Portal Polskiego Radia SA
słuchaj
shopping_cart
Polskie Radio
Section05
Gabriel Narutowicz

Jan Baudouin de Courtenay. Człowiek, który naraził się wszystkim

Przywoływany jest w podręcznikach historii tylko jako kandydat mniejszości narodowych na pierwszego prezydenta RP. Tymczasem ten Polak o obcobrzmiącym nazwisku był jednym z najlepszych lingwistów świata. Był też nietuzinkowym wolnomyślicielem, co przysporzyło mu wielu wrogów. 13 marca przypada 179. rocznica jego urodzin. Zobacz więcej na temat:  NAUKA język polski II Rzeczpospolita niepodległość Gabriel Narutowicz mniejszości narodowe

"Błędy i wypaczenia" II niepodległości: co nam się nie udało w dwudziestoleciu międzywojennym

Wielość partii, sejmokracja, zwana też sejmowładztwem, co krytykował Józef Piłsudski. Zabójstwo, po kilku dniach urzędowania, pierwszego prezydenta odrodzonej Polski Gabriela Narutowicza, wybranego głosami lewicy, centrum i mniejszości narodowych. Zobacz więcej na temat:  Dwudziestolecie międzywojenne Dorota Truszczak historia Polski Józef Piłsudski Gabriel Narutowicz II Rzeczpospolita

NASZA ROZMOWA Po zamachu na Narutowicza Piłsudski nie był już tą samą osobą. "Dramat zostawił w nim stały ślad"

Śmierć głowy państwa z rąk zamachowca była dla Marszałka olbrzymim ciosem. - Piłsudski nie przypuszczał, że nienawiść może się skumulować do tego stopnia, że w państwie, które szczyciło się tym, że nie miało królobójców w swojej historii, dojdzie do tak potwornej zbrodni – ocenia prof. Grzegorz Nowik, historyk, pracownik Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk i Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Zobacz więcej na temat:  HISTORIA Józef Piłsudski Gabriel Narutowicz Narodowa Demokracja II Rzeczpospolita II RP prezydent

Gabriel Narutowicz. Pierwszy prezydent II RP

Pierwszy prezydent II Rzeczpospolitej był zasłużonym budowniczym elektrowni wodnych i gorącym patriotą przejętym losem Polski. – Ta szlachetna postać, która niosła ewangelię porozumienia i przebaczenia wobec uczestników demonstracji przeciwko sobie, została zamordowana – mówił prof. Marian Marek Drozdowski w audycji Polskiego Radia z 2019 roku. Zobacz więcej na temat:  HISTORIA Gabriel Narutowicz Dwudziestolecie międzywojenne II RP II Rzeczpospolita

Maurycy Zamoyski - zbyt łagodny na prezydenturę

Był wybitnym dyplomatą i człowiekiem, który miał istotny wkład w odzyskanie niepodległości. Najbardziej kojarzony jest jednak jako konkurent Gabriela Narutowicza w wyborach prezydenckich w 1922 roku. – Wybranie mojego ojca nie byłoby szczęśliwe dla niego. Był za mało twardy i bezwzględny, a takim niestety trzeba było być w tym czasie – wspominał po latach jego syn, Jan Zamoyski. Zobacz więcej na temat:  HISTORIA Maurycy Zamoyski Gabriel Narutowicz II Rzeczpospolita II RP niepodległość odzyskanie niepodległości

Zamach na prezydenta Narutowicza. "Zabójca miał kamienną twarz"

- Prezydenta trzymało kilka osób w pozycji półleżącej na króciutkiej ławeczce, gdzie jedna trzecia jego potężnego wzrostu nie mogła znaleźć miejsca. "Połóżmy go na podłodze" powiedziałam. Uklękłam i oparto go o mnie klęczącą. U stóp prezydenta siedział na krześle zabójca. Oficer biały jak papier trzymał mu łokcie skręcone w tył. "Proszę mnie nie szarpać, nie będę uciekał" powiedział zabójca. Miał twarz kamienną, nie patrzył na zabitego - tak zamach na Gabriela Narutowicza wspominała Kazimiera Iłłakowiczówna. Zobacz więcej na temat:  Gabriel Narutowicz Rafał Habielski Andrzej Mietkowski Eligiusz Niewiadomski zamach rocznica Dwójka

Patryk Pleskot: Niewiadomski chciał zabić Piłsudskiego, a nie Narutowicza

- Pytany podczas procesu o okoliczności zabójstwa prezydenta Narutowicza, Eligiusz Niewiadomski cały czas krytykował Piłsudskiego. "Piłsudski to, Piłsudski tamto". Sędzia, prokurator, wszyscy pytali go, dlaczego mówi o Piłsudskim, skoro zabił Narutowicza. W pewnym momencie Niewiadomski powiedział rzecz, która zmroziła, że Narutowicz jako człowiek właściwie dla niego nie istniał, że zabił symbol - mówił w Dwójce Patryk Pleskot, autor książki "Portret mordercy". Zobacz więcej na temat:  Gabriel Narutowicz zabójstwo Eligiusz Niewiadomski Dwójka Wacław Holewiński Patryk Pleskot

