- Francuski mistrz fortepianu, amerykański mistrz batuty i Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia wystąpili podczas koncertu, który transmitowaliśmy z Katowic w audycji "Filharmonia Dwójki".
- W programie wieczoru m.in. utwory Henry'ego Purcella, Beli Bartoka i George'a Gershwina.
- W przerwie koncertu wysłuchaliśmy rozmów z dyrygentem Leonardem Slatkinem i pianistą Jeanem-Eflamem Bavouzetem.
- Z artystami spotkał się Karol Furtak.
Leonard Slatkin podkreśla wagę brzmienia w muzyce
Dyrygent Leonard Slatkin mówił o tym, którą tradycję muzyki symfonicznej ubiegłego wieku uznaje za najbardziej interesującą. - Miałem kiedyś nauczyciela, który twierdził, że muzyka zawiera w sobie trzy elementy: melodię, harmonię i rytm. XX wiek dodał do nich jednak jeszcze jeden, który oczywiście zawsze w muzyce istniał, ale wcześniej nie przykładano do niego tak wielkiej wagi. Mam na myśli brzmienie - stwierdził.
Brzmienie i jego opozycja - dzieła Johna Cage’a
- Jeśli spojrzymy na twórczość Lutosławskiego, Pendereckiego, Ligetiego, Glassa i wielu, wielu innych, zrozumiemy, że oni rozszerzyli pojmowanie muzyki o ten dodatkowy wymiar brzmienia, który paradoksalnie oczywiście istniał od zawsze. Jednak to XX wiek przyniósł twórczość, która w całości jest oparta na brzmieniu i w końcu wykreował także opozycję tej twórczości. Dobrym tego przykładem są dzieła Johna Cage’a, czyli muzyka, która po prostu stworzona jest z ciszy - powiedział gość Dwójki.
19:31 2023_11_10 20_33_20_Dwojka_Filharmonia_Dwojki.mp3 Leonard Slatkin: muzyka to melodia, harmonia, rytm i brzmienie (Filharmonia Dwójki)
O zapożyczeniach w muzyce
Slatkin przybliżył również ideę programu koncertu. - Oczywiście każdy z twórców, po których dzieła sięgamy, jest w jakimś sensie kompozytorem indywidualnym. Ale jednocześnie w tych utworach każdy z nich patrzy na pewną muzyczną tradycję z perspektywy innego gatunku muzycznego, po prostu z innej artystycznej perspektywy - zaznaczył.
Purcell w aranżacji Brittena i Barbirollego
- Gramy coś, co w repertuarze orkiestr symfonicznych pojawia się już relatywnie rzadko - muzykę Henry’ego Purcella przetranskrybowaną i zaaranżowaną na orkiestrę symfoniczną przez innych: kompozytora Benjamina Brittena i dyrygenta (Sir) Johna Barbirollego. Potem wykonujemy III Koncert fortepianowy Beli Bartoka. To utwór zdecydowanie inny niż jego dwa poprzednie koncerty. W tym dziele Bartok spogląda w przeszłość. Dwa pierwsze to zdecydowanie patrzenie w przyszłość - mówił dyrygent.
George Gershwin nie był prekursorem
Koncert kończyła twórczość George’a Gershwina. - Mówi się, że to kompozytor, który naprawdę zmienił oblicze muzyki. To jednak tylko częściowo prawda. W 1924 roku skomponował swoją słynną "Błękitną rapsodię" i każdy myślał, że Gershwin wprowadził muzykę jazzową do świata wielkich estrad koncertowych. Tak naprawdę nie jest to zasługą Gershwina. Kilka lat wstecz inni kompozytorzy, w tym twórcy europejscy włączali elementy tej nowej, specyficznej stylistyki do swojej twórczości - powiedział Leonard Slatkin.
***
Program:
Henry Purcell Suita na smyczki (oprac. J. Barbirolli), Chaconne g-moll (ork. B. Britten); Bela Bartok III Koncert fortepianowy; Alan Hovhaness II Symfonia "Mysterious Mountain"; George Gershwin Amerykanin w Paryżu
wykonawcy: Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia, dyr. Leonard Slatkin, Jean-Efflam Bavouzet (fortepian)
Transmisja z NOSPR
***
Czyżby muzyczny XX wiek rozpoczął się w baroku? Jeżeli spojrzymy na źródła inspiracji muzyki neoklasycznej, okaże się, że jak najbardziej. Metafizyczna Chaconne Henry’ego Purcella natchnęła Benjamina Brittena do transkrypcji, ale z XVII-wiecznego geniusza Britten zaczerpnął znacznie więcej. Również wstecz patrzy Bartók, podsumowując swą twórczość w pisanym na łożu śmierci III Koncercie fortepianowym - przesyconym niezwykłą, cudownie piękną liryką. Z kolei Amerykanin ormiańskiego pochodzenia, Alan Hovhaness, sięga do chorałowej tradycji orientalnej, tworząc w II Symfonii przejmujące i tajemnicze dzieło. Czyżby najbardziej nowoczesnym kompozytorem miał okazać się - ze swą mieszanką stylizacji swingu i francuskiego charme’u - George Gershwin?
Jakub Puchalski/NOSPR
***
Rozmawiał: Karol Furtak
Goście: Leonard Slatkin (dyrygent), Jean-Eflam Bavouzet (pianista)
Data emisji: 10.11.2023
Godzina emisji: 20.30
Materiał wyemitowano w audycji "Filharmonia Dwójki".
pg/mo/kc