Historia

Rozejm w Dywilinie. Rzeczpospolita największa w swoich dziejach

Ostatnia aktualizacja: 11.12.2023 05:40
Na mocy podpisanego 11 grudnia 1618 roku rozejmu państwo polsko-litewskie osiągnęło największe w swoich dziejach terytorium. Zygmunt III Waza stał się królem kraju, którego powierzchnia wynosiła blisko milion kilometrów kwadratowych.
Król Polski Władysław IV Waza
Król Polski Władysław IV WazaFoto: Wikipedia/ domena publiczna

Początek XVII wieku był trudnym czasem dla Rosji. Po wygaśnięciu dynastii Rurykowiczów kraj opanowała anarchia, która przeszła do historii pod nazwą Wielkiej Smuty. Słabość Moskwy wykorzystała najpierw polska magnateria, a później także król Zygmunt III Waza, obsadzając na rosyjskim tronie kolejnych figurantów. W 1610 roku Polacy na krótko opanowali nawet Kreml. Wkrótce wybuchł bunt, polska załoga została zlinczowana, na nowego cara wybrano zaś bojara Michała Romanowa.

To nie był koniec rosyjskich problemów. Słabość sąsiada wykorzystała również Szwecja, wkraczając w 1610 roku do Rosji. Wojna toczyła się przez siedem długich lat. Zakończył ją dopiero traktat w Stołbowie. Porozumienie było dotkliwe dla Moskwy. Szwedzi wycofali się, ale zatrzymali tereny wzdłuż Zatoki Fińskiej. Otrzymali także potężną kontrybucję wojenną.

- Rzeczpospolita wciąż zajmowała tereny Księstwa Moskiewskiego. Polacy nie pogodzili się z serią wydarzeń z lat 1612-1613 uważając je za pasmo nieszczęśliwych epizodów. Podpisanie traktatu w Stołbowie było bardzo niekorzystne dla Polski – mówiła prof. Teresa Chynczewska – Hennel w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Kronika polska" p.t. "Pokój w Dywilinie".

Dlaczego traktat był niekorzystny dla Polski? Posłuchaj audycji "Pokój w Dywilinie".

Królewicz Władysław IV Waza nie porzucił marzeń o carskiej koronie, obiecanej mu przez bojarów w układzie podpisanym w 1610 roku. Uważał, że jego prawa do moskiewskiego tronu zostały potwierdzone w 1611 roku, kiedy to carowie Wasyl Szujski i jego brat Dymitr, złożyli hołd jego ojcu - Zygmuntowi III Wazie. W grudniu 1613 roku Władysław obwołał się carem i Wielkim Kniaziem Wszechrusi. Na wiosnę 1617 roku wyruszył na Moskwę. Na czele wojsk polskiego królewicza stanął hetman litewski Jan Karol Chodkiewicz.

Który słynny hetman odmówił udziału w tej wyprawie i dlaczego? Dowiedz się tego z audycji "Pokój w Dywilinie".

Posłuchaj
04:41 O wyprawie Władysława IV Wazy i traktacie w Dywilinie mówiła prof. Teresa Chynczewska - Hennel w audycji Andrzeja Sowy pt. "Pokój w Dywilinie". (PR, 0 O wyprawie Władysława IV Wazy i traktacie w Dywilinie mówiła prof. Teresa Chynczewska - Hennel w audycji Andrzeja Sowy pt. "Pokój w Dywilinie". (PR, 3.03.2006)

 

Wyprawa na Rosję

Początkowo wojska polskie odnosiły sukcesy, przesuwając się coraz bliżej Moskwy. W październiku 1618 roku rozpoczęto szturm Moskwy. W tym celu ściągnięto posiłki kozackie w liczbie 20 000 tysięcy Zaporożców. Mimo to nie udało się złamać oporu moskiewskiego. Przystąpiono więc do rokowań, które zakończyły się podpisaniem 11 grudnia 1618 roku rozejmu we wsi Dywilino.

Jak wyglądała wyprawa na Moskwę? Posłuchaj audycji "Imperium polskie".

Posłuchaj
60:13 Prof. Jolanta Choińska-Mika oraz dr Michael Morys-Twarowski mówili o Polsce jako imperium w audycji Hanny Marii Gizy w audycji "Imperium polskie". (P Prof. Jolanta Choińska-Mika oraz dr Michael Morys-Twarowski mówili o Polsce jako imperium w audycji Hanny Marii Gizy w audycji "Imperium polskie". (PR, 20.02.2016)

 

Podpisanie rozejmu

Rozejm z carem Mikołajem I Romanowem podpisano na 14,5 roku, a więc miał obowiązywać do 1633 roku. Na mocy tego traktatu Rzeczpospolita i Rosja miały powstrzymać się od wzajemnych napaści oraz zrezygnować z nowych warowni.

Do Polski wróciła ziemia smoleńska, siewierska i czernihowska, czyli te terytoria, które utracił Zygmunt Stary. Władysław IV Waza nie zrzekł się tytułu cara i nie zwrócił Moskwie łupów wojennych. Na mocy rozejmu w Dywilinie, Zygmunt III Waza, stał się władcą największego państwa w Europie - powierzchnia Rzeczpospolitej wynosiła blisko milion kilometrów kwadratowych. Ponadto porozumiano się co do kwestii wymiany jeńców.

Podpisując traktat, Rosja uniknęła dalszego podboju państwa. Podpisany rozejm w Dywilinie pokazał, że Rzeczpospolita w praktyce nie jest zdolna do dalszej ekspansji na wschodzie. Warunki rozejmu nie zostały dotrzymane. Jesienią 1632 roku, po śmierci Zygmunta III Wazy, Rosja rozpoczęła działania wojenne.

seb/bm


Czytaj także

Konfederacja barska. Żałosne skutki szlachetnego zrywu

Ostatnia aktualizacja: 29.02.2024 05:40
Ten zbrojny związek przedstawicieli stanu szlacheckiego był pierwszym w Polsce powstaniem narodowym - taką opinię o konfederacji barskiej ma część historyków. Została ona zawiązana w podolskim Barze 256 lat temu, 29 lutego 1768 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Konfederacja tarnogrodzka – szlachta przeciw Sasom

Ostatnia aktualizacja: 26.11.2020 05:35
26 listopada 1715 roku zawiązała się konfederacja tarnogrodzka. Szlachta wystąpiła przeciwko królowi Augustowi II Mocnemu i pobytowi wojsk saskich w Rzeczpospolitej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Polska i Litwa tworzą Rzeczpospolitą Obojga Narodów

Ostatnia aktualizacja: 02.12.2017 14:32
Zawarcie Unii Lubelskiej między Polską a Litwą w 1569 roku zapoczątkowało wielowiekową historię powstałego wówczas nowego organizmu politycznego na mapie Europy Rzeczpospolitej Obojga Narodów. W swojej historii państwo miało rekordową w skali kontynentu powierzchnię blisko miliona kilometrów kwadratowych.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Najważniejszy rozejm XVII wieku

Ostatnia aktualizacja: 21.11.2018 19:29
Mija okrągła rocznica podpisania traktatu pokojowego z Rosją w 1618 roku. Kończył on wojnę, podczas której Polacy zdobyli Moskwę i obalili cara.
rozwiń zwiń