Stan wojenny w archiwach Polskiego Radia

Ostatnia aktualizacja: 14.12.2022 08:45
- Drzwi się otwierają, bardzo energicznie wchodzi grupa 20, może 25 żołnierzy, uzbrojonych, prowadzonych przez pana w ciemnym płaszczu. Stanęli w holu, miny smutne, bardzo poważne, a ja zażartowałem: no co, nie dają wam spać, tylko ćwiczą o tej porze? Milczenie. Wtedy podszedł ten pan w długim, czarnym płaszczu i powiedział: radzę wam, żebyście już wyszli, bo za chwilę zamykamy te drzwi - opowiadał w archiwalnym nagraniu Ksawery Jasieński, spiker Polskiego Radia. Z chwilą wprowadzenia stanu wojennego Polskie Radio i Telewizja Polska zostały objęte pełną kontrolą przedstawicieli Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego. 
Wojciech Jaruzelski
Wojciech JaruzelskiFoto: NAC

W dniu 41. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego sięgnęliśmy do archiwalnych nagrań Polskiego Radia z tego, pełnego nałożonych na społeczeństwo ograniczeń, czasu. Zakazane zostały m.in. strajki i zgromadzenia, zawieszono funkcjonowanie związków zawodowych i większości organizacji społecznych, poddano militaryzacji szereg dziedzin gospodarki narodowej.

Nieustające komunikaty

13 grudnia w przestrzeni medialnej, obok wystąpienia gen. Jaruzelskiego, funkcjonowały tylko przerywane muzyką komunikaty Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz obwieszczenie o wprowadzeniu stanu wojennego. "Kierując się potrzebą zapewnienia wzmożonej ochrony podstawowych interesów państwa i obywateli, w celu stworzenia skutecznej ochrony spokoju, ładu i porządku publicznego oraz przywrócenia naruszonej dyscypliny społecznej (...) Rada Państwa wprowadziła stan wojenny" - brzmiała uchwała.

PR i TVP pod pełną kontrolą 

Z chwilą wprowadzenia stanu wojennego Polskie Radio i Telewizja Polska zostały objęte pełną kontrolą przedstawicieli Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego. Wprowadzono pełną blokadę informacji. Budynki radia i telewizji zostały przejęte i obstawione przez wojsko. Same instytucje zmilitaryzowano. To oznaczało, że każde polecenie służbowe stawało się rozkazem. Żaden pracownik, podobnie jak żołnierz, nie mógł nie wykonać rozkazu. Groziły za to kary, w teorii do kary śmierci włącznie.

13 grudnia - zobacz serwis specjalny >>>>

Wszystko pod WRON 

Dla przeciętnego Polaka najbardziej szokujące było to, że prezenterzy telewizyjni występowali w wojskowych mundurach. Zamierzony efekt propagandowy był oczywisty: oto WRON sprawuje kontrolę nad każdym przejawem funkcjonowania państwa.

Stan wojenny w Polskie Radio >>>>

Z dziennikarzy starano się czynić bezwolne narzędzia. Dokonywano tego dzięki tzw. weryfikacjom, w trakcie których specjalne kolegia oceniały dorobek, a przede wszystkim polityczną postawę dziennikarzy. Wyrzucano z pracy, degradowano lub urlopowano (zależnie od skali przewin) tych, którzy przez ostatnie 16 miesięcy stanęli po stronie "Solidarności" i mieli odwagę otwarcie wyrażać wątpliwości wobec słuszności wprowadzenia stanu wojennego.


Posłuchaj
29:26 2022_12_13 21_31_12_PR2_Rozmowy_po_zmroku.mp3 Stan wojenny w archiwach Polskiego Radia (Rozmowy po zmroku/Dwójka)

***

Tytuł audycji: Rozmowy po zmroku

Rozmawiał: Michał Nowak

Data emisji: 13.12.2022

Godzina emisji: 21.30

kor

Czytaj także

Pacyfikacja kopalni "Wujek". Próby osądzenia odpowiedzialnych za śmierć górników

Ostatnia aktualizacja: 21.11.2023 05:40
21 listopada 1997 roku Sąd Wojewódzki w Katowicach uniewinnił byłych milicjantów oskarżonych o spowodowanie śmierci górników z kopalni "Wujek" na początku stanu wojennego. Był to pierwszy proces w tej sprawie po upadku komunizmu. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Piotr Dmitrowicz: Jan Paweł II upomniał się o "milczący Kościół"

Ostatnia aktualizacja: 22.10.2022 21:55
- Inauguracja tego pontyfikatu to był niesamowity dzień i zapowiedź tego, czym ten pontyfikat będzie. To słowa Jana Pawła II "nie lękajcie się" skierowane do wszystkich na świecie, ale przede wszystkim, jak sam papież mówił, chciał być głosem tych najsłabszych, którzy nie mają możliwości mówienia, obrony - mówił w Polskim Radiu 24 Piotr Dmitrowicz, dyrektor Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Tysiąclecia.
rozwiń zwiń