Zawsze na posterunku
"Niech nikt się nie cieszy i nie czeka, żebym ja poszła na emeryturę. Jestem z tych, co umierają na posterunku" – mówiła Zofia Hertz. Odeszła dwadzieścia lat temu – w czerwcu 2003 roku. Już niedługo, pod koniec lutego, przypadać będzie 113. rocznica jej urodzin.
Właśnie w tych dniach ukazuje się książka Kamili Łabno-Hajduk "Zofia Hertz. Życie na miarę Kultury" – biografia pierwszej kobiety pełniącej w międzywojennej Polsce funkcję notariusza, żołnierza Armii Andersa, po wojnie emigrantki, która współtworzyła paryską "Kulturę" oraz Instytut Literacki we Francji.
>>>Posłuchaj także nagrań związanych z Zofią Hertz w serwisie specjalnym Polskiego Radia "Radia Wolności">>>>>
- Chciałam prześledzić losy osoby, która, gdyby nie pewne zrządzenia losu, nie trafiłaby na tę polską wyspę w Maison-Lafitte i prawdopodobnie nie zapisałaby się tak szczególnie czy w historii dziejów, czy w historii literatury, jak w przypadku ludzi pióra. W przypadku poetów, eseistów, prozaików pióro daje ten rodzaj nieśmiertelności, którego nie daje codzienna, urzędnicza praca. Przypomnę, że Zofia Hertz notariuszem była przez krótki czas. Kilka miesięcy po zdaniu przez nią egzaminu na notariusza wprowadzono cenzus wieku i wymóg skończenia studiów prawniczych, których ona nie ukończyła - tłumaczyła Kamila Łabno-Hajduk.
Pracowita i lojalna
Pisząc biografię Zofii Hertz, szukała ona odpowiedzi na pytanie, co takiego zobaczył w jej bohaterce Jerzy Giedroyc i dlaczego to z nią chciał związać swoje zawodowe losy.
- Nie bała się ciężkiej pracy, była osobą "dobrze naoliwioną". Giedroyc bardzo cenił w niej również lojalność. Redaktor był znany z wysokich wymagań wobec ludzi, a Zofia Hertz bardzo szybko dała się poznać jako ktoś, kto będzie okazywać całkowitą lojalność. Gdy stanęła przed wyborem, czy współpraca z Jerzym Giedroyciem, czy małżeństwo z Zygmuntem Hertzem, powiedziała mężowi: "Jak chcesz, to wracaj. Ja zostaję" - podkreślała autorka.
>>>Zobacz serwis specjalny Polskiego Radia poświęcony Jerzemu Giedroyciowi>>>>>
Zapytana pod koniec życia, czy nigdy nie tęskniła za Polską, Zofia Hertz odpowiedziała: "Tęskniła? Jesteśmy przecież wciąż w Polsce, gdzie byśmy nie byli".
29:36 2023_01_31 21_30_49_PR2_Rozmowy_po_zmroku.mp3 Kamila Łabno-Hajduk o swojej książce "Zofia Hertz. Życie na miarę Kultury"(Rozmowy po zmroku/Dwójka)
W audycji usłyszeliśmy także samą Zofię Hertz. Były to fragmenty wywiadu nagranego z nią przez Hannę Marię Gizę we Francji w 2000 roku.
***
Kamila Łabno-Hajduk (ur. 1989) – doktor nauk humanistycznych, historyk i politolog. Stypendystka Jerzy Peterkiewicz Educational Foundation (2014) i Fundacji z Brzezia Lanckorońskich (2016). Laureatka Nagrody Miasta Kraków (2021). Interesuje się dziejami polskiej emigracji powojennej. Biografia Zofii Hertz jest jej debiutem książkowym.
[źródło: Wydawnictwo KEW]
***
Tytuł audycji: Rozmowy po zmroku
Rozmawiała: Dorota Gacek
Gość: Kamila Łabno-Hajduk (autorka książki "Zofia Hertz. Życie na miarę Kultury)
Data emisji: 31.01.2023
Godzina emisji: 21.30
uk/pg
