Portal Polskiego Radia SA
słuchaj
shopping_cart
Polskie Radio
Section05

Katarzyna Kobylecka

Zapory wodne Dolnego Śląska

Najstarsze tego typu konstrukcje na obszarze dzisiejszej Polski powstały w Sudetach już na początku XX w. i stanowiły kompleksowy system ochrony przeciwpowodziowej Dolnego Śląska. Impulsem do podjęcia działań hydro-inżynierskich były katastrofalne powodzie, które nawiedziły ten rejon w 1888 i 1897 r. Wtedy to rząd Prus zdecydował o budowie ponad 20 zapór. Funkcjonują one do dziś i znacznie ograniczają skutki wezbrania górskich rzek. Gościem "Eureki" będzie dr hab. Przemysław Dominas - historyk techniki, autor książki "Zapory wodne w Sudetach do 1945 r." Zobacz więcej na temat: 

Najstarsza sauna z ziem polskich. Na "Eurekę" zaprasza Katarzyna Kobylecka

Zazdrościmy starożytnym Grekom i Rzymianom ich łaźni, ale okazuje się, że w barbarzyńskiej Europie tak źle z higieną nie było. Świadczy o tym odkrycie z Lubelszczyzny, które po latach zinterpretowano jako…saunę. Z łaźni tej korzystali Wandalowie, zamieszkujący ten rejon na przełomie er, ale podobne konstrukcje wznosili również nasi słowiańscy przodkowie, o czym pisał w X w. arabski podróżnik Ibrahim ibn Jakub. Gość: prof. Andrzej Kokowski z Instytutu Archeologii UMCS w Lublinie, odkrywca "barbarzyńskiej" łaźni. Zobacz więcej na temat: 

Bohdan Chmielnicki i badania nad cudownymi objawieniami

Poznaliśmy laureatów Programu "Start" 2025. Co roku Fundacja na rzecz Nauki Polskiej przyznaje stypendia 100 młodym badaczkom i badaczom do 30. roku życia, w uznaniu za ich dotychczasowe osiągnięcia naukowe. Wśród wyróżnionych jest Jan Błoński z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, który opublikował pracę na temat tradycji cudownych objawień w czasie powstania Bohdana Chmielnickiego (1648-1657). Zobacz więcej na temat:  Fundacja na rzecz Nauki Polskiej Dwójka Bohdan Chmielnicki

Chiński Sherlock Holmes sprzed 800 lat. Na "Eurekę" zaprasza Katarzyna Kobylecka

Nazywał się Song Ci i był urzędnikiem na dworze cesarskim odpowiedzialnym za wyjaśnianie nagłych i tajemniczych zgonów. Po latach praktyki napisał pierwszy podręcznik do badań kryminalistycznych. Swoje wytyczne oparł na doświadczeniach zebranych na miejscu zbrodni i autopsji ciała. Traktat zawierający studium przypadków na wiele stuleci stał się drogowskazem dla wymiaru sprawiedliwości. Gościem "Eureki" będzie Albert Kozik z Zakładu Sinologii Wydziału Orientalistycznego oraz Wydziału Nauk o Kulturze i Sztuce UW. Zobacz więcej na temat: 

Trudne początki anestezjologii

Podtlenek azotu - zwany gazem rozweselającym był w XIX w. atrakcją jarmarcznych przedstawień. Ale w roku 1844 w Stanach Zjednoczonych - dentysta Horacy Wells - zwrócił uwagę, że gaz ten ma też i inne niezwykłe właściwości - powoduje czasowe znieczulenie. Wykorzystał to w swojej stomatologicznej praktyce i zaczął stosować metodę bezbolesnego usuwania zębów. Wkrótce jednak jego kariera załamała się. Trafił bowiem na otyłego pacjenta, na którego gaz rozweselający nie zadziałał. Zobacz więcej na temat: 

Wilk straszny. Odtworzony wymarły gatunek, czy chwyt marketingowy?

Amerykańska firma biotechnologiczna poinformowała o wskrzeszeniu wymarłego 10 tysięcy lat temu gatunku wilka strasznego. Białe, potężne wilki stały się popularne za sprawą serialu "Gra o tron", a teraz rzekomo ten gatunek został przywrócony do życia. Po kilku dniach entuzjastycznych reakcji, pojawiły się jednak sceptyczne komentarze genetyków. Czy mamy zatem rzeczywiście do czynienia z sukcesem naukowym, czy raczej zręcznym chwytem marketingowym? Zobacz więcej na temat:  zdrowie

Sumo - najstarszy z japońskich sportów; projekt badawczy związany z wyspą Wolin; pierwszy w dziejach Kościoła synod biskupów; Zaprasza Katarzyna Kobylecka

Unikalne walki zapaśnicze wspomniane są już w pierwszych kronikach z VIII wieku i wiążą się z obrzędami rodzimej religii shinto. Bardzo szybko sumo zostało włączone do ceremonii dworskich, a potem cieszyło się dużą popularnością w czasach siogunów Tokugawa. Po restauracji władzy cesarskiej w 1868 roku wiernym kibicem walk sumo był cesarz Mutsuhito, co przyczyniło się do uznania tych zapasów za sport narodowy. Zobacz więcej na temat: 

Jak przez lata zmieniał się warsztat Jana Matejki i stosowana przez niego technika? Dr Dorota Iwaniuk gościem Katarzyny Kobyleckiej

Tym zagadnieniom była poświęcona sesja naukowa na Zamku Królewskim w Warszawie, która odbyła się 7 kwietnia. Inspiracją dla wydarzenia - którego patronem medialnym jest Polskie Radio - stały się specjalistyczne badania przeprowadzone w ostatnich latach na obrazach Jana Matejki z zamkowej kolekcji. Zobacz więcej na temat:  Jan Matejko malarstwo Zamek Królewski

Wspominamy prof. Łukasza Turskiego. Pomysłodawcę Pikniku Naukowego i współtwórcę Centrum Nauki Kopernik

Prof. Łukasz Turski, wybitny fizyk związany z Centrum Fizyki Teoretycznej PAN, specjalista w zakresie materii skondensowanej i mechaniki statystycznej, którego pasją stała się popularyzacja nauki, Wielki Przyjaciel Polskiego Radia, gość wielu naszych audycji, pomysłodawca Pikniku Naukowego i współzałożyciel Centrum Nauki Kopernik, zmarł 23 marca.  Zobacz więcej na temat:  Łukasz Turski Robert Firmhofer Polska Akademia Nauk Centrum Nauki Kopernik Piknik Naukowy