"Maleńki znak", "Embarras", "Powrócisz tu", "Tych lat nie odda nikt", "Już nie ma dzikich plaż" - te piosenki nucą pokolenia. Wszystkie zostały wyśpiewane przez Irenę Santor, określaną mianem pierwszej damy polskiej piosenki. Artystka w grudniu skończyła 90 lat. - Przyszłość przede mną - podkreślała w Polskim Radiu.
43:31 2025_01_02 19_10_39_PR2_O_wszystkim_z_kultura.mp3 Pierwsza dama polskiej piosenki. Irena Santor na dobry początek 2025 roku (O wszystkim z kulturą/ Dwójka)
Pierwsze kroki Ireny Santor
Już od najmłodszych lat przejawiała zainteresowania muzyczne. Beztroskie lata wczesnego dzieciństwa przerwał wybuch wojny. - Cieszę się, że mogłam wyjść z tego jako tako cało, żyć, być i się rozwijać, bo najbardziej interesuje mnie istnienie - to, by być na świecie. To z tym łączy się wszystko, mogę zdobyć, cokolwiek tylko będę chciała, na ile będzie mnie stać - opowiadała na antenie Polskiego Radia.
Czytaj także:
Z Polanicy przez "Mazowsze" na ogólnopolską estradę
Irena Santor została osierocona jako zaledwie szesnastolatka. W 1948 roku zamieszkała w Polanicy-Zdroju, gdzie zauważył ją przebywający w uzdrowisku dyrygent i dyrektor Opery Poznańskiej Zdzisław Górzyński. Talent młodej dziewczyny wywarł na muzyku duże wrażenie. Polecił ją Tadeuszowi Sygietyńskiemu, a ten przyjął do Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca "Mazowsze".
Angaż zmienił nie tylko jej zawodowe życie. Podczas występów w "Mazowszu" poznała swojego przyszłego męża, Stanisława Santora, skrzypka Orkiestry Polskiego Radia pod dyrekcją Stefana Rachonia.
Irena Santor w świecie filmu
Na początku swojej kariery, artystka dotknęła również świata filmu. W "Przygodzie na Mariensztacie" (1954) w reż. Leonarda Buczkowskiego, śpiewała tytułową piosenkę, podkładając głos pod grającą główną rolę Lidię Korsakównę. W późniejszych latach jej głos pojawi się m.in. w "Kopciuszku" (1961), "Gangsterach i filantropach" (1962), "Zakochanym kundlu" (1962) i "Przygodzie z piosenką" (1968). Swój talent pokazała także na scenie teatralnej. Wystąpiła na deskach warszawskich teatrów Ateneum i Syreny.
Polskie Radio domem Ireny Santor
W Polskim Radiu nawiązała współpracę z Władysławem Szpilmanem. Na jego zlecenie nagrała utwory "Maleńki znak" i "Embarras", za którą otrzymała pierwsze miejsce na 1. Międzynarodowym Festiwalu Piosenki w Sopocie. Dwa lata później miała wystąpić na rozpoczynającym się również po raz pierwszy Festiwalu w Opolu.
- Przez trzydzieści lat miałam trochę żalu do organizatorów festiwalu opolskiego, że nie zaprosili mnie do udziału w pierwszym festiwalu, aż przeczytałam książkę Jerzego Grygolunasa "Festiwale opolskie" z 1971 roku, z której dowiedziałam się, że organizatorzy mieli ochotę prosić mnie, żebym na tym festiwalu wystąpiła - mówiła dla Muzeum Polskiej Piosenki w Opolu.
- Ba! Nawet chcieli wysłać po mnie do Poznania samolot, bo ja wtedy właśnie miałam kontrakt w Poznaniu. Tylko że Estrada Poznańska chciała za to zbyt dużo pieniędzy i festiwal nie mógł sobie na to pozwolić! Bardzo żałuję, bo już nawet nie o występ mi chodzi, tylko o ten samolot! Minęła mnie taka okazja. Ktoś raz w życiu przysłałby po mnie samolot! – dodała żartobliwie.
Wielokrotnie nagradzana
Podczas swojej ponad siedemdziesięcioletniej kariery zdobyła szereg nagród. W 1991 roku podczas 28. KFPP w Opolu odebrała Nagrodę Honorową Grand Prix za "wybitne osiągnięcia w sztuce interpretacji piosenki". W 2002 roku podczas 39. MFP w Sopocie otrzymała Bursztynowego Słowika za całokształt twórczości. W latach 1994–2004 była przewodniczącą Stowarzyszenia Polskich Artystów Wykonawców Muzyki Rozrywkowej. W październiku 2024 roku Irena Santor otrzymała Honorowego Koryfeusza Muzyki Polskiej za całokształt działalności.
Jej piosenki były komponowane przez tak wybitne postaci, jak m.in. Władysław Szpilman, Jeremi Przybora, Henryk Wars, Jerzy Wasowski, Wojciech Młynarski, Agnieszka Osiecka, Jerzy "Duduś" Matuszkiewicz, Janusz Kondratowicz i Włodzimierz Korcz.
***
Tytuł audycji: O wszystkim z kulturą
Prowadzenie: Andrzej Zieliński
Gość: Irena Santor
Data emisji: 2.01.2025
Godz. emisji: 19.10
pg/zch
