Historia

Winston Churchill. Polityk, strateg, wybitny mówca

Ostatnia aktualizacja: 24.01.2024 05:35
59 lat temu, 24 stycznia 1965 roku zmarł Winston Churchill, polityk i strateg, dwukrotny premier Zjednoczonego Królestwa, wybitny mówca, a także pisarz nagrodzony w 1953 roku literacką Nagrodą Nobla. W 2002 roku wygrał plebiscyt BBC na najwybitniejszego Brytyjczyka w historii.
Winston Churchill
Winston ChurchillFoto: PAP/DPA

W inauguracyjnym wystąpieniu przed Izbą Gmin premier Winston Churchill oznajmił, że nie ma nic narodowi do zaoferowania, "tylko krew, trud, łzy i pot".

Kolejno pełnił funkcje: ministra do spraw handlu, ministra spraw wewnętrznych oraz I Lorda Admiralicji.

Od 1932 roku bardzo mocno krytykował politykę rządów brytyjskich względem Niemiec. Był przeciwnikiem ugodowej polityki Neville'a Chamberlaina wobec Adolfa Hitlera. Uważał, że wobec szantażu nie należy się uginać i trzeba twardo stać w obronie swoich interesów, a interesem Wielkiej Brytanii było powstrzymanie ekspansji niemieckiej.


Posłuchaj
29:47 postacie xx wieku.mp3 Winston Churchill - audycja z cyklu "Postacie XX wieku". Komentarz historyka Michała Leśniewskiego. (PR, 2000)

 

Objęcie urzędu premiera

W latach 1940-45 oraz 1951-55 był premierem Wielkiej Brytanii. Po raz pierwszy objął to stanowisko jeszcze podczas II wojny światowej. Nielubiany przez tradycjonalistów, jednak w momencie zagrożenia został doceniony jako ktoś, kto może natchnąć naród czy państwo wolą walki. Stanął na czele Wielkiej Brytanii w momencie dramatycznym i jednocześnie stał się współtwórcą wielkiej koalicji antyhitlerowskiej

Bitwa o Anglię

src="http://static.prsa.pl/2c9cd5d3-53ff-4dee-a5cd-62a56f784a73.file"

13 maja 1940 Churchill wygłosił przemówienie w Izbie Gmin, które przeszło do historii: - Mam do zaofiarowania jedynie krew, znój, pot i łzy. Pytacie, jaka będzie nasza polityka? Odpowiadam, będziemy prowadzili wojnę na morzu, lądzie i w powietrzu całą nasza potęgą i wszystkimi siłami jakich może użyczyć nam Bóg. Wojnę przeciwko potwornej tyranii, jakiej nie znają dotąd mroczne, żałosne dzieje zbrodni człowieczych.


Posłuchaj
00:24 Bitwa o Anglie Winston Churchill mówi o Bitwie o Anglię, przemówienie z 1940 roku. (BBC)

 

Posłuchaj archiwalnych przemówień Winstona Churchilla w serwisie - Radia Wolności >>>

W sierpniu 1941 roku, wspólnie z prezydentem Stanów Zjednoczonych Franklinem Delano Rooseveltem, Churchill podpisał Kartę Atlantycką, która miała regulować stosunki międzynarodowe po wojnie. Zakładała ona między innymi, utrzymanie przedwojennego układu granic, równouprawnienie wszystkich państw i swobodny wybór formy rządów.

Churchill był też współautorem porządku jałtańskiego. W sprawach Polski poszedł na kompromis ze Stalinem i zgodził się na wyznaczenie wschodnich granic Polski w oparciu o tzw. linię Curzona.

Był zdecydowanym przeciwnikiem komunizmu i w ogóle ruchów lewicowych. Jednak kiedy Niemcy zaatakowały Związek Radziecki powiedział, że gotów jest paktować nawet z diabłem, żeby pokonać Hitlera. Dlatego zawarł porozumienie ze Stalinem.

Po 1945 roku uważał Związek Radziecki i komunizm za główne zagrożenie dla świata. Opowiadał się za ścisłą współpracą ze Stanami Zjednoczonymi.

Zimna wojna

5 marca 1946 w przemówieniu w Fulton uznał zależność państw Europy Wschodniej od ZSRR, a użyty po raz pierwszy przez niego zwrot "żelazna kurtyna" stał się synonimem zimnej wojny, podziału Europy i świata.

- Od Szczecina nad Bałtykiem do Triestu nad Adriatykiem zapadła żelazna kurtyna, dzieląc nasz Kontynent. Poza tą linią pozostały stolice tego, co dawniej było Europą Środkową i Wschodnią – wygłosił Churchill.

Posłuchaj
00:16 Zelazna kurtyna Przemówienie Winstona Churchilla w Fulton. (BBC, 5.03.1946)

 Był autorem licznych esejów historycznych oraz dwunastotomowego pamiętnika. W 1953 roku otrzymał literacką nagrodę "za mistrzostwo opisu historycznego i biograficznego, jak i doskonałe przemowy w obronie wysokich ludzkich wartości".

Zmarł 24 stycznia 1965 roku. 

W 2002 roku wygrał plebiscyt BBC na najwybitniejszego Brytyjczyka w historii.

mk


Czytaj także

Poczdam 1945. Stalin, Truman i Churchill dzielą Europę

Ostatnia aktualizacja: 02.08.2022 05:40
- Poczdam to było przypieczętowanie zwycięstwa Stalina w wojnie, moment największego triumfu Związku Sowieckiego w jego całej historii - stwierdził profesor Paweł Wieczorkiewicz, komentując obrady Wielkiej Trójki w Poczdamie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Churchill, Truman, Żukow. Posłuchaj, co mówili w dniu zakończenia wojny

Ostatnia aktualizacja: 08.05.2021 06:00
- Keitel rzucił na nas nienawistne spojrzenie, usiadł na krawędzi krzesła i bez pośpiechu podpisał pięć egzemplarzy aktu bezwarunkowej kapitulacji Niemiec - mówił marszałek Gieorgij Żukow. Posłuchaj wyjątkowych, archiwalnych nagrań!
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Żelazna kurtyna". Przemówienie Winstona Churchilla w Fulton

Ostatnia aktualizacja: 05.03.2024 05:55
"Od Szczecina nad Bałtykiem do Triestu nad Adriatykiem opuściła się żelazna kurtyna w poprzek kontynentu" - mówił brytyjski premier w przemówieniu wygłoszonym 5 marca 1946 roku. Ten dzień zapoczątkował zimną wojnę.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Konferencja w Casablance. Preludium "wielkiej trójki"

Ostatnia aktualizacja: 14.01.2024 05:45
81 lat temu, 14 stycznia 1943 roku, w najgłębszej tajemnicy Winston Churchill i Franklin Delano Roosevelt spotkali się w świeżo zdobytej Casablance.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jak Churchill oddał Polskę Stalinowi

Ostatnia aktualizacja: 22.02.2024 05:55
80 lat temu, 22 lutego 1944 roku, premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill wygłosił w brytyjskiej Izbie Gmin przemówienie, które było faktycznym przyzwoleniem dla zaboru przez Związek Sowiecki większości wschodnich ziem Polski.
rozwiń zwiń