Raport Białoruś

Dzień pamięci Czesława Niemena na Białorusi

Ostatnia aktualizacja: 17.01.2014 23:00
Polacy i Białorusini uczcili dziesiątą rocznicę śmierci artysty w Starych Wasiliszkach na Białorusi, gdzie muzyk i wokalista przyszedł na świat.
Audio
  • Czesław Niemen w 1976 roku: świadomość własnej niedoskonałości nie skłania mądrego człowieka do pesymizmu (IAR/Archiwum Polskiego Radia)
  • Czesław Niemen w 1976 roku: o Norwidzie, który nawoływał wszystkich do takiego działania, które pozostawia po sobie piękny ślad (IAR/Archiwum Polskiego Radia)
  • Czesław Niemen w 1999 roku: najważniejszy dla mnie jest Stwórca; a człowiek nie odkrył jeszcze piękna świata (IAR/Archiwum Polskiego Radia)
Czesław Niemen
Czesław NiemenFoto: youtube.com

Rocznicę śmierci artysty uczczono uroczystą mszą w kościele w Starych Wasiliszkach w obwodzie grodzieńskim na zachodzie Białorusi. Odbyło się również spotkanie w tamtejszym Klubie-Muzeum Czesława Niemena.

Słynny muzyk przyszedł na świat 16 lutego 1939 roku jako Czesław Juliusz Wydrzycki. Jego rodzina przeniosła się do Polski w 1958 roku, w ramach ostatniej fali powojennej repatriacji Polaków z Kresów Wschodnich. Artysta zmarł 17 stycznia 2004 r.

Podczas mszy pamięci kompozytora i wokalisty w miejscowym kościele, gdzie młody Czesław Wydrzycki grał na organach, zabrzmiała jego muzyka - odtworzono "Dziwny jest ten świat". - Proboszcz powiedział zebranym, że powinniśmy żyć tak, jak nakazywał nam w tej piosence Czesław Niemen, nasz krajan - powiedział dyrektor Klubu-Muzeum Czesława Niemena Uładzimir Sianiuta. Dodał, że na mszy były obecne dzieci z pobliskiej szkoły uczące się języka polskiego.

Po zakończeniu mszy wspominano artystę w Klubie-Muzeum, mieszczącym się w drewnianym domu, gdzie żyła rodzina Wydrzyckich. Miłośnicy Niemena stworzyli w tym budynku muzeum, zostało ono otwarte w 2010 r. - Opisałam, w jakim stanie był dom, kiedy kręciliśmy film. Był tak zaniedbany, że nawet nie można było wejść do środka. Trudno było wtedy sobie wyobrazić, że kiedyś powstanie tu muzeum - powiedziała reżyser Wiera Sawina, autorka filmu dokumentalnego z 2009 r. "Dziwny jest ten świat” - Czesław Niemen". Była ona jedną z głównych inicjatorek powstania placówki.. Alaksandr Azonczyk z Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego zaprezentował film wideo, będący jego impresjami na temat późniejszych, mniej znanych utworów Niemena.

”Świadomość własnej niedoskonałości nie skłania mądrego człowieka do pesymizmu”

Wokaliście zarzucano, że w jego utworach często przejawia się smutek i przygnębienie. W wywiadzie dla Polskiego Radia w 1976 roku Czesław Niemen powiedział, że ten pesymizm jest pozorny. – Świadomość własnej niedoskonałości i śmiertelności nie skłania mądrego człowieka do pesymizmu. Ta świadomość – to jest pewna doza mądrości – mówił Niemen.

Polska poezja

U źródeł twórczości Czesława Niemena leżała wielka wrażliwość artystyczna oraz umiejętność czerpania wzorców z muzyki ludowej i romantycznej. W piosenkach wykorzystywał utwory Adama Asnyka, Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Szczególną inspiracją była dla niego poezja Cypriana Kamila Norwida i jego filozofia życiowa, zgodnie z którą - zdaniem muzyka - należy poszukiwać jasnych stron rzeczywistości, mimo poczucia własnej niedoskonałości. – Troska Norwida jako artysty i poety była oparta na świadomości, że się jest niedoskonałym. Tym bardziej nawoływał wszystkich do takiego działania, które pozostawia po sobie piękny ślad – powiedział Niemen.

