Portal Polskiego Radia SA
słuchaj
shopping_cart
Polskie Radio
Section05
Andrzej Nowak

Socjaliści i narodowcy. Dwie odpowiedzi Polaków na carską dominację w Królestwie Polskim

Kiedy w 1879 roku powstała "Narodna Wola", rosyjska organizacja rewolucyjna dążąca do obalenia caratu, Józef Piłsudski miał 12 lat. Dwa lata później, 13 marca 1881 roku, w wyniku zamachu narodników zginął od bomby rzuconej przez Polaka Ignacego Hryniewieckiego car Aleksander II. W 1885 roku przyszły marszałek podjął studia medyczne na Uniwersytecie w Charkowie i znalazł się w orbicie wpływów "Narodnej Woli". Zobacz więcej na temat:  Dorota Truszczak Andrzej Nowak historia Polski Józef Piłsudski Roman Dmowski

Rusyfikacja i represje w Królestwie Polskim po powstaniu styczniowym

Rusyfikacja i represje wobec mieszkańców Królestwa Polskiego i ziem zaboru rosyjskiego po powstaniu styczniowym (1863-64 roku) oraz minimalizm pozytywistów. O tym mówiliśmy w dwudziestej piątej odsłonie "Historii Żywej" poświęconej przez najbliższe miesiące wielowiekowym relacjom Polski z naszym wschodnim sąsiadem: od Rusi po Rosję. Zobacz więcej na temat:  Andrzej Nowak Dorota Truszczak historia Polski Rosja Powstanie Styczniowe

Powstanie styczniowe. Ostatni zryw Rzeczypospolitej "Trojga Narodów"

"Za wszystkie męki Polski, męki Litwy, w imieniu wszystkich naszej Rusi mąk, do bitwy bracia, do śmiertelnej bitwy. Zwyciężym, jeśli nie opuścim rąk" - śpiewali przy ogniskach, w obozowiskach uczestnicy powstania styczniowego skierowanego przeciwko Imperium Rosyjskiemu. Ten zryw jest uważany za najdłużej trwający i najbardziej masowy ruch niepodległościowy w XIX wieku. I także bardzo krwawo stłumiony. Zobacz więcej na temat:  Andrzej Nowak Dorota Truszczak historia Polski Powstanie Styczniowe

Spór o politykę margrabiego Aleksandra Wielopolskiego

Nowy car Rosji Aleksander II, 22 maja 1856 roku, odwiedził Warszawę. Władca był witany serdecznymi radosnymi okrzykami; zapewne mieszkańcy stolicy reagowali w ten sposób na reformy i odwilż. Car jednak podczas tej samej wizyty powiedział wprost, że Polska nie może liczyć na niepodległość. Swoją politykę rosyjski monarcha realizował za posrednictwem Aleksandra Wielopolskiego, którego do dziś jedni uważają za realistę, a inni za zdrajcę ideałów niepodległości. Zobacz więcej na temat:  historia Polski Aleksander II Dorota Truszczak Andrzej Nowak

Powstanie listopadowe i wojna 1831 roku. Jak do nich doszło?

Noc listopadowa, powstańcza gorączka, potem regularna wojna między Polską a Rosją, czyli powstanie listopadowe i wojna 1831 roku. Dlaczego trwająca prawie rok insurekcja upadła 21 października 1831 roku wraz z kapitulacją twierdzy Zamość? Czy zryw musiał się zakończyć klęską, represjami, ograniczeniem autonomii Królestwa Polskiego? Zobacz więcej na temat:  historia Polski Powstanie Styczniowe Dorota Truszczak Andrzej Nowak Rosja Europa

Królestwo Polskie 1815-1830. Prof. Nowak: ulga po latach wojennego wysiłku i zniszczeń

Czy powstaniu Królestwa Polskiego w 1815 roku towarzyszył taki sam entuzjazm jak powstaniu Księstwa Warszawskiego za czasów Napoleona? - Budziło to ulgę - mówi w Programie 1 Polskiego Radia prof. Andrzej Nowak. Polacy nie traktowali cara Aleksandra I jako zbawiciela, ponieważ cały czas mieli w pamięci tragiczne doświadczenia związane z Rosją. Zobacz więcej na temat:  historia Polski Rosja Dorota Truszczak Andrzej Nowak

Napoleon Bonaparte i Aleksander I. Który z nich dawał nadzieje na odzyskanie Polski?

