Szymborska i Paderewski w Karolinie Północnej. Polska w sercu amerykańskiego Research Triangle

W czasie przedłużonego weekendu z okazji Święta Niepodległości w Karolinie Północnej odbyła się wyjątkowa seria wydarzeń poświęconych dwóm wybitnym postaciom polskiej kultury – Wisławie Szymborskiej i Ignacemu Janowi Paderewskiemu. W przestrzeni akademickiej, kulturalnej i polonijnej regionu Research Triangle, obejmującego miasta Raleigh, Durham i Chapel Hill, Polonia amerykańska oraz miejscowi miłośnicy kultury uczestniczyli w spotkaniach, wystawach i wykładach przypominających o bogactwie polskiego dziedzictwa.

Prof. Michał Rusinek

Ambasada RP w Waszyngtonie

Połączenie dwóch symboli polskości

Organizatorzy przedsięwzięcia postanowili połączyć dwa światy – poezji i muzyki – poprzez zestawienie twórczości noblistki Wisławy Szymborskiej oraz artystyczno-politycznego dorobku Ignacego Jana Paderewskiego. Choć dzieliło ich pokolenie i forma ekspresji, oboje łączyło głębokie zaangażowanie w sprawy polskie oraz wyjątkowa umiejętność docierania do ludzi ponad granicami.

Paderewski, światowej sławy pianista, kompozytor i jeden z architektów polskiej niepodległości, jest w Karolinie Północnej postacią dobrze znaną – jego nazwisko od lat pojawia się w lokalnych inicjatywach kulturalnych i edukacyjnych. Z kolei Wisława Szymborska, poetka nagrodzona literackim Noblem w 1996 roku, zyskuje w Stanach Zjednoczonych coraz większą popularność – zarówno w środowiskach akademickich, jak i wśród młodszych czytelników, odkrywających jej poezję w przekładach na język angielski.

Szymborska w cyfrowej odsłonie

Jednym z głównych punktów programu była inauguracja cyfrowej wystawy „Wisława Szymborska: 30 lat po Noblu” w kampusie North Carolina State University w Raleigh. Ekspozycja, przygotowana we współpracy z Fundacją Wisławy Szymborskiej, prezentowała dorobek poetki w formie interaktywnej – z wykorzystaniem nagrań, archiwalnych zdjęć i multimedialnych cytatów.

Otwarcie wystawy uświetnił profesor Michał Rusinek, były sekretarz poetki, a obecnie prezes Fundacji jej imienia. Jego wykład i rozmowa z uczestnikami wprowadziły publiczność w świat poezji Szymborskiej – ironicznej, refleksyjnej, ale jednocześnie głęboko humanistycznej. Wystawa była również okazją do przypomnienia, jak bardzo jej twórczość pozostaje aktualna w epoce cyfrowej: w prostych słowach potrafi mówić o złożonych sprawach, zachowując niezmienną świeżość języka i humoru.

Spotkanie z młodą Polonią

Kolejnym ważnym wydarzeniem był wieczór w Polskiej Szkole Sobotniej w Raleigh, gdzie prof. Rusinek spotkał się z polonijnymi dziećmi i młodzieżą. Spotkanie miało kameralny, ciepły charakter – rozmowa o poezji Szymborskiej przeplatała się z anegdotami o jej życiu i pracy. Profesor podkreślał, że poezja nie jest czymś odległym czy trudnym, ale może stać się bliskim sposobem mówienia o codzienności, emocjach i ciekawości świata.

Jak podkreślali organizatorzy, takie spotkania mają ogromne znaczenie dla młodego pokolenia Polonii – budują więź z językiem i kulturą, które w emigracyjnej codzienności łatwo mogą zejść na dalszy plan.

„Profesor Rusinek po raz kolejny udowodnił, że poezja Wisławy Szymborskiej potrafi przemówić zarówno do młodszych, jak i starszych odbiorców. Było to spotkanie pełne radości, inspiracji i wspólnego odkrywania polskich słów na nowo” – podkreślono w relacji Ambasady RP w Waszyngtonie.

We’ve just opened not one but two digital exhibitions about Wisława Szymborska at @NCState! If you’re in the Research Triangle, make sure to stop by Hunt Library — it’s a must-see celebration of 🇵🇱 @NobelPrize laureate’s wit and wisdom. @BogdanKlich pic.twitter.com/paGSwyuDoT

— Embassy of Poland U.S. (@PolishEmbassyUS) November 9, 2025

Paderewski – dźwięki i dziedzictwo

Drugim filarem programu były wydarzenia upamiętniające Ignacego Jana Paderewskiego, które nawiązywały do jego obecności w amerykańskiej historii. W Raleigh odbył się koncert poświęcony jego twórczości oraz dyskusja o roli, jaką odegrał w promocji Polski na świecie – jako artysta, filantrop i polityk.

Paderewski to postać symboliczna dla polsko-amerykańskich relacji. Jego działalność w USA na rzecz niepodległości Polski, kontakty z prezydentem Woodrowem Wilsonem i udział w kształtowaniu powojennej Europy są wciąż inspiracją dla środowisk polonijnych, które widzą w nim wzór patriotyzmu i dyplomacji poprzez kulturę.

Kultura jako most między pokoleniami

Wspólne świętowanie w Karolinie Północnej pokazało, że polska kultura może być żywym łącznikiem między pokoleniami i krajami. Od wystawy uniwersyteckiej po spotkanie w szkolnej sali – każde wydarzenie było dowodem, że polska poezja i muzyka potrafią jednoczyć ludzi, niezależnie od miejsca, w którym żyją.

Projekt zyskał wsparcie Ambasady RP w Waszyngtonie oraz lokalnych organizacji polonijnych, które od lat rozwijają w regionie edukację i kulturę polską. Dzięki takim inicjatywom, jak wystawa o Szymborskiej czy koncerty poświęcone Paderewskiemu, polska obecność w przestrzeni akademickiej i społecznej Karoliny Północnej staje się coraz bardziej widoczna.

Polska kultura – obecna i przyszła

Spotkania w Research Triangle to nie tylko hołd dla przeszłości, lecz także inwestycja w przyszłość polskiej kultury poza granicami kraju. Obecność tak charyzmatycznych postaci, jak prof. Michał Rusinek, inspiruje młodych Polaków w USA do sięgania po literaturę i pielęgnowania języka ojczystego. Z kolei działalność lokalnych szkół sobotnich i instytucji akademickich buduje trwałe fundamenty pod rozwój kolejnych pokoleń, które będą potrafiły łączyć amerykańską rzeczywistość z polską tradycją.

Ambasada RP w Waszyngtonie/MEA Kultura – Paderewski Festival in Raleigh/pż