"Człowiek nie poznał jeszcze piękna świata"

Zapytany ponad 20 lat później, w 1999 roku na antenie Polskiego Radia, co w jego życiu stanowi wartość absolutną i niepodważalną, Czesław Niemen odpowiedział tak. ”Stwórca. Ponieważ wszystko co mnie otacza, jest tak niepojęte, że nie można tego nie dostrzec. To wyzwala zachwyt. Człowiek nie odkrył świata, nie odkrył jeszcze jego piękna. Dlatego bezmyślnie postępuje”.

W tym samym wywiadzie artysta powiedział, że pod koniec 20. wieku dla niego - jako twórcy - najważniejsze jest osiągnięte doświadczenie, które nauczyło go pokory. – Dało mi ono nie tyle poczucie spełnienia – bo za dużo miałem planów i za mało zrobiłem według tych planów. Nauczyłem się niczego nie chcieć. To chciałbym jeszcze w sobie rozwinąć. I może rzeczywiście dojść do prawdziwej ascezy – mówił.


Kariera Niemena

Czesław Niemen już w dzieciństwie zdradzał talent wokalny i pasję muzyczną. Śpiewał m.in. w chórze kościelnym. W latach 50., gdy uczęszczał do szkoły muzycznej w Grodnie, grywał w lokalnym kościele na organach a także występował w zespole szkolnym. Niemen chodził do szkoły muzycznej jedynie przez rok; został wyrzucony za opuszczanie zajęć.

W ramach fali wysiedleń ludności polskiej z Kresów Wschodnich Wydrzyccy trafili do Polski. Czesław rozpoczął naukę w muzycznej szkole średniej w Gdańsku. Uczył się wówczas gry na fagocie, występował w kabaretach i teatrach studenckich. Śpiewał piosenki po hiszpańsku, akompaniując sobie na gitarze.

Na początku lat 60. Niemen zdecydował się brać udział w festiwalach młodych talentów. Związał się także z zespołem bigbitowym Niebiesko-Czarni , z którym nagrał w 1962 r. cztery utwory. Rok później wystąpił z zespołem w paryskiej Olympii. W tym okresie wokalista stopniowo rezygnował z posługiwania się nazwiskiem Wydrzycki, a przyjął lepiej brzmiące nazwisko Niemen - pochodziło ono od nazwy rzeki, płynącej nieopodal miejsca jego urodzenia.
Z Niebiesko-Czarnymi Niemen koncertował po całym kraju, występując także we Francji, Jugosławii i na Węgrzech. W 1964 r. wystąpili w warszawskiej Sali Kongresowej, przed koncertem Marleny Dietrich . Niemiecka aktorka i piosenkarka, zachwycona piosenką " Czy mnie jeszcze pamiętasz " Niemena, nagrała własną wersję z niemieckimi słowami. Rok później, po zakończeniu trasy koncertowej w Jugosławii, wokalista zakończył współpracę z zespołem Niebiesko-Czarni.

Zaczął występować z grupą Akwarele , z którą nagrał płytę " Dziwny jest ten świat ". Utwór tytułowy, wykonany w 1967 r. podczas festiwalu w Opolu, stał się jednym z najbardziej znanych utworów polskiej muzyki rockowej. Nie omieszkano jednak wytknąć Niemenowi podobieństwa jego kompozycji do piosenki "It's a Man's, Man's, Man's World" Jamesa Browna. W tym samym roku piosenkarz wydał kolejny album "Sukces", która szybko zdobył status złotej płyty.

W ciągu kolejnych lat twórczość Niemena odchodziła coraz bardziej od pop-rockowych utworów i ballad na rzecz soulu, muzyki progresywnej i elektronicznej. Eksperymentował z brzmieniami, flirtował nawet z muzyką fusion. Na albumie " Niemen Enigmatic " znalazła się kompozycja " Bema pamięci żałobny rapsod ", napisany do poematu Cypriana Norwida. Do dziś krążek uznawany jest za jedno z najważniejszych wydarzeń w historii polskiej muzyki rozrywkowej. W 1971 r. ukazał się podwójny album " Niemen ", oscylujący stylistycznie od muzyki popowej po jazz i muzykę elektroniczną. Wraz z członkami grupy SBB założył nową formację Grupa Niemen , w składzie której znalazł się m.in. trębacz Andrzej Przybielski.

