń zwiń