Czy to powieść o nieukaranym złu? "Żubura" Rafała Grupińskiego

W "Rozmowach po zmroku" prezentowaliśmy powieść o tytule: "Żubura". Jej autorem jest Rafał Grupiński, były minister, poseł, dziś wicemarszałek Senatu. Książka ma dwie ramy historyczne. Jedna to czasu od I wojny światowej do lat 60. XX wieku, druga to V wiek i czasy św. Augustyna. - W tym wszystkim pojawiają się jeszcze historie pochodzące z dziennika mojego dziadka - mówił Rafał Grupiński, który gości w audycji "Rozmowy po zmroku".

Rafał Grupiński w studiu Polskiego Radia

Foto: Jacek Konecki/Polskie Radio

Czy "Żubura" Rafała Grupińskiego to powieść o nieukaranym złu? Jaki jest pierwowzór przestępcy, znanego pisarza w PRL-u…? To historia również o Kartaginie 1600 lat temu, o Augustynie (przyszłym świętym), donatystach, sposobie rozstrzygnięcia niebywałego i okrutnego sporu na łonie Kościoła.

Posłuchaj na podcasty.polskieradio.pl >>>

"Żubura" to nieoczywisty tytuł z odmiany gwary poznańskiej

Już sam tytuł książki jest intrygujący.  - "Żubura" to rzeczywiście słowo dziwne. W słowniku jest słowo z gwary poznańskiej "żybura", które oznacza mętną, brudną wodę. Czasami nazywamy tak nieudaną zupę zrobioną ze wszystkiego, albo czarną, mocną kawę zaparzoną po turecku - mówi Rafał Grupiński. Słowo "żubura" jest odmianą regionalną poznańskiej gwary. - Tak się mówiło w moim miasteczku, we Wronkach - opisuje autor. 

Książka ma dwie ramy historyczne: jedna to czas od I wojny światowej na północnej prowincji wielkopolskiej, ta część trwa do początku lat 60. Z kolei druga warstwa opowieści to starożytna północna Afryka, Kartagina, początek V wieku, to czasy świętego Augustyna, który wtedy był biskupem Hippony, a jednocześnie był jednym z najsłynniejszych biskupów i kaznodziejów północnej Afryki. 

Książka z wplecionymi fragmentami pamiętników dziadka 

Czy to dwie powieści w jednej książce? W tej pierwszej jest dużo historii Wielkopolski, ale i Polski. - Ta historia zaczyna się od śmierci młodego hrabicza Oporowskiego. Został zamordowany zaraz po powrocie z wojny w Kamerunie. Jak to w zaborze pruskim, był wcielony do wojska niemieckiego, a Niemcy prowadzili wojnę również w Afryce. I tu taki paradoks: przeżył zawieruchę wojenną i zginął u progu niepodległości. 

Historię jego zabójstwa opowiada z własnej perspektywy również morderca, ale i inne osoby. Rafał Grupiński wplótł w treść książki fragmenty historii, pochodzących z pamiętników jego dziadka, który był wywiadowcą w powstaniu wielkopolskim. Kilka scenek pochodzi również lokalnych kronik Wronek. 

Czytaj także:

• Minimalistyczna ekstremalność w cieniu nagrody Bookera. Kim jest David Szalay?
• O konflikcie króla z biskupem Stanisławem, czyli "Śmiały" Elżbiety Cherezińskiej

***

Tytuł audycji: Rozmowy o zmroku

Prowadzenie: Wacław Holewiński

Gość: Rafał Grupiński (autor powieści "Żubura")

Data emisji: 10.11.2025

Godz. emisji: 22.30

zch/id