Niemen rozpoczął także międzynarodową karierę, nagrywając w Niemczech i Stanach Zjednoczonych anglojęzyczne wersje swoich utworów - "It's a Strange World" i "Mourner's Rhapsody" - jednak nie udało mu się odnieść sukcesu za granicą. W 1973 r. Niemen związał się z kolejną formacją, tym razem Niemen Aerolit , której działalność przerwała śmierć perkusisty Piotra Dziemskiego. W tym czasie wokalista zaczął korzystać z syntezatorów, jako jeden z pierwszych polskich artystów. Od 1977 r. pracował solo, komponując muzykę do spektakli Teatru Narodowego w Warszawie. Koncertował w ZSRR, Stanach Zjednoczonych, w Hawanie i Bombaju.

Wprowadzenie stanu wojennego w Polsce w 1981 r. zatrzymało jego karierę. Występował sporadycznie, m.in. na festiwalu Jazz Jamboree w Warszawie a także w Sztokholmie i Londynie. W 1988 r. ukazała się - długo oczekiwana - płyta z nowym materiałem pt. "Terra Deflorata". W latach 90. Niemen poświęcił się także malarstwu i grafice komputerowej. W 2001 r. ukazał się ostatni krążek Czesława Niemena pt. " spodchmurykapelusza ".

Muzyk zmarł 17 stycznia 2004 r. po długiej chorobie. W dniu pogrzebu Niemena, o godzinie 13. w polskich rozgłośniach radiowych usłyszeć można było tylko jeden utwór - "Dziwny jest ten świat".

Do największych przebojów Czesława Niemena należą m.in.: "Pod papugami", "Czy mnie jeszcze pamiętasz", "Czas jak rzeka", a także - "Sen o Warszawie". Artysta tworzył również muzykę teatralną i filmową.

PAP/IAR/agkm

 


 

Ten artykuł nie ma jeszcze komentarzy, możesz być pierwszy!
aby dodać komentarz
brak
Czytaj także

Premiera "Verbum nobile" w Mińsku. "Muzyka Moniuszki nigdy się nie zestarzeje"

Ostatnia aktualizacja: 31.05.2013 22:55
Producent premierowej opery Aleksander Czachouski mówi, że chce odrodzić operę na Białorusi. W jego ocenie doskonale wpisuje się w ten cel twórczość Stanisława Moniuszki, którego niezwykle ceni. - Był kompozytorem polskim, ale i częściowo białoruskim - uważa producent.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Dekret Łukaszenki: koncerty tylko za zgodą ideologa

Ostatnia aktualizacja: 07.06.2013 04:00
Zgodnie z dekretem Aleksandra Łukaszenki zezwolenie na organizację imprez kulturalnych i widowisk na Białorusi musi wydać ideolog.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Zakazany na Białorusi bard nagrał płytę więzienną. Rozda krążki taksówkarzom

Ostatnia aktualizacja: 15.09.2013 16:00
Zakazany na Białorusi muzyk Źmicier Wajciuszkiewicz nagrał płytę o więzieniu. Autorami tekstów są białoruscy poeci.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Festiwal piosenek Anny German w Mińsku na Białorusi

Ostatnia aktualizacja: 30.09.2013 08:24
Nagrody dla najlepszych wykonawców utworów Anny German na Białorusi wręczono w Mińsku podczas II Festiwalu "Melodia dla Anny”.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Krzysztof Penderecki owacyjnie przyjęty na Białorusi

Ostatnia aktualizacja: 04.10.2013 22:00
Publiczność urządziła długą owację na stojąco dla ”największego żyjącego” kompozytora i dyrygenta - bo tak właśnie anonsowano występ mistrza.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Natalia Niemen, córka Czesława Niemena, śpiewała w Grodnie

Ostatnia aktualizacja: 08.12.2013 23:00
Czesław Niemen - nazywany “największym emigrantem z Grodzieńszczyzny drugiej połowy XX wieku” - powrócił we wspomnieniach i ze swoją muzyką do Grodna.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Białoruś: premiera opery poświęconej Ogińskiemu

Ostatnia aktualizacja: 13.12.2013 21:10
Michał Kleofas Ogiński jest bohaterem opery, której premierę przygotował Młodzieżowy Teatr Muzyczny w Mołodecznie w obwodzie mińskim - poinformowała w piątek białoruska telewizja.
rozwiń zwiń