Historia

Galileusz. Astronom niesłusznie potępiony

Ostatnia aktualizacja: 21.02.2024 05:30
- Polemice z Galileuszem nadano w sposób niespodziewany charakter religijny. Astronom zdaniem uczonych kościelnych wkroczył na zastrzeżone tereny refleksji teologicznej - mówił ks. prof. Jan Sochoń. 21 lutego 1632 roku Galileusz opublikował "Dialog o dwóch najważniejszych systemach świata: ptolemeuszowym i kopernikowym".
Galileusz przed rzymską inkwizycją, Cristiano Banti.
"Galileusz przed rzymską inkwizycją", Cristiano Banti. Foto: wikipedia/public domain

Włoch był wybitnym astronomem, potwierdził obrót Słońca dookoła własnej osi, fakt określony i przewidziany w teorii Mikołaja Kopernika. Ponadto odkrył prawo ruchu wahadła i swobodnego spadania ciał. Zbudował lunetę i zastosował ją do obserwacji astronomicznych.

Proces Galileusza

Po opublikowaniu "Dialogu o dwóch najważniejszych systemach świata: ptolemeuszowym i kopernikowym" astronom został oskarżony przez inkwizycję o złamanie zakazu o głoszeniu teorii heliocentrycznej z 1615 roku. W 1633 roku trybunał inkwizycyjny wpisał to dzieło na listę ksiąg zakazanych i zmusił Galileusza do odwołania swoich poglądów. Wydano wyrok, co do którego sędziowie mieli podzielone zdania. Spośród dziesięciu trzech kardynałów odmówiło jego podpisania. 

Nauka Galileusza została potępiona przez Kościół i astronom do końca życia pozostał w uwięzieniu, które miało postać aresztu domowego. Przez cały ten czas mógł kontynuować pracę naukową i zdążył jeszcze przed śmiercią napisać dwie książki. Galileusz zmarł w wieku 77 lat.

- Skazanie nie miało wiele wspólnego z astronomią. Było raczej skazaniem typu formalno-prawnego, związanym ze złamaniem pewnej obietnicy, o której nie wiemy, czy naprawdę została złożona - mówił fizyk prof. Andrzej Hennel.

Głośny proces Galileusza i potępienie przez Kościół wszystkich teorii, które podważały obowiązujący pogląd, że wszystkie ciała niebieskie krążą wokół Ziemi, spowodowały, że książka Mikołaja Kopernika "O obrocie ciał niebieskich", 73 lata po śmierci autora, została oficjalnie zakazana. Trafiła ona na Indeks Ksiąg Zakazanych, czyli do spisu publikacji, których czytanie i posiadanie było zabronione pod groźbą ekskomuniki.

Dopiero 30 października 1992 roku Watykan ogłosił oficjalną rehabilitację Galileusza. Jan Paweł II uznał, że Kościół popełnił błąd, potępiając włoskiego astronoma.

Gigant astronomii

Trudno powiedzieć, które osiągnięcie Galileusza było najważniejsze. Jak twierdzi astrofizyk dr Stanisław Bajtlik, z punktu widzenia astronoma z pewnością było to skonstruowanie teleskopu. Galileusz potrafił stworzyć prosty układ soczewek zainstalowanych na końcach rury, który skierował w niebo i dzięki temu zobaczył kratery na księżycu oraz księżyce Jowisza. Zobaczył, że krążą one wokół tej planety niczym planety krążące wokół słońca.

- Okazało się, że to, co było przedstawiane jako doskonałe, a więc sferycznie gładkie, jest chropowate - mówił dr Stanisław Bajtlik - To, co było przedstawiane jako niezmienne, jest zmienne, gwiazdy i planety się poruszają, inne planety mają księżyce jak ziemia, a te krążą wokół nich na podobieństwo obrotu planet wokół słońca. Wszystko to było prawdziwą rewolucją - dodawał.


Posłuchaj
06:05 sprawa galileusza____9550_94_i.mp3 O szczegółach procesu Galileusza opowiada fizyk prof. Andrzej Hennel. (PR, 6.12.1994)

 

Nic dziwnego, że kiedy Galileusz zaprezentował swój teleskop ówczesnym władzom, ich reakcja polegała na całkowitym odrzuceniu. Oskarżono Galileusza o to, że to, co widać, jest pochodną konstrukcji samego urządzenia.

mk

Czytaj także

Jan Heweliusz – książę astronomii z Gdańska

Ostatnia aktualizacja: 28.01.2016 06:03
Mniej znany od Kopernika, ale nie mniej zasłużony dla rozwoju astronomii: gdański astronom Jan Heweliusz jest twórcą naukowej wiedzy o Księżycu.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Mikołaj Kopernik. Człowiek, który wstrzymał Słońce

Ostatnia aktualizacja: 19.02.2024 06:00
- Jest najbardziej znanym Polakiem na świecie - mówił prof. Paweł Wieczorkiewicz na antenie Polskiego Radia. 551 lat temu urodził się Mikołaj Kopernik, astronom, twórca teorii heliocentrycznej, kanonik, prawnik, matematyk, lekarz, ekonomista.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jan z Głogowa. Średniowieczny erudyta, nauczyciel Kopernika

Ostatnia aktualizacja: 11.02.2024 05:35
Uczony ten, zmarły 11 lutego 1507 roku w Krakowie, był jednym z najtęższych umysłów przełomu średniowiecza i renesansu w Europie. W obrębie jego zainteresowań znajdowało się wiele dziedzin nauki. Poglądy Jana wpłynęły na jednego z uczniów - Mikołaja Kopernika.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Galileusz jest niewinny! Rehabilitacja astronoma

Ostatnia aktualizacja: 31.10.2023 05:45
31 października 1992 roku Watykan przedstawił oficjalne stanowisko w tzw. sprawie Galileusza, astronoma skazanego przez trybunał inkwizycyjny w 1633 roku. Jan Paweł II uznał, że Kościół popełnił błąd, potępiając włoskiego uczonego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jerzy Joachim Retyk. To dzięki niemu świat poznał Kopernika

Ostatnia aktualizacja: 16.02.2024 05:50
Niemiecki uczony przez trzy lata namawiał polskiego astronoma do opublikowania przełomowego dzieła o ładzie heliocentrycznym. Wynikiem namów było sporządzenie przez Retyka streszczenia dzieła toruńskiego uczonego, które stało się popularniejsze od oryginału "O obrotach sfer niebieskich". Dziś mija 510. rocznica urodzin Georga Joachima Retyka.
rozwiń zwiń