- W tym tygodniu obchodziliśmy 79. rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim.
- W związku z tym bohaterami tego wydania audycji "Dwie do setki" byli Janusz Korczak i Helena Merenholc.
- Próbkę jego stylu mamy w powieści radiowej "Pedagogika żartobliwa", według niego radio wówczas szukało nowego stylu. Głos miał docierać do dzieci, a przesłanie również do dorosłych, chodziło o pokazanie podmiotowości dziecka - mówiła o Januszu Korczaku Marta Ciesielska z Ośrodka Badań i Dokumentacji Korczakianum.
Janusz Korczak był lekarzem, pisarzem i pedagogiem, ale też radiowcem: w latach trzydziestych jako Stary Doktor wygłaszał pogadanki o dzieciach i ich sprawach w Polskim Radiu. Dekadę później do radia trafiła Helena Merenholc - psycholog dziecięca i pedagog, a w latach 1949 - 1981 kierownik literacki Redakcji Audycji Dziecięcych w Polskim Radiu.
Janusz Korczak to Henryk Goldszmit
Marta Ciesielska, kierownik Ośrodka Badań i Dokumentacji Korczakianum, mówiła, że ważne jest, aby wracać do prawdziwego nazwiska Janusza Korczaka. - Pisał tylko po polsku, pamiętajmy, że to była bardzo złożona osobowość o ciekawej biografii. Korczak zginął dlatego, że był Żydem, naprawdę nazywał się Henryk Goldszmit. Nie zamykajmy go w przeszłości, próbujmy ogarnąć cały jego dorobek, dysponujemy całą jego spuścizną - zaznaczyła.
Łączenie teorii z praktyką
Dodała, że są to teksty bardzo różnego rodzaju. - Najpierw były to humoreski, ale bardzo wcześnie w jego pisarstwie ujawniło się to, co było dla niego ważne. Potem publikował również w pismach medycznych i dla pedagogów. Wielką siłą jego pisarstwa było łączenie teorii z praktyką, bywał lekarzem rodzinnym. Wychodził od tego, co jest, i tego, co być może, był mistrzem analizy - mówiła Marta Ciesielska.
118:28 2022_04_23 15_00_46_PR2_Dwie_do_setki.mp3 "Janusz Korczak i Helena Merenholc byli ludźmi radia" (Dwie do setki/Dwójka)
Radio jako nowe medium
Ośrodka Badań i Dokumentacji Korczakianum mieści się w dawnym Domu Sierot, w którym działał Janusz Korczak. - Tutaj bywała również Helena Merenholc, jej rodzina wcześniej wsparła budowę tego domu. Jej przedwojenna biografia jest związana z psychologią i pracą w poradni. Po wojnie to już było radio, które przed wojną pojawiło się także w życiu Janusza Korczaka jako nowe medium - mówiła Marta Ciesielska.
Najważniejszy jest dialog
Wskazała, że Korczak również jako pisarz orientował się na żywą mowę, interesował go dialog. - Gdy okrzepła redakcja dla odbiorcy dziecięcego i młodzieżowego, pojawiła się propozycja 15-minutowej audycji. Mimo sukcesu u słuchaczy został z radia zwolniony, po przerwie jednak wrócił do radia w 1938 roku i pracował nawet jeszcze we wrześniu 1939 roku - powiedziała.
O radiowej działalności Janusza Korczaka i Heleny Merenholc opowiadali również: Olga Szymańska z Żydowskiego Instytutu Historycznego, Mateusz Szczepaniak z Muzeum Polin oraz kompozytor i pianista Maciej Małecki.
Nie zabrakło fragmentów słuchowisk oraz audycji stworzonych i poświęconych bohaterom audycji.
Czytaj też:
***
Janusz Korczak został wyrzucony przez Niemców z warszawskiego getta 5 sierpnia 1942 roku. Stanął na czele 200 podopiecznych z domu sierot, którzy zostali skierowani do punktu przeładunkowego na ulicy Stawki. Następnego dnia wszyscy zginęli w krematoriach obozu koncentracyjnego w Treblince. Choć proponowano mu uwolnienie i możliwość osobistego ratunku, nie opuścił swoich podopiecznych. Złożył ofiarę z własnego życia.
- Do końca trzymał dzieci za ręce, zginął razem z nimi. Odszedł w wytartym mundurze polskiego lekarza wojskowego, który włożył w dniu wejścia Niemców do Warszawy i nosił ostentacyjnie, aż do śmierci - mówił ksiądz Jan Twardowski w homilii wygłoszonej podczas mszy św. w kościele Sióstr Wizytek w Warszawie 29 grudnia 1971 roku.
Posłuchaj o Januszu Korczaku w serwisie specjalnym Radia Wolności>>>
***
Tytuł audycji: Dwie do setki
Prowadzili: Monika Zając i Roch Siciński
Goście: Marta Ciesielska (kierownik Ośrodka Badań i Dokumentacji Korczakianum), Olga Szymańska (Żydowski Instytut Historyczny), Mateusz Szczepaniak (Muzeum Polin), Maciej Małecki (kompozytor i pianista)
Data emisji: 23.04.2022
Godzina emisji: 15.00
mo