Z kim były związane historyczne nadzieje na odzyskanie Polski? Z Napoleonem Bonaparte, przywódcą rewolucyjnej Francji, czy z Aleksandrem I, carem imperium rosyjskiego w latach 1801-1814? - Rywalizacja Napoleona z Aleksandrem otworzyła pewnego rodzaju przetarg na sprawę polską. W odpowiedzi na Księstwo Warszawskie Aleksander również musiał coś dać Polakom - mówi w Programie 1 Polskiego Radia prof. Andrzej Nowak. Zobacz więcej na temat:  historia Polski Rosja Francja Napoleon Bonaparte Dorota Truszczak Andrzej Nowak

Powstanie Kościuszkowskie i III rozbiór Polski

Nadworny poeta carycy Katarzyny II Wasilij Pietrow uczcił II rozbiór Polski z jesieni 1793 roku, tym razem tylko z udziałem Prus, specjalnym poematem zatytułowanym "Z okazji przyłączenia polskich prowincji". Natomiast imperatorowa uzasadniała wobec świata kolejny rozbiór Rzeczypospolitej tym, iż Polska to drugie obok Francji gniazdo rewolucyjne w Europie.  Zobacz więcej na temat:  Dorota Truszczak Andrzej Nowak Tadeusz Kościuszko rozbiory Polski historia Polski

Król Staś i caryca Katarzyna II. Co doprowadziło do porwania senatorów?

Czy Stanisław August Poniatowski był bohaterem, czy zdrajcą? O to spierają się pokolenia historyków, ilekroć pada jego nazwisko. Ostatni król Polski został osadzony na tronie z rozkazu swojej byłej kochanki - carycy Katarzyny II - w 1764 roku i był wobec niej bardzo uległy. Jakie relacje łączyły Królestwo z Imperium Rosyjskim? Zobacz więcej na temat:  Stanisław August Poniatowski caryca Katarzyna II historia Polski Rosja Dorota Truszczak Andrzej Nowak

RECENZJA "Wojna i dziedzictwo". Recepta prof. Andrzeja Nowaka na czas niepokoju

Wojna na Ukrainie toczy się od lutego, ale to niejedyna wojna, która dotyczy naszego kraju. Wojna z dziedzictwem europejskim, jak i polskim trwa bowiem na Zachodzie od lat. O tym, jaka jest przyczyna tych zagrożeń i jak należy się im przeciwstawić, pisze w monografii "Wojna i dziedzictwo. Historia najnowsza" prof. Andrzej Nowak. Zobacz więcej na temat:  Andrzej Nowak literatura magazyn 2022/2023 Rosja wojna na Ukrainie Ukraina

Lata 1667-1697. "Trzy dekady odprężenia w relacjach Polski i Rosji"

Ostatnie trzy dekady XVII wieku to czas schyłku panowania w Polsce Jana Kazimierza, a następnie Michała Korybuta Wiśniowieckiego do 1674 roku i Jana III Sobieskiego do 1696. - Był to okres, kiedy wydawało się, że relacje polsko-rosyjskie układają się w sposób względnie pokojowy - mówi w Programie 1 Polskiego Radia prof. Andrzej Nowak, historyk, publicysta, nauczyciel akademicki, sowietolog i autor "Dziejów Polski". Zobacz więcej na temat:  historia Polski Dorota Truszczak Andrzej Nowak Rosja Jan III Sobieski

Rzeczpospolita a sprawa kozacka. Od sojuszu w bitwie pod Chocimiem do Perejasławia

Od sojuszu w bitwie pod Chocimiem z Turkami w 1621 roku do Perejasławia, gdzie w 1654 roku Kozacy zdecydowali o poddaniu Ukrainy zwierzchności cara moskiewskiego. O tym mówiliśmy w jedenastej odsłonie "Historii żywej", poświęconej przez najbliższe miesiące wielowiekowym relacjom Polski z naszym wschodnim sąsiadem: od Rusi po Rosję. Zobacz więcej na temat:  historia Polski Dorota Truszczak Andrzej Nowak Stanisław Żółkiewski wojsko

Car Iwan Groźny i jego polityka "wybicia okna" do Europy Zachodniej

W 1547 roku 19-letni Iwan IV został carem moskiewskim. Był synem Wasyla III i Heleny Glińskiej, pierwszym władcą Rosji, który przyjął tytuł cara. Jego wieloletnie panowanie, do śmierci w 1584 roku, to niezwykle dynamiczny okres w rosyjskiej polityce wewnętrznej i zewnętrznej. Celem tej ostatniej było m.in. podporządkowanie sobie szlaków handlowych wiodących przez chanaty tatarskie na południowo-wschodnich granicach państwa. Zobacz więcej na temat:  historia Polski Dorota Truszczak Andrzej Nowak Stefan Batory Iwan Groźny

Wokół Smoleńska i Orszy - pierwsza ofensywa moskiewska

Wykorzystując śmierć króla Polski i wielkiego księcia litewskiego Kazimierza IV Jagiellończyka w czerwcu 1492 roku, wojska 52-letniego księcia moskiewskiego Iwana III Srogiego najechały wschodnie kresy Wielkiego Księstwa. To był kolejny etap budowania przez Iwana III największego państwa w Europie, rozciągającego się niemal od Dniepru do północnego Uralu. Taką spuściznę pozostawił swoim następcom u schyłku życia w 1505 roku. Zobacz więcej na temat:  historia Polski Litwa Rosja Kazimierz Jagiellończyk Smoleńsk Dorota Truszczak Andrzej Nowak Aleksander Jagiellończyk