Historia

Centralny Okręg Przemysłowy. Wielka idea II RP

Ostatnia aktualizacja: 05.02.2024 05:50
- Pod względem rozległości i rozmachu była to największa koncepcja w naszej historii. Nikt przed Eugeniuszem Kwiatkowskim i jego współpracownikami takiej śmiałej koncepcji uprzemysłowienia Polski nie stworzył. Jest to rzecz ważna na skalę europejską – mówił były prezydent Stalowej Woli Andrzej Szlęzak.
Centralny Okręg Przemysłowy. Uroczyste otwarcie huty w Stalowej Woli z udziałem prezydenta Ignacego Mościckiego i wicepremiera Eugeniusza Kwiatkowskiego
Centralny Okręg Przemysłowy. Uroczyste otwarcie huty w Stalowej Woli z udziałem prezydenta Ignacego Mościckiego i wicepremiera Eugeniusza KwiatkowskiegoFoto: źr. Ośrodek KARTA

5 lutego 1937 roku rozpoczęła się realizacja największego przedsięwzięcia gospodarczego i technicznego II Rzeczpospolitej. Największej idei cywilizacyjnej Polski XX wieku.

W Sejmie Rzeczpospolitej wicepremier ds. gospodarczych i minister skarbu Eugeniusz Kwiatkowski przedstawił, wraz z ministrem spraw wojskowych Tadeuszem Kasprzyckim i ministrem rolnictwa Juliuszem Poniatowskim, koncepcję budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego.


Posłuchaj
39:34 centralny okręg przemysłowy - 75 lat___v2012002211_tr_0-0_105071661cf8a3f9[00].mp3 Centralny Okręg Przemysłowy - audycja z cyklu "Wieczór odkrywców". (PR, 13.04.2012)

 

Marszałek Edward Rydz-Śmigły zdawał sobie sprawę z rosnącej dysproporcji naszego potencjału obronnego w stosunku do niemieckiego Wehrmachtu i sowieckiej Armii Czerwonej. W kręgu sztabu generalnego ministerstwa spraw wojskowych powstał sześcioletni plan rozbudowy polskich sił zbrojnych, przede wszystkim zaś przemysłu obronnego.

Z myślą o zdobyciu środków na ten plan marszałek Rydz-Śmigły wyjechał do Francji i we wrześniu 1936 roku otrzymał zapewnienie pożyczki obronnej ze strony rządu francuskiego w wysokości 2,5 miliarda franków.

Obok strategicznej przesłanki, jaką była konieczność oddalenia przemysłu obronnego od granicy zachodniej, istniały ważne czynniki demograficzne, ekonomiczne i polityczne.

Na terenie COP mieszkało około sześciu milionów osób, z czego 82 proc. stanowili mieszkańcy wsi, gospodarujący głównie na drobnych gospodarstwach rolnych. Rozładowanie panującego tam bezrobocia było szalenie istotne, biorąc także pod uwagę koncentrację nędzy chłopskiej, strajków i olbrzymich wpływów radykalnego wówczas Stronnictwa Ludowego.

Region kielecki posiadał surowce dla przemysłu metalowego i mineralnego. Wołyń miał stanowić bazę żywnościową COP, a nizina Sandomierska i Podkarpacie, dzięki bogactwu naturalnemu w postaci ropy naftowej i gazu ziemnego, miały stanowić bazę energetyczną dla przemysłu przetwórczego.

Wszystkie wyżej czynniki zadecydowały o lokalizacji fabryk Centralnego Okręgu Przemysłowego. Realizację ambitnego planu przerwał 1 września 1939 wybuch II wojny światowej.

- Pod względem rozległości i rozmachu była to największa koncepcja w naszej historii. Nikt przed Eugeniuszem Kwiatkowskim i jego współpracownikami takiej śmiałej koncepcji uprzemysłowienia Polski nie stworzył. Jest to rzecz ważna na skalę europejską – mówił na antenie Polskiego Radia były prezydent Stalowej Woli Andrzej Szlęzak.

Czytaj także:

Eugeniusz Kwiatkowski. Przez całe życie chciał zmieniać Polskę

10 sukcesów II RP, o których mogłeś/-aś nie wiedzieć

10 wyzwań stojących przed niepodległą Polską


mjm/im

 


Czytaj także

Eugeniusz Kwiatkowski przez całe życie chciał zmieniać Polskę

Ostatnia aktualizacja: 30.12.2020 05:55
- Nieraz myślałem sobie, czego to nie można by dokonać w Polsce z takimi zespołami ludzi, jakich spotkałem w Gdyni, Mościcach albo w Stalowej Woli - pisał Eugeniusz Kwiatkowski, wielki wizjoner II RP.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Reforma monetarna Władysława Grabskiego

Ostatnia aktualizacja: 11.01.2024 05:55
100 lat temu, 11 stycznia 1924 roku, Sejm uchwalił ustawę o naprawie Skarbu Państwa i reformie walutowej, zwanej reformą Grabskiego. Była to jedna z kluczowych reform gabinetu ekspertów, które uchroniły Polskę przed katastrofą gospodarczą i polityczną.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Walka z analfabetyzmem w II Rzeczpospolitej [INFOGRAFIKA]

Ostatnia aktualizacja: 11.11.2023 05:45
Dzięki wysiłkom administracji i społeczników udało się w dużym stopniu wyeliminować analfabetyzm wśród najmłodszych, ale w 1939 roku wciąż wiele pozostawało do zrobienia.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Święto Niepodległości. 10 sukcesów II RP, o których mogłeś/-aś nie wiedzieć

Ostatnia aktualizacja: 11.11.2023 05:55
Odzyskanie 105 lat temu niepodległości oznaczało dla Polaków nie tylko wielką radość, ale też wielką pracę. Polska nie miała lekkiego startu. Sąsiedzi nie byli zadowoleni z jej odrodzenia, lata zaborów i prowadzona na jej terenie I wojna światowa odcisnęły się mocno na społeczeństwie i gospodarce. Mimo to obywatele II RP zdobyli się na kilka spektakularnych sukcesów. Przedstawiamy wybór dziesięciu z nich.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Gabriel Narutowicz. Pierwszy prezydent II RP

Ostatnia aktualizacja: 09.12.2023 06:00
Pierwszy prezydent II Rzeczpospolitej był zasłużonym budowniczym elektrowni wodnych i gorącym patriotą przejętym losem Polski. – Ta szlachetna postać, która niosła ewangelię porozumienia i przebaczenia wobec uczestników demonstracji przeciwko sobie, została zamordowana – mówił prof. Marian Marek Drozdowski w audycji Polskiego Radia z 2019 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Eugeniusz Kwiatkowski. Przez całe życie chciał zmieniać Polskę

Ostatnia aktualizacja: 30.12.2023 05:55
- Nieraz myślałem sobie, czego to nie można by dokonać w Polsce z takimi zespołami ludzi, jakich spotkałem w Gdyni, Mościcach albo w Stalowej Woli - pisał Eugeniusz Kwiatkowski, wielki wizjoner II RP.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Transatlantyk "Piłsudski". Duma żeglugi II Rzeczpospolitej

Ostatnia aktualizacja: 19.12.2023 05:45
Był pierwszym transatlantykiem pod polską banderą i symbolem dostępu do morza państwa odrodzonego po latach niewoli. W latach pokoju przewoził pasażerów do Nowego Jorku. Po wybuchu II wojny światowej miał służyć jako transportowiec, ale zatonął w trakcie pierwszego wojskowego rejsu.
rozwiń zwiń