"Lekkomyślna siostra" Perzyńskiego - kochanek, pieniądze i mieszczańska moralność

- Ta sztuka jest bardzo dobrze skomponowana, ona jest napisana w zasadzie zgodnie z najlepszymi regułami komediopisarstwa XIX-wiecznego, jeszcze tego francuskiego. Każdy akt jest o czymś, ma własny punkt kulminacyjny. Jednocześnie w każdym akcie jesteśmy zaskakiwani - tak dr Jarosław Cymerman mówił o sztuce "Lekkomyślna siostra" Włodzimierza Perzyńskiego.

Warszawa, 10.02.2009 r. Patrycja Soliman (L) i Ewa Konstancja Bułhak (P) podczas próby spektaklu Włodzimierza Perzyńskiego "Lekkomyślna siostra" w reżyserii Agnieszki Glińskiej

Foto: PAP/Andrzej Rybczyński

• W audycji "Dramaty polskie" rozmawialiśmy o "Lekkomyślnej siostrze" – dramacie Włodzimierza Perzyńskiego.
• Premiera dramatu odbyła się w Lwowskim Teatrze Miejskim w 1904 roku.
• Tematem sztuki są mieszczańskie uprzedzenia, hipokryzja i niskie standardy moralne.

Włodzimierz Perzyński zaliczany jest do grona trojga naturalistów wśród polskich dramaturgów Młodej Polski – wespół z Gabrielą Zapolską i Tadeuszem Rittnerem.

Włodzimierz Perzyński rzadko wystawiany

Współcześnie Włodzimierz Perzyński jest dramaturgiem niemal zapomnianym.

- Jeśli prześledzimy te inscenizacje teatralne z ostatnich lat, to one są nawet nie stosunkowo, ale po prostu rzadkie. Trochę lepiej jest, jeśli chodzi o teatr telewizji, niemniej jednak dzisiaj nazwisko Perzyński niewiele mówi nawet stałym bywalcom teatrów - przyznał dr Jarosław Cymerman, teatrolog i literaturoznawca, zastępca dyrektora Instytutu Teatralnego ds. programowych.

Dodajmy, że sztuki tego twórcy, obok telewizji, realizowało również Polskie Radio ("Lekkomyślna siostra", "Szczęście Frania", "Aszantka").

Czytaj także:

• Włodzimierz Perzyński - ośmieszał hipokryzję
• Włodzimierz Perzyński. Krytyk mieszczańskiej moralności

"Lekkomyślna siostra" - precyzyjna konstrukcja

Akcja czteroaktowej sztuki, wyróżnionej przez prof. Zbigniewa Raszewskiego, rozgrywa się w Warszawie, gdzie powraca po latach życia w Wiedniu Maria, która w opinii rodziny wiodła tam niemoralne życie. Niemoralne, bo żyła z kochankiem, dla którego porzuciła rodzinę. Mieszczańskie uprzedzenia powodują, że jej najbliżsi, w tym brat i jego żona, nie chcą mieć z nią nic wspólnego. Do czasu, kiedy okazuje się, że bogaty kochanek zostawił Marii spadek.

- Ta sztuka jest bardzo dobrze skomponowana, ona jest napisana w zasadzie zgodnie z najlepszymi regułami komediopisarstwa XIX-wiecznego, jeszcze tego francuskiego. Każdy akt jest o czymś, ma własny punkt kulminacyjny. Jednocześnie w każdym akcie jesteśmy zaskakiwani - mówił dr Jarosław Cymerman.

Jak dodaje, Perzyński tak buduje sytuację dramatyczną, że widz jest w stanie w jakimś stopniu utożsamić się praktycznie z każdą z postacią "Lekkomyślnej siostry".

Dziś w kolejnym spotkaniu z najwybitniejszymi polskimi dziełami dramatycznymi – dramat "Lekkomyślna siostra" Włodzimierza Perzyńskiego, którego premiera odbyła się w Lwowskim Teatrze Miejskim w 1904 roku:

Tekst sztuki jako zapłata za dług

Z powstaniem "Lekkomyślnej siostry" wiąże się pewna anegdota. Otóż sztuka powstała na początku XX wieku na zamówienie Tadeusza Pawlikowskiego, dyrektora Lwowskiego Teatru Miejskiego.

- Podobno Perzyński był mu winny pieniądze i w ten sposób miał się wywiązać z tego zobowiązania - opowiadał nasz gość.

20-lecie Instytutu Teatralnego

Cykl "Dramaty polskie. Wybrał Zbigniew Raszewski" powstał z okazji 20-lecia Instytutu Teatralnego. Sięgamy w nim do dramatów wskazanych przez Zbigniewa Raszewskiego - patrona instytutu - jako najważniejszych w polskiej literaturze dramatycznej.

Warto przypomnieć, że lista, o której mówimy, powstała w latach 70. XX wieku, a po raz pierwszy została opublikowana już po śmierci Raszewskiego, w 2004 roku, w "Raptularzu", czyli dzienniku tego znakomitego historyka teatru. Sięgamy do genezy tych dramatów, historii ich wystawień na polskich scenach, ale też sprawdzamy, jak one rezonują we współczesnym życiu teatralnym.

Posłuchaj

28:48 2023_11_14 21_31_51_PR2_Rozmowy_po_zmroku.mp3 Włodzimierz Perzyński "Lekkomyślna siostra" - kochanek, pieniądze i mieszczańska moralność (Rozmowy po zmroku/Dwójka)

 

***

Tytuł audycji: "Dramaty polskie. Wybrał Zbigniew Raszewski" (pasmo "Rozmowy po zmroku")

Prowadziła: Małgorzata Szymankiewicz

Gość: dr Jarosław Cymerman (teatrolog i literaturoznawca, zastępca dyrektora Instytutu Teatralnego ds. programowych)

Data emisji: 15.11.2023

Godzina emisji: 21.30

mgc