"Narutowicz. Nienawiść zabija". Wystawa DSH

- Bardzo chciałbym, żeby wystawa stała się przyczynkiem, by o Narutowiczu sobie przypomnieć, bo o nim nie pamiętamy, a po drugie, by spróbować przyłożyć tę historię do tego, z czym mamy do czynienia teraz - mówił w "Wybieram Dwójkę" Marcin Matuszewski, kurator wystawy plenerowej "Narutowicz: Nienawiść zabija" w warszawskim Domu Spotkań z Historią, otwartej w 100. rocznicę zabójstwa prezydenta Gabriela Narutowicza.  Zobacz więcej na temat:  Gabriel Narutowicz zabójstwo Dwudziestolecie międzywojenne malarstwo wystawa historia Polski KULTURA Jakub Jamrozek

W Sejmie odsłonięto tablicę upamiętniającą Gabriela Narutowicza. "Idee, za które oddał życie są powszechnie szanowane"

"Idee demokracji i tolerancji, za które pierwszy prezydent Rzeczypospolitej złożył ofiarę życia, są dzisiaj powszechnie szanowane" - napisała marszałek Sejmu Elżbieta Witek w liście odczytanym na uroczystości odsłonięcia tablicy upamiętniającej Gabriela Narutowicza. Dziś mija 100. rocznica zabójstwa pierwszego prezydenta Polski. Zobacz więcej na temat:  Elżbieta Witek Sejm Gabriel Narutowicz POLSKA polityka

Prezydent Andrzej Duda oddał hołd Gabrielowi Narutowiczowi w setną rocznicę jego zamordowania

16 grudnia 1922 roku prezydent Gabriel Narutowicz został zastrzelony w galerii Zachęta przez artystę Eligiusza Niewiadomskiego, powiązanego z endecją. Napastnik strzelił trzykrotnie, jedna z kul śmiertelnie trafiła Gabriela Narutowicza w serce. Prezydent został pochowany sześć dni później w podziemiach archikatedry św. Jana Chrzciciela w Warszawie. Zobacz więcej na temat:  rocznica historia Polski Gabriel Narutowicz

Wolna Europa w rocznicę zamachu na prezydenta Gabriela Narutowicza

Mija setna rocznica dramatycznych wydarzeń, jakie rozegrały się w Warszawie w 1922 r. W piątek 9 grudnia minęło 100 lat od dnia wyboru Gabriela Narutowicza na prezydenta. W piątek 16 grudnia minie setna rocznica jego zamordowania podczas wernisażu w warszawskiej Zachęcie. Zobacz więcej na temat:  Radio Wolna Europa RWE Wacław Zbyszewski Dwójka Rafał Habielski Andrzej Mietkowski Dwudziestolecie międzywojenne dziennikarstwo historia Polski Gabriel Narutowicz

A gdyby Paderewski został prezydentem? [POSŁUCHAJ]

Autorskie słuchowisko Marka Kochana przypomnieliśmy w setną rocznicę zaprzysiężenia Gabriela Narutowicza na urząd prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (11.12.1922). Był pierwszym prezydentem II RP. Urząd sprawował 5 dni. 16 grudnia, podczas wizyty w galerii Zachęta, został zastrzelony przez powiązanego z endecją Eligiusza Niewiadomskiego. Prawica liczyła na zwycięstwo w ostatniej turze wyborów Maurycego hr. Zamoyskiego. Od początku protestowała przeciwko wyborowi Narutowicza, postrzeganego jako człowiek lewicy, mniejszości narodowych i PSL "Piast". Zobacz więcej na temat:  Barbara Marcinik Marek Kochan Olgierd Łukaszewicz Ignacy Jan Paderewski Gabriel Narutowicz Henryk Talar Mariusz Bonaszewski Józef Piłsudski Ewa Kania Marzena Trybała Marcin Troński

Prezydenci II RP w Zamku Królewskim w Warszawie. Otwarto nową ekspozycję

Na Zamku Królewskim w Warszawie została otwarta nowa ekspozycja stała, która poświęcona jest prezydentom II RP i polskim władzom na uchodźstwie. - Ma być miejscem, gdzie przypomina się o historii, uczy się jej i skłania się do refleksji - podkreślił prof. Wojciech Fałkowski, dyrektor Zamku Królewskiego. Zobacz więcej na temat:  POLSKA Zamek Królewski II RP wystawa HISTORIA Ignacy Mościcki ignacy paderewski Józef Piłsudski Gabriel Narutowicz Stanisław Wojciechowski Ryszard Kaczorowski Władysław Raczkiewicz Edward Raczyński August Zaleski Stanisław Ostrowski Kazimierz Sabbat